tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Trending: MH17 Wob, onleesbare documenten

Trending: MH17 Wob, onleesbare documenten

Luisteren

De overheid heeft vandaag honderden documenten vrijgegeven over de nasleep van de ramp met vlucht MH17 in Oekraïne.

Verschillende media hadden om die stukken gevraagd met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur, een zogenaamd Wob-verzoek. 147 documenten, waar wel om was gevraagd, houdt het kabinet echter geheim.

In de documenten die ze wel openbaar maken is opvallend veel zwart gemaakt, zodat je er nog uit op kunt maken. Soms zijn zelfs hele pagina’s zwart.

Het toont maar weer eens aan dat de overheid, ondanks de Wet openbaarheid van bestuur, niet zomaar openbaarheid van zaken geeft, maar geheel naar eigen inzicht eerst zaken verbergt die ze onwelgevallig kan zijn.

Niemand kan controleren of het al dan niet terecht is dat er stukken weg zijn gelaten. Er zou eigenlijk een onafhankelijke commissie moeten zijn die een selectie maakt en bepaalt wat er wel of niet zwart gemaakt moet worden. Want zoals het nu gaat is de hele WOB procedure een grote wassen neus. 

Gezocht: cassettebandje met zingende Koningin Elizabeth

In Groot-Brittannië is men op zoek naar een cassettebandje waarop een zingende Queen Elizabeth is te horen. De opnames stammen uit 1990 toen de Queen en prinses Margareth als verjaardagscadeau voor hun moeder samen met een pianist 12 of 14 kinderliedjes opnamen.

De Queen Mum werd dat jaar 90 en draaide het cassettebandje, naar het schijnt, af in haar auto, omdat ze in haar paleis geen cassetterecorder had. De pianist, Laurie Holloway, hoopt nu maar dat de cassette niet verloren is gegaan na de dood van de Britse Queen Mum.

Dit deed ons denken aan een lang verloren gewaande opname van onze eigen Queen Mum: Prinses Beatrix. Samen met Pieter van Vollenhoven, Prinses Margriet en Prins Claus zong zij het lied ‘De Loo Show’, opgenomen ter gelegenheid van de Koperen Bruiloft van Van Vollenhoven en prinses Margriet in 1979.

Als grap werd het op single geperst en in zeer gelimiteerde oplage uitgebracht voor familieleden. Willem Duys kreeg echter zo’n plaatje in handen en liet het horen in zijn programma Muziek Mozaïek, in 1980.

De RVD was not amused en eiste dat de AVRO het uit de archieven zou halen, wat ook gebeurde. Alleen had één luisteraar de cassetterecorder meelopen en daarom hebben we de opname nog: 

Postzegel met quote beroemde dichter de mist in

De U.S. Postal service heeft een speciale herdenkingspostzegel uitgebracht ter ere van schrijfster, dichtster en vrijheidsstrijdster Maya Angelou. Behalve haar foto prijkt op het zegel ook een quote van haar: “A bird doesn’t sing because it has an answer, it sings because it has a song.”

Prachtige tekst natuurlijk, er is alleen één klein probleem: de tekst is niet van Maya Angelou maar van kinderboekenschrijfster Joan Walsh Anglund. Ze schreef het in 1967 in haar boek “A Cup of Sun”.

Het is niet voor het eerst dat de quote aan Angelou wordt toegeschreven in plaats van aan Anglound. Niemand minder dan President Obama maakte de fout vorig jaar nog bij de uitreiking van een nationale kunstmedaille.

Anglund, inmiddels 89, voelt zich desalniettemin vereerd dat haar tekst op een postzegel van Angelou staat. “I love her and all she’s done’.

Drone met eerste asperges stort neer en brandt uit

Het was een leuk bedachte stunt: de eerste asperges van het seizoen per drone van het land naar het restaurant laten vliegen. Helaas verliep het niet zoals Roland Peijnenburg van sterrenrestaurant De Zwaan in Etten-Leur het voor ogen had. Vanavond staan er geen asperges op de kaart, want de drone die ze moest bezorgen stortte neer en brandde volledig uit, inclusief de asperges.

Het is niet de eerste stunt die de sterrenkok had bedacht voor de eerste asperges. In eerdere jaren liet hij ze bijvoorbeeld bezorgen door een formule 1 wagen en een luchtballon.

Een drone lijkt daarmee vergeleken misschien een eitje. In het begin verliep alles dan ook voorspoedig. Totdat er een accu verwisseld werd en de drone daarna oververhit raakte, neerstortte en uitbrandde.

De feestelijke aspergeproeverij is nu tot nader order uitgesteld. 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Lammert de Bruin en Martijn Rosdorff praten je dagelijks bij over de meest besproken onderwerpen van de dag op social media. Wat is er trending en wat ging er viral?

Waarom de waarde van Bitcoin hard is gedaald

De cryptomunt zit in zwaar weer. Door tegenvallende beloftes van Donald Trump en speculatieve beleggingen is de digitale munt in waarde gezakt. Vrijdag bereikte het zelfs het laagste niveau sinds 10 november, vlak na de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet

Waarom jij uiteindelijk moet betalen voor het oplossen van krapte op het stroomnet
Er is de komende jaren zo'n 195 miljard euro nodig om het stroomnet goed te laten werken
Bron: ANP

Het prijskaartje om de problemen op het te krappe stroomnetwerk in Nederland op te lossen is bekend: 195 miljard euro. Dat geld is nodig om de transitie van gas naar elektriciteit mogelijk te maken. Maar wie gaat dat betalen? "Er is geen gratis geld."

Er zijn steeds meer elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen. Het zit wel goed met de energietransitie, zou je denken. Maar het stroomnet kan het niet aan. Dat moet worden uitgebreid. En om al die extra transformatorhuisjes, kabels en masten te bouwen is de komende 15 jaar bijna 200 miljard euro nodig. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het Rijk dat volgende week wordt gepresenteerd, maar waarvan De Telegraaf al de conclusie heeft.

'Verbaast mij niet'

"Het is natuurlijk een enorm bedrag", zegt energie-econoom bij de Rijksuniversiteit Groningen Machiel Mulder. "Maar dat het veel zou zijn, is niet verbazingwekkend. Omdat we weten dat er heel veel moest gebeuren met het elektriciteitsnetwerk."

Dat heeft volgens de hoogleraar alles te maken met de energietransitie. "We gaan over van het gebruik van olie en gas naar elektriciteit. Maar dat netwerk is helemaal niet ontworpen voor deze transitie. We moeten veel meer energie gaan vervoeren via dat netwerk en daarom moet het worden uitgebreid."

Geen commerciële bedrijven

En daar is dus bijna 200 miljard euro voor nodig. Dat bedrag wordt in eerste instantie opgebracht door gemeentes, provincies, het Rijk en de banken. Zij zijn namelijk de aandeelhouders van netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin. Maar die rekening komt uiteindelijk wel bij de stroomgebruiker terecht. Mulder: "Zo is het nu eenmaal in heel Europa geregeld, dat de stroomgebruikers betalen voor de kosten."

Netbeheerders zijn namelijk publieke bedrijven die geen winst mogen maken en kunnen de investeringen alleen maar bekostigen via de tarieven die zij in rekening brengen bij gebruikers. Dat zijn in Nederland bedrijven en huishoudens. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt hoeveel netbeheerders maximaal mogen vragen. "Zij zien erop toe dat de netbeheerders niet te veel kosten in rekening brengen en efficiënt werken. Dat ze niet teveel geld over de balk smijten", weet Mulder.

info

Hoe ziet de Nederlandse energierekening eruit?

De elektriciteitsrekening bestaat uit drie hoofdelementen.

  1. Leveringskosten: dit is het bedrag dat je betaalt aan je energieleverancier voor de hoeveelheid elektriciteit en gas die je daadwerkelijk verbruikt. Deze kosten zijn afhankelijk van het verbruik, het tarief en de vaste leveringskosten. Dit deel van de rekening kun je beïnvloeden door te kiezen voor een goedkopere energieleverancier of minder energie te verbruiken.
  2. Netbeheerkosten: dit zijn de kosten voor transport en onderhoud van het energienetwerk. Je betaalt deze aan je regionale netbeheerder (bijvoorbeeld Liander, Enexis of Stedin). De netbeheerder wordt bepaald door je woonadres en je kunt deze niet zelf kiezen. Dit deel van de rekening kun je niet beïnvloeden want de tarieven worden vastgesteld door de Autoriteit Consument & Markt.
  3. Overheidsheffingen en belastingen: de overheid heft belastingen op energieverbruik en gebruikt deze deels om duurzame energie te stimuleren. Dit beslaat ongeveer een derde van de totale energierekening.

Netbeheerkosten gaan over de kop

Huishoudens betalen dit jaar zo tussen de 400 en 520 euro per jaar aan netbeheerkosten, afhankelijk van de netbeheerder in die regio. Dat bedrag kan de komende jaren gaan verdubbelen, zegt de energie-econoom.

"Het kan wel oplopen tot 1.000 euro. Maar dan moet je je wel goed realiseren: tegenover deze hogere netwerkkosten, heb je een verlaging van energiekosten. Want als we onze gasketel eruit gooien en gaan vervangen door een warmtepomp, dan hebben we geen gasrekening meer."

Rekening naar Brussel kan niet

En Brussel dan? Kan die de investeringen niet betalen? "De rekening doorsturen naar Brussel, dat is een beetje vreemd, eigenlijk", vertelt Mulder.

Hij legt uit: "Nederland is niet het enige land, alle landen hebben hiermee te maken. Alle landen hebben te maken met de energietransitie, dus overal gaat de rekening omhoog. Dus als wij dat zouden doen, dat doorsturen naar Brussel, dan willen andere landen dat ook. Dus daar schieten we niet zoveel mee op."

Bekijk ook

Andere alternatieven?

Er is volgens Mulder wel discussie over de manier waarop het onderhoud van het elektriciteitsnetwerk wordt betaald, en of dit anders zou moeten.

"Sommigen willen de stroomproducenten meer laten betalen. Dat de rekening wat minder naar de consument toe gaat en iets meer naar de bedrijven die elektriciteit opwekken."

'Er is geen gratis geld'

Een ander alternatief waar over wordt nagedacht, is om de rekening niet neer te leggen bij de elektriciteitsgebruiker, maar bij de belastingbetaler. Dat de overheid investeert in netwerken en dat alle kosten ook daar terechtkomen. En dan betaalt de netgebruiker misschien een vast bedrag en dat kan hetzelfde blijven.

Maar ook dan komt uiteindelijk de rekening toch weer terug bij de burgers terecht, zegt Mulder. "Want ja, de overheid heeft geld nodig om dat te kunnen betalen. Dus dat leidt dan tot hogere belastingen of minder geld beschikbaar voor onderwijs of zorg. Er is geen gratis geld."

Bekijk ook

Investeringen dan maar uitstellen?

Ook het uitstellen van de investering zou allerlei nadelige gevolgen hebben, zegt Mulder. "Je ziet nu al dat heel veel bedrijven tegen de grenzen van het elektriciteitsnetwerk aanlopen. Ze willen graag uitbreiden, ze willen graag verduurzamen maar dat gaat niet omdat er te weinig capaciteit op het netwerk is."

Daarnaast blijft Nederland dan langer afhankelijk van het gebruik van aardgas. "En de prijzen daarvan zijn heel hoog en afhankelijk van geopolitieke omstandigheden. En die zijn heel onzeker. Dus het is beter om zo snel mogelijk van het gas af te gaan, dan hebben we dat risico niet meer."

Energierekening voorspelbaarder

Als we onze energie zelf gaan opwerken, wordt de energierekening veel voorspelbaarder. "En dat is een groot voordeel. Bij uitstel blijven we afhankelijk van de onzekere gasprijzen", gaat Mulder verder.

"En dan heb je nog het milieuaspect, hè? Want daar gaat het uiteindelijk ook om, dat we gewoon minder fossiele energie gaan gebruiken. Dan stoten we meer C02 uit en dan heb je allerlei nadelige gevolgen voor het klimaat."

Energienet verstopt: kost heel veel geld

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant