Wie het na een vmbo-advies weet te schoppen tot arts of advocaat heeft een 'succesverhaal'. Tenminste, als we berichten op social media mogen geloven. Nikki bewijst dat kiezen voor een praktische opleiding net zo goed succesvol kan zijn.

De verhalen van 'opklimmers' trekken op social media als LinkedIn vaak veel aandacht, ziet oud-docent Tomas van de Velde. Hij werkt op dit moment als sociaal pedagogisch hulpverlener in het speciaal basisonderwijs en maakt van dichtbij mee hoe die 'succesverhalen' een negatieve uitwerking hebben op basisschoolleerlingen, vaak via hun ouders.

Hoge verwachtingen

Van de Velde herinnert zich genoeg gesprekken met ouders die op basis van deze 'opklimmers' op social media bepaalde verwachtingen kregen van hun kind. "Die zagen de verhalen als bewijs dat het kon."

"Hun kind moest bijvoorbeeld advocaat worden, want het was anderen ook gelukt", zegt hij. "Om aan dat verwachtingspatroon te voldoen, werd vervolgens veel druk op het kind gelegd, om maar naar het vwo te gaan."

Onderwaardering van vmbo

Hij vindt dat we het woord 'opklimmen' niet zouden moeten gebruiken. "Als je vertelt dat je 'opklimt' vanuit een vmbo-advies draagt dat bij aan de onderwaardering van het vmbo. En van de praktische beroepen die daarop aansluiten. Terwijl je daar net zo goed talent voor moet hebben en je er ook een hele goede boterham mee kan verdienen."

Waarmee hij overigens niet wil zeggen dat het geen prestatie is als je via een omweg arts wordt. "Het is logisch dat je daar trots op bent, zeker als je op de basisschool een vmbo-advies hebt gekregen", zegt hij. Hij snapt dan ook dat mensen zo'n verhaal willen delen op social media.

'Afvoerputje'

Het gaat er wat hem betreft vooral om welke betekenis je legt in het woord 'succes'. "Iets is vooral een succesverhaal, omdat iemand terechtkomt waar hij of zij gelukkig van wordt. "Dat kan net zo goed zijn dat iemand er bewust voor kiest het vmbo te doen", zegt hij.

Maar met zo'n verhaal wordt veel minder vaak gepronkt, al snapt hij ook wel waar dat vandaan komt. "Het vmbo wordt - helaas en onterecht - nog te vaak als 'afvoerputje' van de maatschappij gezien. Dat is gek, want wat corona en de stakingen laten zien is hoe belangrijk bijvoorbeeld handhavers, monteurs, verzorgers en vuilnisophalers zijn."

Naar het mbo

Van de Velde maakte zelf een omweg via het vwo en vmbo naar het hbo. En hij is niet de enige die een omweg maakt. Zo koos de Vlaardingse Nikki Kooij (19) bewust voor een mbo-opleiding, nadat ze haar havo-diploma had gehaald.

Nikki wordt nu opgeleid tot stewardess. Vrijwel dagelijks krijgt ze van mensen om haar heen te horen dat het 'toch wel zonde is' dat ze geen hbo-opleiding is gaan doen. In eerste instantie was dat ook haar intentie. Ze stond zelfs ingeschreven voor een economische hbo-studie. "Maar daarna ging ik me afvragen of ik daar wel gelukkig van zou worden. Nee, dacht ik."

Bron: Megin Zondervan

Gelukkig met praktische opleiding

Het was uiteindelijk haar moeder die haar erop wees dat ze niet per se een hbo-opleiding hoefde te doen. "Op de middelbare school werd daar weinig aandacht aan besteed. Er wordt gewoon vanuit gegaan dat je via de havo naar het hbo gaat."

"Maar ik weet zeker dat er genoeg mensen zijn, zoals ik, die gelukkiger zijn met een meer praktische opleiding", zegt ze.

Verouderd schoolsysteem

De reden dat de weg van het vmbo naar de universiteit als stap omhoog wordt gezien, terwijl dat andersom niet het geval is? Daarvoor wijst Tomas naar het in zijn ogen verouderde schoolsysteem.

Dat gaat te veel uit van cognitieve vaardigheden en welke mogelijkheden er liggen om maar door te kunnen leren, vindt de oud-docent. "Jij bent niveau a, jij bent niveau e. Zo spreken sommige leerkrachten ook over kinderen."

Meer waardering

Daar moeten we volgens hem vanaf. Deel kinderen voortaan in op basis van hun talenten, niet op basis van hun 'niveau', is zijn voorstel. "En begin niet al op hun 12de met indelen. Hou ze tot latere leeftijd bij elkaar in de klas. Zo blijven ze langer in contact met elkaar."

"Hoeveel doktoren zijn bijvoorbeeld bevriend met een lasser of elektricien?", vraagt hij zich hardop af. "Dat kan anders, als mensen zien dat er ook buiten hun bubbel hele moeilijke en belangrijke beroepen bestaan, die meer waardering verdienen."

Inwoners van Hellevoetsluis en omgeving ruiken al 1,5 jaar lang wiet als ze de deur uitlopen, of de ramen open hebben. Dat komt door een fabriek voor staatswiet. Ze zijn het zat, maar er lijkt geen verandering in te komen.

Voor het experiment met staatswiet staat in Hellevoetsluis een legale wietfabriek. Een nare bijkomstigheid: een heftige wietgeur. Inwoners trekken al tijden aan de bel, maar tot nu toe met weinig resultaat. "Wij zijn gewoon slachtoffer van een experiment."

'Hoesten, hoofdpijn, prikkende ogen'

Staat de wind goed, dan kunnen Hellevoetsluisers Cora van Mook en Nettie van der Sar even rustig door de neus ademen. Maar dat is de rest van de tijd wel anders. En staat de wind gunstig voor hen, 'dan zijn er ongetwijfeld andere mensen in de omgeving die last ervaren', vertellen ze.

Al 1,5 jaar hebben ze te maken met de stank, en dat heeft invloed. "'s Nachts als je je raam open hebt, dan heb je een hele droge keel en hoest je raar, je ogen kunnen prikken. Er zijn ook mensen die er echt migraineaanvallen van hebben", vertelt Cora. "Het lijkt op de geur die je weleens op straat ruikt maar dan een stuk zwaarder en penetranter."

Veel meldingen

Ze zijn niet de enigen die last hebben van de stank. "Er wordt ook gemeld vanuit Oostvoorne, Rockanje en Brielle, dus niet alleen vanuit ons", vertelt Wil van Barendrecht die naast de kas woont.

"Op dit moment liggen er 1.338 meldingen bij de DCMR", weet Wil. Dat is de Milieudienst Rijnmond die het bedrijf op geuroverlast controleert.

Wel aandacht, geen actie

Daarnaast zijn de inwoners al op verschillende plekken geweest om iets aan de stank te doen. "Bij de gemeente, in de rechtbank." Maar tot nu toe met weinig resultaat.

Wil vertelt: "De aandacht van de gemeente hebben we wel, maar er gebeurt niks omdat die zich verschuilen achter allerlei ingewikkelde procedures, zoals onder dwangsom bepaalde maatwerkbesluiten. En daar hebben ze iedere keer lange termijnen voor, die elke keer totdat het uiterste worden gerekt voordat er eindelijk weer eens actie ondernomen wordt."

Vaststellen normeringen

Het enige wat er voorlopig op zit voor de inwoners, is afwachten. "Op dit moment worden bepaalde normeringen vastgesteld, waaronder de geuroverlast moet blijven. Want er zijn nog niet echt meetinstrumenten ontwikkeld om nou precies te kunnen aantonen wanneer de geuroverlast boven een bepaalde norm uitkomt."

Maar ook als die normering rond is, is het afwachten hoe er vanuit het bedrijf wordt gereageerd. "Tot nu toe verdedigt het bedrijf zich met: 'We zijn nog bezig met maatregelen te nemen, met koolstoffilters neer te zetten en allerlei andere dingen te doen. Dat heeft tijd nodig voordat wij dat allemaal ingeregeld hebben.'"

Geen verandering

"We zijn bezig vanaf augustus 2023 en zitten nog steeds in dezelfde stank", zegt Wil ontzet. "Het blijft maar."

En een nieuwe plek zoeken om te wonen, dat zit er volgens de omwonenden ook niet in. Zelfs al zouden ze dat willen. "Je kan geen kant op, want je huis is gewoon veel minder waard."

Langzamer dan gewenst

Gemeente Voorne aan Zee, waar Hellevoetsluis onder valt, vertelt in een schriftelijke reactie dat ze de zorgen van de omwonenden goed begrijpen en dat ze het belangrijk vinden dat de overlast zo snel mogelijk stopt. "De zorg van onze inwoners staat voorop en daar zetten we ons voor in. Wij voelen ons niet verantwoordelijk voor de productie van wiet ten behoeve van het experiment, iets wat we ook meerdere keren aan Den Haag hebben laten weten."

Daarbij laten ze weten dat er voor de overlast een juridische procedure loopt. "Vanwege wet- en regelgeving en de duur van juridische procedures gaat dat langzamer dan gewenst. Dit komt omdat er in eerste aanleg nauwelijks regelgeving was voor juridische handhaving op geuroverlast."

Inspecteurs aanwezig

"We zijn voor de handhaving ten aanzien van geuroverlast niet gebonden aan landelijke regelgeving voor het Wietexperiment", gaat het statement verder. "Er zijn wettelijke eisen en termijnen waar we ons als gemeente aan moeten houden. Zo zijn wij verantwoordelijk voor de handhaving op de milieuwetgeving."

Volgens de gemeente zijn inspecteurs van DCMR Milieudienst Rijnmond regelmatig aanwezig om vast te stellen of sprake is van geuroverlast. "Dit doen zij zowel op basis van meldingen van inwoners als op eigen initiatief. Bij overtredingen wordt hierop gehandhaafd."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.