radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Toch weer met de ChristenUnie? 6 vragen over de formatie en de ultieme poging van informateur Hamer vandaag

Toch weer met de ChristenUnie? 6 vragen over de formatie en de ultieme poging van informateur Hamer vandaag
Demissionair premier Mark Rutte na afloop van een gesprek met informateur Mariette Hamer
Bron: ANP

Crisis bij het CDA, een demissionair premier die moet vechten voor zijn politieke leven en eindeloos veel gesprekken. 100 dagen na de verkiezingen maken we de balans op met politiek commentator Joost Vullings. "Hamer zal de druk opvoeren."

1. Het is nu 100 dagen na de verkiezingen, hoe staan we ervoor?

"De eerste 2 maanden werd er alleen maar geruzied, dus dat heeft voor veel vertraging gezorgd. We zitten in een bijzondere situatie: bijna 3 maanden na de verkiezingen is er geen één clubje mensen dat zegt, laten we eens gaan praten."

"Het is nu wachten op wie het eerst gaat bewegen, maar voorlopig zit de formatie muurvast. Soms kun je door de schijnbewegingen heen kijken en weet je waar het op uit gaat draaien, dat is nu heel lastig te voorspellen. Ik weet oprecht niet waar dit heen gaat."

2. Een kleine week geleden verliet CDA-kamerlid Pieter Omtzigt zijn partij. Heeft dit de formatie makkelijker gemaakt, of juist moeilijker?

"Op dit moment vertraagt het de boel alleen maar. CDA-leider Wopke Hoekstra gaf zelf aan dat hij de komende tijd vooral druk zal zijn met zijn eigen partij. De eerste 2 maanden werd vooral naar Omtzigt gekeken: kan hij leven met het idee dat het CDA gaat regeren met de VVD van Mark Rutte? Nu is het vooral wachten op Wopke - zo klinkt het in de wandelgangen - omdat hij de crisis in zijn partij moet bezweren."

"Het enige wat je getalsmatig kunt zeggen, is dat er nog maar twee reeële meerderheidscoalities denkbaar zijn, na het vertrek van Omtzigt. Namelijk VVD-CDA-D66 met GroenLinks en PvdA of met de ChristenUnie. Met JA21 of VOLT kom je nu op 75 zetels in de Tweede Kamer, dan red je het niet meer voor een meerderheid."

Lees ook

3. Twee opties voor een coalitie, dat klinkt redelijk overzichtelijk toch?

"Dat zou je kunnen denken, maar dat is het niet. De optie om het huidige kabinet voort te zetten, met de ChristenUnie dus, zie ik nu niet gebeuren. Simpelweg omdat ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers heeft gezegd dat dat de laatste optie is."

"Bovendien ziet D66 dat ook niet zitten. Dan is er nog de coalitie met PvdA en GroenLinks. Dat vinden VVD en CDA dan weer één linkse partij te veel."

4. Tot nu toe houden PvdA en GroenLinks elkaar stevig vast, kan dat nog veranderen?

"VVD en CDA hadden er op gegokt dat ze de twee partijen wel uit elkaar zouden kunnen spelen, maar daar ziet het voorlopig niet naar uit."

"Bovendien vinden Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) ook dat ze al een grote concessie hebben gedaan door hun blokkade richting Mark Rutte als mogelijke premier op te heffen. En dan zouden ze elkaar ook nog los moeten laten, dat is te veel van het goede."

Lees ook

5. Dus, komen er dan nieuwe verkiezingen?

"Dat is echt het allerlaatste scenario. Dat soort geluiden vang je ook bij de ChristenUnie op. Zij gaan pas praten op het moment dat ze de laatste optie zijn, omdat er anders nieuwe verkiezingen komen."

"Ook bij D66 hoor je dat nieuwe verkiezingen het laatste is wat ze willen. Sigrid Kaag gaat nog liever met ChristenUnie in zee dan dat we opnieuw naar de stembus moeten met z'n allen."

6. Ondertussen doet informateur Mariëtte Hamer een soort ultieme poging lijkt het vandaag. Ze zet alle zes de partijen in deze formatie aan tafel. Waar duidt dat op?

"Er liggen drie opties op tafel. Hamer kan de winnaars van de verkiezingen, VVD-leider Rutte en D66-leider Kaag een regeerakkoord laten schrijven. Optie twee is alleen Rutte dat laten schrijven. Andere partijen kunnen dan op basis daarvan aansluiten. En de laatste optie is de 6 partijen op de man afvragen wie met wie door wil gaan."

"De tijd van eindeloos praten is echt voorbij, dat werd deze week al duidelijk in kringen rondom Hamer. We gaan nu toch meer toe naar de fase 'buigen of barsten'. De informateur gaat dus de druk echt opvoeren. Het zou dus wel eens D-Day kunnen worden. Het kan ook nog altijd op niets uitlopen en dan kan Hamer besluiten haar opdracht terug te geven. Maar het wordt dus echt een belangrijke dag vandaag."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'
Presentator Pieter Jan Hagens tijdens zijn laatste uitzending van EenVandaag
Bron: EenVandaag

Hij was jarenlang een van de vaste gezichten van EenVandaag: Pieter Jan Hagens. Gisteren presenteerde hij het programma voor het laatst. Hij gaat met pensioen na een carrière van meer dan 40 jaar als journalist en presentator, op radio en tv.

Normaal stelt Pieter Jan de vragen, nu mochten jullie die aan hem stellen.

1. Hoe kijk je terug op je carrière?

"Ik vind dat ik een geluksvogel ben. Ik heb 43 jaar in de journalistiek gezeten en ik heb er enorm van genoten. Ik zou niet weten wat ik anders had moeten doen, er is geen vak dat ik zo leuk zou vinden als dit."

"Het leuke van met pensioen gaan is dat de oude doos wordt opengemaakt. Ik heb veel verschillende dingen kunnen doen en meegemaakt, ook buiten de journalistiek. Dat komt allemaal weer naar boven. En het gevoel dat ik steeds opnieuw krijg is: wat heerlijk dat ik dat heb kunnen doen."

2. Hoe heb je de journalistiek zien veranderen?

"De journalistiek is veranderd, maar ik ben zelf ook veranderd. Ik begon bij de VARA in de jaren 80, waar ik met stevig linkse journalisten werkte. Ik dacht: zo hoort het kennelijk. Later heb ik me daar een beetje van gedistantieerd, ik vond het te activistisch. Ik vond dat de feiten meer moesten spreken."

"In deze tijd, waarin grimmige leiders opstaan en democratische vrijheden op het spel staan, denk ik juist weer: journalisten zijn er niet alleen voor de feiten, maar ook om bepaalde ideeën te beschermen. Ideeën die het fundament vormen voor onze liberaal-democratische samenleving."

3. Wat was jouw favoriete onderwerp om te presenteren, en wat het moeilijkste interview?

"Ik heb bij Buitenhof veel bijzondere mensen aan tafel gehad, met wie ik langere gesprekken kon voeren. Ik heb veel bijzondere denkers, schrijvers en politici gesproken. Die hadden vaak iets te vertellen waar ik wel wat van opgestoken heb. Vooral de Israëlische schrijver Amos Oz maakte indruk, dat was zo'n wijze man."

"Hij maakte zulke goede opmerkingen. Dat was in 2015, de aanslagen in Parijs waren toen net geweest. Hij duidde dat terrorisme op zijn manier. Hij had het erover dat terroristen geen gevoel voor humor hebben, en dat klinkt nu heel plat, maar hij vertelde dat zo raak en mooi. En ik weet ook dat veel kijkers van die uitzending hebben genoten."

"Maar ook bij EenVandaag heb ik veel spannende dingen gedaan. Ik denk meteen aan de verkiezingsdebatten. Het debat in 2023, waaruit het huidige kabinet is voortgekomen, is een van de betere debatten die ik heb geleid. Maar tegelijkertijd waren die debatten een van de moeilijkste dingen die ik heb gedaan, dat is een hele opgave."

"Het is fijn dat je dan eindeloos met collega's kan brainstormen over wat de beste opzet is. En dat je de spanning deelt: tijdens het debat hoorde ik dan de eindredacteur in mijn oortje, die net zo zenuwachtig was. Dit delen met collega's ga ik het meeste missen aan het werk. Want ook als je geen beste vrienden bent, maken ze toch een groot deel uit van je sociale leven."

Bekijk ook

4. Welke peiling had de meest verrassende uitslag voor jou?

"Ik heb niet zo'n goed geheugen voor peilingen, moet ik eerlijk zeggen. Het Opiniepanel is natuurlijk een heel goed gereedschap van EenVandaag. Maar als ik in de studio sta, ben ik bezig met het gesprek dat ik voer met de presentator van de paneluitslagen, niet met de uitslagen zelf. Ik kan die niet tegelijkertijd goed onthouden, dus weet ook niet meer welke uitslag mij het meest heeft verbaasd."

5. Hoeveel invloed heb je zelf gehad op de onderwerpen die behandeld werden? En ging dat weleens in tegen je eigen mening?

"Eigenlijk heb ik daar niet zo veel invloed op. EenVandaag is een olietanker die op koers vaart, er werkt een grote redactie. Ik kan wel meepraten en meedenken, maar ik ben geen eindredacteur. Toch heb ik zeker in interviews wel een belangrijke stem. En ook in de politieke debatten kan ik als presentator de richting van het gesprek bijsturen."

"Of de presentatie weleens tegen mijn eigen ideeën of mening in ging? Laat ik zeggen dat ik wel blij ben dat ik mezelf nu meer mag gaan uitspreken. Maar ik ben ook blij dat ik dat als journalist en presentator niet gedaan heb. Ik zou mezelf geen knip voor de neus waard vinden als ik in interviews een bepaalde politieke lijn zou voorstaan. Ik vind dat je als journalist niet te koop moet lopen met je eigen mening."

"Tegelijkertijd vind ik het gek om nu weg te gaan, omdat er zoveel gebeurt op het moment, waarvan je denkt: oei, waar gaat dit heen? In de Verenigde Staten durven wetenschappers zich niet meer uit te spreken, er zijn bezuinigingen op het hoger onderwijs, ook in Nederland. Het klimaat verandert. Daar maak ik me zorgen om. Het voelt als een grote opluchting dat ik niet geheimzinnig hoef te doen over waar ik mij zorgen om maak. Dat heb ik gemist de afgelopen jaren."

"Ik heb niet de illusie dat ik daar in mijn eentje iets aan kan doen. Maar alles wat journalisten, maar ook burgers doen, is op dit terrein van belang. Wat ik daarom ook ga doen is als burger mezelf meer uitspreken. Dat kan nu ook, ik ben journalist af. Misschien sluit ik me wel aan bij een politieke partij. Ik weet nog niet welke, maar ik ga het wel doen. Niet als politicus, maar gewoon als burger."

6. Wat ben je van plan om te gaan doen tijdens je pensioen?

"Ik ga eerst zeilen met mijn vrouw, een paar maanden weg. En daarna wil ik graag dingetjes doen waar ik tot nu toe niet aan toe kwam, zoals een houten bootje maken waar mijn kleinzoon in kan leren zeilen. Dat ben ik zeker van plan."

"Het is sowieso goed om weer eens met een frisse blik de wereld in te kijken, want er komt voor het werk ongetwijfeld iets anders moois in de plaats. Aan de andere kant: ik stop weliswaar met de vaste dingen, maar ik blijf nog steeds graag interviews en debatten leiden, voice-overs inspreken, misschien invallen bij een radio-uitzending. Dus als iemand ergens ziek is, weet me te vinden."

info

EenVandaag Vraagt

Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

7. Hoe hoop je dat de journalistiek er de komende jaren uit gaat zien?

"Ik hoop dat de journalistiek zich opstelt als beschermer van de waarden waar wij allemaal op drijven, zoals gelijkheid, vrede, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid. Al die dingen zijn zo belangrijk in onze democratische samenleving, en ik hoop dat journalisten daaraan meewerken. Elke journalist is op dit terrein van belang."

"Ik denk dat de meeste journalisten dit ook zo zien, sowieso al mijn collega's hier bij EenVandaag. Ik ben er trots op dat alle collega's zich ervan bewust zijn dat we een rubriek zijn die dicht bij de mens wil staan, waar de onderwerpen die we brengen echt relevant zijn, en waarin tegelijkertijd de feiten heilig zijn. Juist in deze tijd waarin onverdraagzaamheid en angst toenemen, denk ik dat het belangrijk is dat er programma's zoals EenVandaag zijn."

Presentator Pieter Jan Hagens neemt in EenVandaag afscheid van de kijkers

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door oorlogsdreiging stappen landen uit ontwapeningsverdragen: 'Internationale spelregels staan onder druk'

Wereldwijd liggen er miljoenen landmijnen onder de grond. Hierdoor vallen er jaarlijks honderden slachtoffers. Om dit te stoppen werd in een verdrag afgesproken dat het wapen de wereld uit moest. Maar nu de spanningen toenemen, trekken landen zich terug.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant