Door een nieuwe behandelmethode van het Pieter Baan Centrum (PBC) kunnen weigeraars beter worden gediagnosticeerd. Met de nieuwe methode kan bij 48% van de weigeraars toch een conclusie over mogelijke stoornis worden gesteld.

Het lukte moordenaar Michael P. nog een mogelijke TBS-veroordeling te ontlopen door meewerking aan een psychologisch onderzoek te weigeren. Het is de vraag of toekomstige weigeraars daar zo makkelijk mee weg komen. Het PBC heeft een speciale weigerafdeling opgetuigd, die vooralsnog positieve resultaten laat zien.

Ook diagnose bij weigeraars

Kijk en lees

Zelfs meest hardnekkige weigeraars gaan in gesprek

Zo ontstond het idee van de Unit 3. Vanaf april vorig jaar is er een speciale leefafdeling in het Pieter Baan Centrum, waar alleen maar weigeraars worden ondergebracht. Voorheen werden de weigeraars geobserveerd in een groep van 8 mensen. Ze konden dan makkelijk in de luwte blijven, omdat andere, met name verwarde gedetineerden met zware psychische problemen, veel aandacht vroegen.

Op de nieuwe afdeling zijn permanent drie groepsleiders op 3 tot 4 weigeraars actief, wat neerkomt op wekenlange 1 op 1 observatie. En dat blijkt verrassend goed te gaan. Uiteindelijk gaan ook de meest hardnekkige weigeraars in gesprek, tot verrassing van Joost Harkink, directeur van het Pieter Baan Centrum: “Door de observatie te intensiveren door de weigeraars bij elkaar te zetten lukt het hen niet meer om zich te verschuilen achter mensen die meer aandacht vragen. Hierdoor kunnen we beter advies geven aan de rechter.”

Jolein van Doornmalen is een van de groepsleiders op de weigerafdeling. Ook al wordt ze in het begin soms volledig genegeerd, uiteindelijk krijgt ze de meeste gedetineerden aan de praat: “Het lukt bijna niemand om zes weken lang 24 uur per dag op zijn cel te blijven. De celdeuren staan bijna altijd open. Vooral als we gaan koken is de verleiding groot om eruit te komen. Dan ontstaan er toch gesprekken. Eerst over de maaltijd, de kruiden en vervolgens mondt dat uit in diepe gesprekken. Met koken, tuinieren, sporten of muziek maken wordt geprobeerd de weigeraars toch op de afdeling te krijgen, zodat ze toch iets van zichzelf moeten laten zien. 

Hoe krijg je toch een diagnose?

Naast de intensieve gesprekken en observatie op Unit 3, spreekt het centrum ook met familie, vrienden en werkgerelateerde contacten. Ook worden eventuele politiemutaties opgevraagd en heeft de weigeraar een wekelijks 1 op 1 een gesprek met een psychiater. Al die informatie wordt uiteindelijk vastgelegd in een rapport (het zogeheten Pro Justitia Rapport). En dat is het rapport waarop de rechter uiteindelijk zich baseert.

info

De cijfers

Het WODC heeft onderzoek gedaan naar de resultaten van UNIT 3 in het eerste half jaar.  In totaal zijn in die periode 21 weigeraars op Unit 3 geobserveerd. Bij ongeveer de helft van de weigeraars (48%) op Unit 3 , heeft het PBC toch een conclusie kunnen trekken over een stoornis. Dat gebeurde daarvoor slechts bij 36% van de weigeraars. Ook kon bij 33% van de weigeraars op Unit 3 een advies worden uitgebracht over TBS of een andere maatregel. En ook dat percentage lag voorheen veel lager: 21%.

Unit 3 is een pilotproject dat eind 2018 wordt afgerond. Directeur Joos Harkink is nu al zo tevreden over de resultaten dat hij heeft besloten om ook na die datum door te gaan met Unit 3: “Het lukt ons om de onderzoeksopbrengst bij deze weigeraars toch wat omhoog te krijgen. We moeten voorzichtig zijn, het zijn voorlopige conclusies, maar die hebben er toe geleid dat we hiermee doorgaan.”

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.