Het aantal jongeren met zelfdodingsgedachten blijft ook na de coronapandemie onverminderd hoog. Tim Zuidberg en Mart van Assem verloren binnen 5 jaar tijd twee vrienden door suïcide. Ze hebben nu een stichting opgericht om meer leed te voorkomen.

De stichting We Zien Mekaar is vorige maand opgericht om jongeren aan te moedigen om naar elkaar om te kijken en wordt overladen met reacties. "We zijn overweldigd door wat op ons afkomt", zegt voorzitter Tim.

'We moeten nu echt iets doen'

Het initiatief voor de stichting komt uit de vriendengroep waar Mart en Tim deel van uitmaken. "We kennen elkaar sinds 2012, toen zaten we in dezelfde lichting van een dispuut in Leiden", legt Tim uit. "We waren met z'n zevenen. Na 4 jaar in het dispuut is Ian overleden. Dat was heel heftig en plotseling. Afgelopen oktober besloot ook Martin uit het leven te stappen."

Na het overlijden van Ian in 2016 hebben de jongens het er veel over gehad en meer gepraat over mentale gezondheid, vertelt hij. "Des te pijnlijker dat het een tweede keer is gebeurd. Dat heeft zoveel indruk gemaakt dat we zeiden: 'We moeten nu echt iets doen.' We willen dit niet nog een keer meemaken en willen voor iedereen zo'n situatie koste wat kost besparen."

Dubbel en definitief

De vrienden hebben nooit iets gemerkt aan Ian. "Hij was een vrolijke en sociale jongen", zegt Tim. Mart voegt toe: "Hij stond midden in het leven, zat in het bestuur van het dispuut, woonde in een groot studentenhuis met veel vrienden. En ook buiten Leiden had hij veel contacten."

Mart beschrijft het overlijden van Ian dan ook als een donderslag bij heldere hemel. "Zelfmoord is heel dubbel, het is moeilijk te bevatten. Ik had na zijn overlijden heel veel vragen, het is ook heel erg definitief. Je hebt geen mogelijkheid om afscheid te nemen. Je emoties zijn ook erg gemixt. Van wanhoop, naar boosheid, naar verdriet, naar onbegrip. Ik was daar best wel zoekende, van: hè, wat is hier nou precies gebeurd? En ik merkte dat ik niet de enige was."

Alles bespreekbaar

De groep was volgens Tim destijds een 'stereotiep dispuut'. "Ik moet wel zeggen dat we wel los van de joligheid en het studentikoze niet per se oppervlakkige vriendschappen hadden. In de context van toen hadden we het vaak over hoe het ging. Ik had de indruk dat we alles met elkaar konden bespreken."

Ook Mart had dat idee, "maar het is moeilijk om als buitenstaander in iemands hoofd te kijken. Juist de stap om naar iemand toe te gaan en te zeggen 'ik voel me niet goed en wil erover praten', is belangrijk en dapper."

Anders herdenken

7 jaar geleden zaten de jongens nog middenin het studentenleven. Nu zitten ze allemaal in een andere levensfase: een baan, relatie, kinderen. "Je bent gewoon een stap verder", zegt Mart daarover. "En in deze levensfase hoort er ook een andere benadering bij. We hopen met de stichting niet alleen het verdriet te herdenken. We willen ook impact maken."

Daarom organiseert de stichting zaterdag een fietstocht om hun vrienden Ian en Martin te herdenken. Vanuit Leiden fietsen ze naar Het Kopje van Bloemendaal, onder de naam 'Naar 't Kopje voor het Koppie'. Ze hopen op die manier meer aandacht te krijgen en geld op te halen voor jongeren met mentale problemen.

De tocht zit inmiddels vol, aanmelden kan niet meer. Met het geld dat ze verzamelen met fondsenaanvragen en sponsortochten hebben ze meerdere plannen. Zo willen de jongens zich ook richten op het laagdrempelig aanbieden van toegang tot professionele hulp, het organiseren van bijeenkomsten over mentale gezondheid en het samenwerken met externe partijen.

Al maanden wordt in Servië gedemonstreerd tegen de regering van president Vučić. Ook vandaag gingen tienduizenden mensen de straat op in hoofdstad Belgrado. Intussen houdt Europa zich op de vlakte.

De betogers, onder wie studenten, boeren, veteranen en werknemers, vinden dat de rechts-populistische president Aleksandar Vučić moet aftreden vanwege corruptie en zijn innige band met Rusland.

Treinstation ingestort

De demonstraties begonnen afgelopen november, toen de net verbouwde overkapping van een treinstation in de stad Novi Sad instortte. Daarbij vielen vijftien doden. De overheid moet daar verantwoordelijkheid voor nemen, zeggen de demonstranten.

Toch denkt de autoritaire Vučić er niet over om op te stappen. Hij doet er juist alles aan om zijn positie te behouden. Terwijl de demonstranten vreedzaam protesteren, probeert de regering ze te provoceren en zo geweld uit te lokken, vertelt Balkan-historicus Geert Luteijn.

'Corruptie gaat ver'

"De corruptie van Vučićs regering gaat echt heel ver", zegt Luteijn. "Mensen die bij de overheid werkten toen er in 2023 verkiezingen waren, kregen bijvoorbeeld te horen dat ze ontslagen zouden worden als ze niet op Vučić zouden stemmen." Hij heeft de verkiezingen vervalst, vertelt de historicus.

"En als je wil werken bij een overheidsorganisatie, wordt van je verwacht dat je iets doet voor de partij van de president, de conservatieve SNS." Het overheidsapparaat in Servië is niet onafhankelijk, maar wordt gedomineerd door Vučić en zijn partij, vertelt Luteijn.

'Protesten ongekend'

De huidige protesten zijn ongekend groot, zegt de historicus. "Er wordt geschat dat sinds november zo'n 2 miljoen Serviërs hebben deelgenomen aan een protest."

Hoewel er al eerder flink gedemonstreerd werd in het land, zoals in 2.000 toen protesten tot het aftreden van de voormalig president Slobodan Milošević leidden, gingen nooit zoveel mensen tegelijk de straat op. De kans dat er uiteindelijk iets verandert is dan ook groot, denkt Luteijn.

Afzetten niet makkelijk

"De vraag is alleen wanneer en hoe." Vučić afzetten zal nog niet zo makkelijk zijn. "Hij zou nieuwe verkiezingen kunnen uitschrijven en die opnieuw kunnen manipuleren, waardoor de oppositie weer geen kans krijgt." Een goed georganiseerde oppositie is er ook niet, volgens Luteijn.

"Daarnaast krijgt Vučić nog altijd veel steun vanuit het buitenland, ook van de Europese Unie. Servië zit in een vergevorderde toetredingsprocedure tot de EU. Die had allang stilgelegd moeten worden, gezien de ondemocratische manier waarop de regering te werk gaat."

Steun van de EU

Vučić voelt zich gesteund door de EU, die geen afstand neemt. Terwijl de Unie juist meer steun zou moeten uitspreken voor de demonstranten, vindt Luteijn. "Het is overigens niet zo dat dat helemaal niet gebeurt, maar de EU heeft het probleem dat ze niet met één mond spreekt als het om dit soort thema's gaat."

"Er zijn wel Europarlementariërs die kritische vragen hebben gesteld over de huidige situatie in Servië. Tegelijk oefent de Europese Commissie geen druk uit op de regering van het land om te veranderen."

Economische belangen

Dit heeft te maken met economische belangen, vermoedt Luteijn. Hij wijst op een lithiumdeal die recent werd gesloten toen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz op bezoek was in Belgrado. "Die deal werd bekrachtigd door een vertegenwoordiger van de Europese Commissie. Die lijkt dus graag zaken te doen met Vučić."

Servië is niet het enige land in de Balkan waar het onrustig is, zegt de historicus. "Veel van deze landen hebben autocratische leiders en die kijken met argusogen naar de huidige protesten. Denk aan Viktor Orbán, de minister-president van Hongarije. Hij is een bondgenoot van Vučić."

Tussenkop

De huidige protestbeweging in Servië komt op voor een democratische rechtsstaat, benadrukt Luteijn. "Dus als wij in Europa een functionerende rechtsstaat willen, dan moeten we ook zorgen dat in landen waar die onder druk staat, dat daar daadwerkelijk actie wordt ondernomen wanneer daar protest tegen is."

"We moeten naar die protesten luisteren. En als we dat nalaten, moeten we er rekening mee houden dat die rechtsstaat verder afbrokkelt in de komende jaren."

Astma en allergieën komen de laatste jaren steeds meer voor bij kinderen. Onderzoek uit Finland toont aan dat kinderen die regelmatig in de natuur zijn daar veel minder last hebben. Scholen en kinderdagverblijven kunnen daar een rol in spelen.