Diana was 'compleet in shock' na de arrestatie van haar zoon Damian. Ze maakte zichzelf ook veel verwijten. Maar haar als moeder verantwoordelijk houden voor de daad van haar kind, dat gaat haar veel te ver. "Stop met het criminaliseren van ouders."

De VVD wil het mogelijk maken om ouders van kinderen die crimineel gedrag vertonen te dwingen hun verantwoordelijkheid te nemen. Desnoods met sancties. Diana Sardjoe maakte mee dat haar zoon op het verkeerde pad raakte en weet uit ervaring dat het niet zo simpel ligt.

40 agenten in de tuin

Diana kan zich die bewuste ochtend in 2015 nog goed herinneren. Het was vroeg in de ochtend toen de deurbel ging. Diana lag nog in bed en hoorde een vrouwenstem 'politie, opendoen' roepen. "Ik dacht in eerste instantie dat het een grapje van de buurvrouw was."

Maar toen er nog een keer werd aangebeld, wist ze dat het serieus was. "Toen ik opendeed stonden er wel veertig agenten in de tuin. Ik dacht echt: wat is hier aan de hand, ben ik in een slechte film beland? Pas later kwam ik erachter dat ze voor mijn zoon kwamen. Ik was compleet in shock toen ik dat hoorde."

Straatroof met geweld

Damian was destijds 14 jaar. Nu, bijna 10 jaar later, blikt hij samen met zijn moeder terug op dat heftige moment. Na een korte aarzeling vertelt Damian over de reden waarom het arrestatieteam hem uit zijn bed lichtte.

"Het ging om een geweldsdelict, een straatroof met geweld. Daar werd ik voor opgepakt. Het was met wapens", zegt hij over zijn arrestatie. "Verder wil ik niet te veel in details gaan over wat er is gebeurd."

Ook dure spullen hebben

Wel wil hij vertellen hoe hij in de criminaliteit belandde. "Ik zat op een school in Amsterdam-Zuid en merkte dat de leerlingen om mij heen best veel spullen hadden, meer dan ik had in ieder geval. Ik kreeg het gevoel dat ik achterliep."

"Ik bleef met dat gevoel rondlopen en op een gegeven moment dacht ik: ik kan geen nieuwe iPhone of Playstation kopen, ik ga een manier zoeken om dat wel te kunnen", legt hij uit. "En zo ben ik er eigenlijk een beetje in gerold."

'Verharding in zijn ogen'

Voor Diana was het het begin van een gitzwarte periode, waarin ze zich voortdurend pijnigde met de vraag hoe ze dit als moeder gemist kon hebben. "Ik was volledig in verwarring. Ik dacht meteen: wat is de reden voor hem om dit te doen? Want misschien hadden we het niet heel breed, maar mijn kinderen kwamen eigenlijk niks tekort."

Ze merkte wel dat het gedrag van haar zoon in die periode was veranderd. "Ik zag wel een soort van verharding, een verharding in zijn ogen", blikt Diana terug. "Ik vroeg hem dan ook geregeld of er iets was. Maar verder merkte ik eigenlijk niks. Hij kwam ook niet met dure spullen thuis."

Vertrouwen was weg

Na de arrestatie was de relatie tussen moeder en zoon heel erg gespannen, vertelt Diana. "Er was heel veel boosheid. Het vertrouwen was echt kapot. Dat gevoel had ik heel erg."

Ook Damian merkte dat de afstand in die tijd groter werd. Toch zag hij ook dat zijn moeder er in die periode wel voor hem was. "Ik had misschien verwacht dat ze mij zou afstoten of het huis zou uittrappen. Maar ze heeft me altijd gemotiveerd om haar vertrouwen weer terug te winnen en te herstellen."

Boos om VVD-plan

Hoewel Diana zich zelf lange tijd heeft afgevraagd hoe ze dit gemist kon hebben, heeft ze geen goed woord over voor het plan van de VVD om ouders harder aan te pakken als hun kinderen over de schreef gaan.

Vooral het idee om ouders te dreigen met een verplichte opvoedcursus of boetes, schiet bij haar in het verkeerde keelgat. "Ik zat er financieel al niet goed in. Een boete had mij nog verder de rand over geduwd", legt ze uit.

'Ouders niet wegduwen'

"Bovendien denk ik dat het zelfs een averecht effect heeft", gaat de moeder verder. "Het zorgt ervoor dat ouders geen hulp meer durven te zoeken. Ze stappen niet meer naar instanties of naar de politie. Want ze denken: straks word ik door hen gestraft."

Ze wordt er zelfs een beetje boos over dat er in haar ogen 'zo simpel' wordt gedacht door politici, door alle schuld zo in de schoenen van de ouders te schuiven. "Het enige wat ze hiermee doen, is ouders wegduwen, ze in de hoek zetten."

Stigmatiserend?

Ouders van criminele jongeren worden door dit plan gestigmatiseerd, vindt Diana. "Ik denk dat er geen enkele moeder is die een kindje op de wereld zet en daarbij zegt: 'Ik denk dat hij of zij later een crimineel wordt."

"Ze houden van hun kinderen, maar dat betekent zeker niet dat ze alles goedkeuren van hun kind", benadrukt ze. "Ze zijn alleen vaak moe gestreden en hebben hulp en steun nodig. Geef hen goede hulp en ga ouders niet straffen."

Geld bij elkaar rapen

Ook zoon Damian verwacht dat het straffen van ouders niet gaat werken. "Het erge is: als je als jonge jongen hoort dat je moeder een boete moet betalen door jouw criminele gedrag, dan wil hij die boete zo snel mogelijk terugbetalen aan haar."

"Maar hoe gaat hij dat dan doen", werpt Damian op als vraag. "Hij gaat nog meer de straat op, gaat nog meer dingen doen die niet mogen, om dat geld bij elkaar te rapen. Dus zo'n boete werkt in mijn ogen absoluut niet."

Stichting opgericht

Inmiddels gaat het weer een stuk beter met moeder en zoon. Zo heeft Diana de stichting 'De moeder is de sleutel' opgericht, waarmee ze andere moeders bijstaat die in dezelfde situatie terecht zijn gekomen als waar zij 10 jaar geleden in zat.

Damian helpt zijn moeder bij het werk voor de stichting en denkt na over een studie. Hij is blij dat de vertrouwensband met haar weer hersteld is. "Alles is weer goed tussen mij en mijn moeder. Daar ben ik echt heel erg blij mee, want ik ben en blijft toch echt een moederskindje."

Afgelopen zomer was er veel aandacht voor de situatie van de 12-jarige Mikael. Hij is in Nederland geboren maar wordt uitgezet naar Armenië, waar zijn ouders vandaan komen. Wat voor opties heeft hij nog om toch te blijven? "Einde van de rit in Nederland."

Door de strenge veiligheidsmaatregelen rond de NAVO-top in Den Haag op 24 en 25 juni, wordt het verkeer rond de stad een bende. Rijkswaterstaat adviseert zelfs de Randstad te vermijden. Niet iedereen is enthousiast, en ondernemers vrezen voor hun omzet.