Tien jaar na Srebrenica

Vandaag, tien jaar na de val van Srebrenica, worden de slachtoffers van de massamoord in juli 1995 herdacht. We keren terug naar deze periode en kijken naar beelden die Dutchbat zelf maakte van het afscheidsfeestje in Zagreb die tot nu toe nooit volledig op televisie zijn uitgezonden.

TweeVandaag kreeg bij hoge uitzondering toestemming vanavond meer dan de twee minuten te laten zien die tot nu toe bekend zijn. Samen met twee historici die de val van Srebrenica onderzochten keken we terug naar deze beelden. Wisten de Nederlandse militairen op dat moment wel genoeg over massaslachting?

De beelden

De beelden van adjudant Dijkema tonen uitgelaten dansende soldaten, kolonel Karremans aan het hoofd van een polonaise en een ontroerde generaal Couzy die wordt toezongen door zijn manschappen. Zeer tegen de zin van de toenmalige minister van Defensie Voorhoeve regelde de generaal deze verrassing voor zijn Dutchbatters.

Imago aangetast

Achteraf heeft het afscheidsfeestje hun imago ernstig geschaad. "Het beeld is ontstaan dat er werd gedanst over lijken", zegt Christ Klep, in 1995 als historicus verbonden aan de landmacht en aanwezig in Zagreb. "Men had wel degelijk in het achterhoofd dat er iets verschrikkelijks was gebeurd. Maar niemand, ook ik niet, wilde uitspreken dat het om een genocide ging." Volgens Klep heeft generaal Couzy niet voorzien dat het feestje zou escaleren.

Veiligheid van militairen

Voor het eerst levert Klep openlijk kritiek op het optreden van Dutchbat tijdens de val van de moslimenclave. Volgens hem had het bataljon moeten proberen het Bosnische VN-personeel mee te nemen naar veilig gebied. "De legerleiding koos voor de veiligheid van de Nederlandse militairen en nam geen risico."

Veilige moslimenclave

Na het uiteenvallen van de Republiek Joegoslavië en de burgeroorlog die daarop volgde werd Srebrenica door de Verenigde Naties tot veilige moslimenclave verklaard. Het gebied werd beheerst door Bosnische Serviërs. Internationale vredesmilities van de VN garandeerden de veiligheid van ruim 30.000 inwoners van de enclave.

Ergste genocide sinds WO II

Desondanks vielen Bosnisch-Servische troepen op 11 juli 1995 de stad binnen. Ruim 600 Nederlandse militairen deel uitmakend van de bataljons 'Dutchbat I, II en III' waren toen aan het werk in Tuzla en Srebrenica. Ze waren niet in staat de Bosnisch- Servische verovering te voorkomen. De troepen deporteerden en vermoordden vervolgens ruim 8000 moslimmannen en -jongens. Deze genocide wordt gezien als de ergste in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Helaas is het niet mogelijk de beelden online aan te bieden. De rechten ervan liggen niet bij TweeVandaag.