tv LIVE
meer NPO start

Teun (22) woont al een jaar tussen mensen met dementie: 'We sluiten hen uit van de maatschappij'

Teun (22) woont al een jaar tussen mensen met dementie: 'We sluiten hen uit van de maatschappij'
Teun Toebes woont in een verpleeghuis
Bron: EenVandaag

Een jaar woont Teun Toebes nu in een verpleeghuis en daar schreef hij een boek over: VerpleegThuis. Het werd een aanklacht over hoe we met mensen met dementie omgaan. "Ik zou het absoluut weer doen, maar heb het wel onderschat."

Hij hoopt met zijn boek het leven van mensen met dementie te verbeteren. "Je kunt je kop niet in het zand steken. Iedereen krijgt er op een gegeven moment mee te maken. Het aantal mensen met dementie neemt in Nederland rap toe. Nu zijn het er 290.000 en in 2040 leven ruim een half miljoen mensen met dementie. Als ik er nu niet over ga nadenken en help om dingen te veranderen dan moet ik het later zelf ervaren. Maar dan is mijn stem niets meer waard."

Dichte deuren

Iets waar Teun tegenaan loopt, letterlijk, zijn de dichte deuren in het Utrechtse verpleeghuis. Ze zijn mooi beplakt met foto's van de Utrechtse grachten.

"Maar de bewoners kunnen niet naar de echte grachten. Bij deze deuren stopt de wereld voor mensen met dementie. Je hebt een code nodig om naar buiten te kunnen en die hebben zij niet."

Uitgesloten

Teun vindt dat er te weinig met de bewoners wordt gesproken, over wat zij willen. "Wat wil moeder zelf? We vragen dit niet aan haar, omdat we mensen met dementie absoluut niet als gelijkwaardig beschouwen", zegt hij.

"We sluiten hen uit van de maatschappij en dat vind ik heel kwalijk. Mijn huisgenoten in het verpleeghuis zijn zulke wijze mensen. Ik heb zoveel van hen geleerd. Ze voelen zo goed aan of ze worden uitgesloten of niet."

Ad heeft dementie en woont nu een jaar in een verpleeghuis: dit is hoe hij dat zelf ervaart - video

Moeten we anders omgaan met mensen met dementie in het verpleeghuis? Vaak wordt er voor iemand beslist, maar niet vaak mét de bewoner. Ad van Dokkum woont nu een jaar in een verpleeghuis en vertelt, samen met zoon Dennis, over zijn ervaringen.

Dilemma

"Teun legt een paar belangrijke dingen bloot", zegt Martin den Hartog, voorzitter van de Raad van Bestuur van AxionContinu, waartoe het verpleeghuis waar Teun verblijft behoort. Den Hartog neemt Teuns kritiek serieus. Het liefst zou hij alle bewoners zelf laten kiezen, maar dat is niet altijd mogelijk, zegt hij.

"Je hebt niet alleen te maken met de persoon in het verpleeghuis, die vrijheid wil, maar ook met de familie die een valpartij wil voorkomen. En met de samenleving die ons vraagt om dingen op een bepaalde manier te doen. Vrijheid versus veiligheid, dat is een dilemma. Maar soms heb ik wel het idee dat de nadruk erg ligt op veiligheid." Daarnaast is Den Hartog het eens met Teun dat er wel heel veel regels zijn. "Dat zou best een tandje minder mogen."

Dementievriendelijkere samenleving

Demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge onderschrijft dat er veel regels zijn in verpleeghuizen. Kan daar iets aan gedaan worden? "Jazeker, veel regels zijn bedacht door professionals in de zorgsector zelf. Het mooie is: als regels zelf bedacht zijn, kun je er ook weer vanaf. Regels werken een beetje als zelfrijzend bakmeel; als je er vanaf wil moet je even je best doen, maar het kan."

De Jonge is het ook met Teun eens dat er te vaak óver mensen met dementie wordt gesproken en niet mét hen. "Je bent niet je diagnose. Er wordt nog te vaak over 'dementerenden' gesproken. Het op ooghoogte communiceren en laten merken dat iemand erbij hoort, is onze grote opdracht. Alzheimer wordt volksziekte nummer 1, dus we zullen als samenleving echt dementievriendelijkere moeten worden."

Demissionair minister Hugo de Jonge
Bron: EenVandaag
Demissionair minister Hugo de Jonge: "De samenleving moet dementievriendelijker"

Wat is de prijs?

Of je voor vrijheid of voor veiligheid kiest is voor De Jonge net als voor verpleeghuisbestuurder Den Hartog een dilemma. "Afgesloten deuren, niet even naar de winkel kunnen wanneer je zelf wil; mensen met dementie worden steeds geconfronteerd met alles wat niet mag. Dat levert veel frustratie op."

"Aan de andere kant kun je het je niet veroorloven dat mensen zomaar de wijk ingaan met onveilige situaties als gevolg. We willen voorkomen dat mensen vallen, omdat een val en het breken van een heup een lange fase van immobiliteit inluidt. Teun stelt de vraag: 'moet je wel alle leed willen voorkomen en tot welke prijs?' Daarover hebben we het nu, dankzij hem en zijn huisgenoten."

Bekijk ook

Brinta met of zonder suiker

Hoewel ze het met veel van Teuns kritiek eens zijn, hebben Den Hartog en De Jonge ook hun bedenkingen bij sommige punten. Dat Teun de gang van zaken in het verpleeghuis soms vergelijkt met een 'totalitair regime', vindt Den Hartog heftig. Wat hem betreft is er vergeleken met vroeger veel veranderd en verbeterd.

"Toen ik zo oud was als Teun werkte ik als verpleegkundige in een verpleeghuis waar de mensen met zijn tienen op een zaal lagen. De bedden waren afgescheiden met schotten. Zelfde nachtkastjes, zelfde bedden. En er was een menu: je kon 's morgens kiezen tussen Brinta met suiker en Brinta zonder suiker."

Martin den Hartog
Bron: EenVandaag
Voorzitter van de Raad van Bestuur van AxionContinu Martin den Hartog: "Vergeleken met vroeger is er veel verbeterd"

Persoonsgerichte zorg

En volgens De Jonge zijn we in Nederland gezegend met bijzonder goede verpleeghuiszorg. "Ik zie dat veel verpleeghuizen echt hun best doen om persoonsgerichte zorg te leveren."

"Ze steken daar veel werk in. Er zijn ruim 40.000 mensen bij gekomen, tegen de stroom in. Ik wil geen onrecht doen aan die werkelijkheid. Maar," benadrukt hij, "ik wil ook geen afbreuk doen aan Teuns observatie dat het beter kan."

Bekijk ook

In de spiegel kijken

Spijt dat hij Teun in huis heeft gehaald heeft Den Hartog in elk geval niet. "Het is heel bijzonder om zo'n jonge jongen in huis te hebben. Hij leert mij dat we nog meer naar de stem van de bewoner moeten luisteren." Wat Den Hartog raakt raakt, is Teuns betrokkenheid. "Dat iemand die middenin de samenleving staat hier komt wonen en ons deze spiegel voorhoudt."

Maar die spiegel moet ook worden voorgehouden aan de samenleving en de buurt, vindt Den Hartog. "Want wat let u om, als u boodschappen gaat doen, een bewoner mee te nemen die het ook leuk vindt om naar de winkel te gaan? Ik wil echt een oproep doen aan iedereen die in de buurt woont van een verpleeghuis: kom eens langs. Het zijn tenslotte jullie buurtgenoten."

Kijk hier de tv-reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

In Horst aan de Maas vinden ze de kabinetsplannen om arbeidsuitbuiting aan te pakken onvoldoende: 'Treed samen op'

In Horst aan de Maas vinden ze de kabinetsplannen om arbeidsuitbuiting aan te pakken onvoldoende: 'Treed samen op'
Roy Bouten, wethouder Horst aan de Maas
Bron: EenVandaag

Het kabinet wil dat er eerder en harder wordt ingegrepen bij bedrijven die arbeidsmigranten uitbuiten. In Horst aan de Maas, waar de meeste arbeidsmigranten van Nederland wonen, kan het plan op weinig enthousiasme rekenen. "Het is niet genoeg."

Veel mensen maken zich zorgen over hun leefomgeving, zegt wethouder Roy Bouten van de Gemeente Horst aan de Maas. De gemeente huisvest de meeste arbeidsmigranten van Nederland. "Maar het kan ook zijn dat wij onze vergunningsverlening goed op orde hebben", zegt hij.

Leefbaarheid

In Horst aan de Maas zijn zo'n 4.000 vergunde plekken. De Provincie Limburg heeft becijferd dat over vijf jaar een kwart van de inwoners van de gemeente arbeidsmigranten zijn. In een protestactie werd afgelopen week gevraagd om een 'maximum' op te leggen en meer controle op werkgevers.

Inwoners van het dorp vinden bovendien dat de leefbaarheid onder druk staat. Vorig jaar werd bekend dat in het bos nabij de gemeente tientallen werkloze en dakloze arbeidsmigranten leefden. De discussie rond arbeidsmigratie gaat breder dan alleen huisvesting, zegt Bouten. "Het gaat over beheer, over werkomstandigheden."

Bekijk ook

Strenger en harder

"Dan zie je dat mensen op zoek gaan naar onderdak en dan landen ze soms letterlijk in het tuinhuisje van de buren." Voor zowel omwonenden als voor de arbeidsmigranten een hele kwetsbare situatie.

"Daar moeten we vanaf", stelt Bouten. Het kabinet kondigde deze week strengere regels aan voor bedrijven die met arbeidsmigranten werken: de arbeidsinspectie moet eerder en harder ingrijpen bij mogelijke misstanden.

Hogere boetes

Nu wordt ingegrepen als werknemers in 'levensgevaar' zijn of 'onmiddellijk dreigend gevaar' lopen. Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zegt in een Kamerbrief dat dit nu ook bij 'ernstig gevaar' mogelijk moet zijn.

Bedrijven kunnen daarnaast beboet of zelfs gesloten worden wanneer zij reisdocumenten op bankpassen innemen. Ook voor illegale tewerkstelling komen hogere boetes.

Bekijk ook

'Het is niet genoeg'

Bouten noemt het 'heel erg goed' dat de arbeidsinspectie strenger moet kunnen ingrijpen. "Ik vind alleen dat het niet genoeg is. Dit zou de gemeente ook moeten kunnen doen." De gemeente mag een vergunningsaanvraag alleen maar toetsen in de omgeving: kan en past het in de ruimte?

"Maar", vervolgt de Limburgse wethouder, "ik wil dat wij bij signalen van uitbuiting, ook gewoon tegen een ondernemer zeggen 'we gunnen het jou even niet om de vergunning te krijgen, jij gaat blijkbaar niet verantwoord genoeg om met de belangen van de arbeidsmigrant of omwonende. Jij krijgt die vergunning niet of we pakken het af'."

Bevoegdheden bij gemeente

Wethouder Bouten wil dat de gemeente meer bevoegdheden krijgt. "Wij zijn de overheid die het dichtst bij de situatie staat, wij krijgen meldingen vanuit de handhaving binnen", somt hij op.

"Wij krijgen meldingen over sociale onveiligheid aan de balie vanuit de buurt of vanuit de arbeidsmigrant, daar moeten we kunnen handelen."

Bekijk ook

Samenwerking

Nu probeert de gemeente zo'n bedrijf buiten de deur te houden via de wet Bibob (bij twijfel over integriteit) of via de gemeentewet. Bouten pleit voor een samenwerking tussen gemeente en de arbeidsinspectie.

"Wij kunnen die ogen en oren zijn die de melding naar de arbeidsinspectie stuurt, waarop gehandeld kan worden", zegt hij. "Dus ga elkaar niet beconcurreren maar treed samen op tegen diegene die misbruik maken van de arbeidsmigrant of omwonende."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland: 'Land kan stroom gewonden niet aan'

Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland: 'Land kan stroom gewonden niet aan'
Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland
Bron: EenVandaag

Vanwege een tekort aan revalidatieartsen worden de komende tijd medisch specialisten uit Oekraïne in Nederland bijgeschoold. Het aantal geamputeerden in het land neemt in rap tempo toe en het aantal artsen die hen helpt, is bij lange na niet genoeg.

De komende zes weken krijgen zo'n 6 Oekraïense medisch specialisten bijscholing in Nederland. Het gaat om psychologen, fysio- en ergotherapeuten en revalidatieartsen. Allemaal werken ze in Oekraïne om de eindeloze stroom gewonden weer op de been te krijgen.

Gezondheidszorg in Oekraïne onder druk

"De medische sector in Oekraïne blijft in een kritieke toestand. Bijna 2.000 medische instellingen zijn beschadigd of volledig verwoest in Oekraïne", zegt de Oekraïense Kseniya Negrutsa-Godska. Zij is medeoprichter van Netherlands for Ukraine Foundation.

De organisatie begeleidt onder meer gewonde Oekraïense militairen in ons land die complexe operaties ondergaan en zetten zich in voor betere revalidatiezorg in Oekraïne.

Oekraïne kan stroom gewonden niet aan

"Er zijn tienduizenden mensen met geamputeerde ledematen", vertelt Kseniya. "En een kwart van het Oekraïense grondgebied is bedekt met landmijnen. Dat betekent dat dit probleem zal blijven. In Oekraïne hebben we momenteel 11.000 revalidatiespecialisten. Dat is al 7 keer meer dan 2 jaar geleden en het is nog steeds niet genoeg."

Het land kan de stroom gewonden momenteel niet aan, zegt Kseniya. "Het is eigenlijk ook niet mogelijk voor een land, om op zo'n korte termijn een goede opleiding te bieden voor nieuwe specialisten." Daarom is ze blij dat Nederland daar een rol in kan spelen. "Vooral met de multidisciplinaire aanpak, die in Oekraïne heel anders is."

Bekijk ook

Andere manier van werken

Het project is opgezet in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken en twee andere hulpverleningsorganisaties. In totaal kunnen 384 zorgprofessionals uit Oekraïne profiteren van het bijscholingstraject.

"In Nederland hebben jullie fantastische expertise in de multidisciplinaire aanpak", legt Kseniya uit. Daarmee bedoelt ze dat de revalidatiearts, fysio- en ergotherapeuten en psychologen samen aan de slag gaan met de patiënt en dat de verschillende disciplines elkaar kunnen versterken.

info

Wat is interdisciplinaire samenwerking in de zorg?

De rode draad in het programma is hoe Nederland binnen de revalidatiegeneeskunde interdisciplinair werkt. Dat houdt in dat een heel team waarin een revalidatie arts, revalidatie verpleegkundige en verschillende therapeuten gezamenlijk werken aan de behandeling van een patiënt. Ieder met eigen expertise, eigen kennis, maar uiteindelijk wel gezamenlijk aan de persoonlijke doelen van de patiënt.

Nederland voorbeeldland

"Jullie waren een van de eerste landen die deze methode in Oekraïne introduceerden", vertelt Kseniya over de manier van samenwerken binnen de revalidatiezorg.

"In Oekraïne bevindt zich dit nog in een vroeg stadium. Daarom is dit onbetaalbare expertise voor onze eigen specialisten", vult Kseniya aan.

Gewonde onder medisch specialisten

Eén van de deelnemers binnen dit project is Dmytro. Als kind wilde hij altijd al dokter worden, maar de oorlog brak uit en moest op zijn 23ste naar het front. Terwijl hij vocht tegen de Russen, studeerde hij ook fysiotherapie. Maar vlak voordat hij zijn diploma in ontvangst kon nemen, werden hij en zijn kameraden in augustus 2023 onder vuur genomen.

"Ik zat in een groep met 10 anderen en op een dag werden we onder vuur genomen. Alle 10 raakten we gewond, behalve ik. Ik ging ze helpen en liep naar iemand toe die zwaargewond was om hem in veiligheid te brengen maar werd daarbij geraakt door een kogel in mijn hand en arm", vertelt Dmytro.

Bekijk ook

Droom najagen

Vanwege zijn opleiding tot fysiotherapeut kan hij tegelijkertijd ook het Nederlandse opleidingstraject volgen: "Ik ben nu dichtbij het vervullen van mijn droom. Ik denk dat ik nog ongeveer een jaar tot twee jaar nodig heb zodat ook mijn hand en arm voldoende zijn genezen en ik mijn vaardigheden in de praktijk kan brengen."

Dmytro kan niet wachten. "Het zal erg cool zijn. Het is mijn droom om een medische professional te worden op welke manier dan ook. Ook als fysiotherapeut zal ik kunnen helpen en van invloed kunnen zijn op mensenlevens", sluit hij af.

Medisch specialisten uit Oekraïne worden bijgeschoold in Nederland: 'Land kan stroom gewonden niet aan'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant