Tienduizenden ondernemers ontvangen deze maand een brief van de Belastingdienst. Ze lopen achter met het afbetalen van hun schuld. Of ze zijn nog niet begonnen met betalen. De dienst wil dat ze uiterlijk volgende maand met het geld over de brug komen.

Het was een van de coronasteunmaatregelen: bedrijven kregen uitstel van het betalen van belasting. Vanaf vorig jaar oktober moesten 266.000 ondernemers de in totaal bijna 20 miljard euro aan openstaande rekeningen gaan aflossen.

'Aflossingsdruk hoog'

Maar 9 maanden later heeft de Belastingdienst van meer dan 50.000 ondernemers nog niks gehoord. Martin Rudolphie is een van die ondernemers. De restauranteigenaar uit Groningen heeft volgens eigen zeggen sinds corona een schuld van 300.000 euro bij de Belastingdienst. Hoe hij die schuld moet betalen, weet hij niet.

"Er is nogal een aflossingsdruk", vertelt Rudolphie. Hij had drie restaurants, inmiddels is er een verkocht. "Alsof corona niet erg genoeg was, kwam daarna de oorlog. Energieprijzen schoten omhoog, er kwam inflatie, we konden geen goed personeel vinden: een opeenstapeling van problemen volgde." Zijn restaurant draait, maar de aflossing speelt hem parten.

Failliet laten gaan

"Telkens als we weer even open mochten tijdens de coronapandemie draaiden we geen optimale omzet. Ook toen de pandemie vorig jaar voorbij was, kwam het moeilijk op gang", zegt Rudolphie. Door de opeenstapeling van problemen is de restauranteigenaar nu op zoek gegaan naar hulp. "Om te kijken hoe haalbaar onze zaak nog is."

Zonder de schuld bij de Belastingdienst zou Rudolphie er nu veel beter voorstaan, denkt hij. "Ik weet niet wat de toekomst brengen gaat, maar die aflossing zit ons in de weg. Als ik dit alles geweten had, had ik de boel failliet laten gaan. Dan was de schade nu beperkt geweest."

Bedrijfjes vallen om

Michiel Hordijk van het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (IMK) staat ondernemers zoals Rudolphie bij. Hij ziet dat veel bedrijven schrikken van de brieven van de Belastingdienst. Tientallen ondernemers bellen hem deze weken voor hulp.

Volgens Hordijk heeft de groep van 50.000 ondernemers, die nog niet gereageerd heeft op de aanmaningen, daarvoor verschillende redenen. "Vaak gaat het om hele kleine schulden, zijn het bedrijfjes die soms al gestopt zijn. Die groep laat zich niet makkelijk vinden. Maar die vallen toch op een gegeven moment om. Andere ondernemers weten niet goed wat er staat te gebeuren en hoe ze het moeten aanpakken."

Oproep aan ondernemers

Een woordvoer van de Belastingdienst laat weten dat de afgelopen maanden op allerlei manieren contact is gezocht met de ondernemers: "Daarbij is steeds extra aandacht voor de groep ondernemers die nog geen betalingsregeling is aangegaan, of die achterloopt met betalen. We roepen ondernemers met betalingsproblemen nogmaals op zo snel mogelijk contact met ons op te nemen."

Naast de Belastingdienst, kunnen ondernemers ook hulp inschakelen van bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel. Bedrijven hebben 5 jaar de tijd om hun schuld af te lossen en kunnen dit verlengen naar 7 jaar. Er is een mogelijkheid van een betaalpauze. En onder voorwaarden - het bedrijf moet wel gezond zijn - kunnen ondernemers in aanmerking komen voor een sanering.

'Schulden niet mijn schuld'

In de laatste brief van de Belastingdienst staat dat ondernemers eind augustus echt moeten beginnen met afbetalen. Als dat niet gebeurt volgt een aanmaning of dwangbevel. Als de ondernemer dan nog niet in actie komt, wordt op enig moment de deurwaarder ingeschakeld, die ook beslag kan gaan leggen op bijvoorbeeld goederen van de ondernemer.

Restauranteigenaar Rudolphie vindt dat zijn belastingschuld eigenlijk moet worden kwijtgescholden. Toen corona uitbrak werd van hem gevraagd zijn zestig medewerkers in dienst te houden, maar de vergoeding daarvoor was niet kostendekkend. "Ik heb gedaan wat van mij gevraagd werd, maar ben daar niet volledig voor vergoed. Dat ik nu schulden heb, is niet mijn schuld."

Deal maken

De Belastingdienst laat weten dat van het kwijtschelden van schulden geen sprake zal zijn: "We kunnen en willen helpen, en we willen zorgen dat waar mogelijk faillissementen worden voorkomen. Dus zoek ons snel op, want het terugbetalen van je belastingschulden vervalt niet."

Michiel Hordijk van het IMK zegt dat het zonde zou zijn als gezonde bedrijven vanwege coronaschulden omvallen, maar denkt dat dat ook lang niet altijd niet nodig is. "Sommige ondernemers zien in hun winstmodel geen mogelijkheid om de schuld terug te betalen. We gaan dan in overleg, ook met andere schuldenaren en proberen een deal te maken."

Geen faillissementsgolf

De laatste maanden stijgt het aantal faillissementen. Vooral in de handel, waaronder de horeca valt. In juni gingen meer dan 300 bedrijven failliet. Het hoogste aantal sinds 3 jaar. Naast de stijgende rente, hoge lonen en dure inkoop is voor sommige ondernemers de belastingschuld een molensteen om de nek.

Toch hoeven we volgens Hordijk we niet bang te zijn dat de trend doorzet en er echt een faillissementsgolf aankomt. "We zijn weer terug op het niveau van voor corona. En dat is wat gewoon hoort bij een gezonde economie."

Ieder jaar laait de discussie rondom de voorlichtingsweek Lentekriebels weer op. Uit onderzoek van stichting Rutgers blijkt de helft van de scholen weerstand van ouders ervaart. Daarom licht deze Amsterdamse basisschool nu ook ouders jaarlijks voor.

De Week van de Lentekriebels is een jaarlijks terugkerend fenomeen waar kinderen van de basisschool relationele en seksuele vorming ontvangen. Hoe voelt het om verliefd te zijn? Hoe werkt je lichaam en wat verandert er in de pubertijd? Deze en andere vragen worden beantwoord. Deze week wordt georganiseerd door kennis- en expertisecentrum Rutgers. Ze vieren dit jaar het 20-jarig bestaan van de week.

Week van de Lentekriebels

Basisschool De Regenboog uit Amsterdam doet er al 20 jaar aan mee. Directeur Josien Branbergen heeft de week zien veranderen. "20 jaar geleden was het een ontspannen week met heel veel energie. We openden de week met ballonnen op het schoolplein met ouders en kinderen samen."

Het was heel positief en leuk, herinnert Branbergen zich. "Ik heb het zien veranderen. Naar veel bedachtzamer ermee omgaan, preutser. Ouders die meer kritische vragen komen stellen. Leerkrachten die het spannender vinden."

Tegengeluid van Civitas Christiana

"Met natuurlijk een climax 2 jaar geleden, waarbij er heel veel misinformatie op ouders afkwam, wat heel veel onzekerheid heeft veroorzaakt."

Daarmee doelt Branbergen op de kritiek die Rutgers ontvangt van Civitas Christiana, een ultraconservatieve stichting. Zij voert elk jaar een campagne tegen de Week van Lentekriebels.

Rechtszaak vanwege 'leugens en laster'

Rutgers zelf vindt dat de stichting 'leugens en laster' verspreidt en sleept de stichting dit jaar voor de rechter. 2 jaar geleden werd de informatie van deze stichting veel gedeeld op social media, wat zorgde voor veel onrust onder ouders op basisschool De Regenboog.

Zo ook bij Naomi Brom. "Op social media kwamen echt de meest verschrikkelijke plaatjes langs en de meest verschrikkelijke verhalen. Ik merkte dat ik daar heel onrustig van werd."

'Dit is 'too much''

Zij wilde niet dat haar kinderen dit te zien zouden krijgen. "Ik dacht: dit is 'too much'." Ze belde naar school en zei tegen de directrice dat ze haar kinderen in de Week van de Lentekriebels thuis wilde houden.

De directeur besluit alle kritische ouders voor een gesprek op school uit te nodigen. Branbergen: "Ik denk dat we daar twintig ouders hadden zitten, wat natuurlijk dan toch een kleine groep is, maar een groep die veel onrust veroorzaakt, dus voor ons voelde het heel erg groot."

Beïnvloed door social media

De directrice merkte dat de ouders veel aannames deden op basis van berichten op social media. "Het vraagmoment was weg. 'Hey, ik lees dit, hoe zit dat? Doen jullie dat?'. Dus het vertrouwen dat we altijd met elkaar hadden was weg en dat voelde heel erg naar."

Maar in dat gesprek werd er voor Naomi veel duidelijk. "Ze lieten ons het lesmateriaal zien, de docenten waren erbij en vertelden: 'Wij kennen onze kinderen, wij kennen jullie.'"

'Het heeft me heel erg diep geraakt'

"En wat mij toen heel erg heeft geraakt was de emotie van een van de juffrouwen", gaat Naomi verder. "Zij gaf aan: 'Het raakt mij dat jullie wel je kinderen aan ons toevertrouwen, maar niet vertrouwen dat wij dit onderwijs op een juiste manier geven.'"

"Het heeft me heel erg diep geraakt", bevestigt leerkracht Yersika Magdalena. "Ik was er weken mee bezig, nam het mee naar huis. Het koste heel veel energie, want we moesten alles weerleggen en er waren mails. Het ging ook ten koste van de tijd die we aan de kinderen moeten geven met lesgeven, want we waren alleen maar daarmee bezig."

'We denken veel meer na'

De ophef kwam voor Magdalena ook ontzettend onverwacht: "We deden het al 18 jaar. Niemand heeft er ooit wat van gezegd." Daarom is de school ook na dat heftige jaar gewoon doorgegaan met de Week van Lentekriebels. "Het is wel allemaal goedgekomen, het vertrouwen is terug."

Toch merkt Branbergen dat de leerkrachten minder onbevangen de lessen geven. "Dat we veel meer nadenken: 'Wat kan ik wel zeggen? Wat kan ik niet zeggen? Ik wil niemand voor de borst stoten. Ik wil dat iedereen zich gehoord voelt op zijn eigen manier.' Dus we denken er veel harder over na dan 20 jaar geleden."

Geen foto's en filmmateriaal

Dat betekent dat sommige dingen zijn veranderd. "We doen nog steeds de inhoud zoals we 'm 20 jaar geleden ook deden. Want daar staan we voor", zegt de directeur stellig.

"Maar sommig beeldmateriaal gebruiken we niet meer omdat het te expliciet zou zijn. We hebben eigenlijk alleen nog maar getekend materiaal. We gebruiken geen foto's en filmmateriaal. Dat is echt een verandering."

'Zolang de inhoud maar overeind blijft'

Dat vindt de directeur jammer. "Maar wat voor mij het allerbelangrijkst blijft, is dat we de inhoud goed kunnen bespreken met kinderen. Dat kinderen goed voorgelicht deze maatschappij ingaan. En juist nu, dus aan de inhoud doen we geen concessies."

"En als dat betekent dat we in de vorm af en toe concessies moeten doen, vind ik dat heel naar. Maar zolang de inhoud maar overeind blijft", zegt directeur Branbergen tot slot.

De herstelactie voor fouten bij het UWV schiet tekort, vinden NSC en GroenLinks-PvdA. Beide partijen presenteren vandaag een uitgebreider plan om de problemen met arbeidsongeschiktheidsuitkeringen aan te pakken.

"De eerste stap is nu gezet, maar dat is voor mij echt onvoldoende", zegt NSC-Tweede Kamerlid Ilse Saris. "Mensen moeten krijgen waar ze recht op hebben. Dat betekent dat gemaakte fouten moeten worden hersteld."

Alle fouten herstellen

En dan niet alleen de administratieve fouten, benadrukt Saris. "Ook de sociaal-medische beoordelingen. Niet alleen over de periode 2020 tot 2024, maar ook fouten van daarvoor." Daarnaast moet volgens haar de schade die mensen hebben geleden, worden gecompenseerd.

De partij is dan ook van plan om deze uitbreiding bij de voorjaarsnota-onderhandelingen te bespreken met de andere coalitiepartijen. "Wij willen hier echt voor strijden." Om hoeveel mensen het gaat en hoeveel extra geld het kost om het plan te realiseren, is onduidelijk, zegt het NSC-Kamerlid.

Snelle compensatie: 5.000 euro

"Wij willen dat mensen nu zo snel mogelijk zekerheid krijgen", zegt Kamerlid voor GroenLinks-PvdA Mariëtte Patijn. "Dat betekent dat er voor mensen die te weinig hebben gekregen een goede compensatieregeling moet komen."

Die compensatieregeling zou volgens haar uit een keuze moeten bestaan: het UWV rekent het hele dossier door, óf iemand kiest voor een snellere optie van 5.000 euro uitbetaling. "En mensen die juist te veel hebben gekregen, moeten de zekerheid hebben dat ze geen terugvordering krijgen."

'Mensen hebben er recht op'

En dat is niet het enige. Ook als iemands uitkering in de toekomst naar beneden wordt bijgesteld, moet volgens GroenLinks-PvdA rekening worden gehouden met de persoonlijke situatie. Daarnaast moeten mensen van voor 2020 aanspraak kunnen maken op de 5.000 euro als er fouten zijn gemaakt.

"Maar we moeten niet beloven dat we voor hen alles in detail gaan uitrekenen. Want dat lukt misschien helemaal niet", zegt Patijn. Wel moeten geconstateerde fouten in de periode van voor 2020 worden rechtgezet. "Dat gaat lang duren, maar mensen hebben er recht op."

Tienduizenden dossiers wachten nog

Met hun plannen pleiten NSC en GroenLinks-PvdA voor een bredere herstelactie die sneller én zorgvuldig wordt afgehandeld. Maar de minister en het UWV lieten eerder weten dat elke uitbreiding ten koste zou gaan van de reguliere werkzaamheden.

Voor de huidige herstelactie worden namelijk al zo'n 43.000 dossiers opnieuw bekeken door een speciaal opgericht team.

Heel veel extra dossiers

Vorige week bleek bovendien uit de bijlagen van een Kamerbrief dat er nog 8.000 dossiers bij zouden kunnen komen van arbeidsongeschikten van wie de uitkering is beëindigd of toegekend tussen 2020 en 2024.

Daarnaast zijn er nog 28.000 dossiers met vastgestelde fouten, bijvoorbeeld bij de indexering, die nog gecorrigeerd moeten worden, blijkt uit hetzelfde document.

'Werkdruk geen excuus'

Maar volgens NSC-Kamerlid Saris is de werkdruk bij het UWV geen excuus om mensen niet te helpen. "De overheid dient zich aan de wet te houden, mensen dienen zich aan de wet te houden en fouten moeten gewoon worden hersteld."

Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Patijn denkt dat haar plan uitvoerbaar is. "Wij denken dat het minder complex is, want je hoeft niet helemaal uit te gaan rekenen wat mensen krijgen. Dit komt in de plaats van wat het UWV nu aan het doen is. En mensen kunnen daardoor sneller geholpen worden en dus uit die onzekerheid komen."

Minister onder druk van eigen partij

De plannen van beide partijen kosten geld, mogelijk heel veel geld. De verantwoordelijk minister Van Hijum is zelf NSC'er en krijgt van zijn eigen partij een stevige opdracht mee. Hij moet op zoek naar het geld om de plannen uit te voeren, maar waar dat vandaan moet komen is onduidelijk.

Wat Saris betreft hoort het bij de gemaakte afspraken dat dit geregeld wordt. "Er moet heel veel gebeuren, maar in het regeerakkoord hebben we afgesproken dat wij het wel willen. En daar houd ik mijn regeringspartijen aan. Ook mijn minister."