Subsidiepot voor elektrische auto's na 8 dagen leeg: 'Op deze manier wordt schoner rijden eerder ontmoedigd dan gestimuleerd'

Een subsidie van 4.000 euro bij de aankoop van een elektrische auto: het bleek zo aantrekkelijk dat de subsidiepot al na 8 dagen leeg is. "Een slecht signaal", vindt voorzitter Annemieke Nijhof van de Raad voor de leefomgeving.

Veel autodealers hadden het druk, de afgelopen weken. Sinds 4 juni konden potentiële kopers intekenen voor een aankooppremie van 4.000 euro op een nieuwe elektrische auto. Op 1 juli ging de subsidiepot, gevuld met 10 miljoen euro, open. Dat het een aantrekkelijk lokkertje was, is gebleken. Want nu is de pot al leeg.

Auto voor de 'gewone man'

"Wij hebben de animo zeker gemerkt", zegt verkoopleider Kevin Boere van Opel-dealer Henri & Herman in Utrecht. Hij vindt het jammer dat mensen nu buiten de boot vallen. Er waren de afgelopen jaren al eerder subsidieregelingen voor stekkerauto's, maar die waren voornamelijk gericht op zakelijke leaserijders. Nu is er voor het eerst een regeling die de elektrische auto ook voor de 'gewone man' dichterbij moet brengen.

Maar hoe effectief is die maatregel als de pot al na ruim een week leeg is? Boere: "Geïnteresseerden moeten nu wachten tot de volgende subsidieronde, begin volgend jaar. Maar ze zullen zich wellicht ook afvragen hoe snel het volgende subsidiepotje op is. 'Ga ik daar dan wel op wachten? En moet ik dan wel voor een elektrische auto gaan?'"

Voor de 'happy few'

Ook uit een andere hoek klinkt kritiek op de regeling. In de ogen van de de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (RLI) is het een toonbeeld van hoe de overheid de burger juist níét centraal stelt bij het verduurzamen van de maatschappij. In het vandaag verschenen advies 'Groen uit de crisis' doet de Raad voorstellen voor hoe verduurzaming juist wel tastbaar gemaakt kan worden voor burgers.

Dat de subsidiepot voor elektrische auto's al na 8 dagen leeg is, is "een slecht signaal", vindt RLI-voorzitter Annemieke Nijhof. "Bij burgers leeft al het beeld dat verduurzaming alleen bereikbaar is voor de 'happy few', en dat wordt hiermee versterkt, denkt ze. "Veel mensen willen schoner rijden, maar op deze manier wordt dat eerder ontmoedigd dan gestimuleerd. Als je emissieloos rijden belangrijk vindt, zorg dan dat er voldoende middelen zijn."

Expres gewacht

Ook rijst de vraag: hoeveel van de 2.500 autokopers hadden de subsidie écht nodig voor de aanschaf van een stekkerauto? Volgens de autobranche was een groot deel van de elektrische auto's ook zonder aankooppremie verkocht: in de maanden voordat de subsidiepot openging lag het aantal verkopen juist lager dan normaal.

Dat doet vermoeden dat veel consumenten simpelweg een paar maanden hebben gewacht tot ze met de extra 4.000 euro op zak hun slag konden slaan.

Tweedehands markt

Nijhof begrijpt de kanttekeningen die worden geplaatst bij de kosteneffectiviteit van de regeling. Ook de Algemene Rekenkamer uitte bij eerdere stimuleringsregelingen kritiek op de hoge prijs die de overheid, en daarmee de belastingbetaler, betaalt voor het terugdringen van de CO2-uitstoot. "De goedkoopste manier om hier iets aan te doen is normeren. Maar dat kunnen wij als Nederland niet zelfstandig. Dat kan alleen in Europees verband."

Toch denkt Nijhof niet dat een subsidie voor nieuwe auto's weggegooid geld is. "De meeste mensen kopen hun auto tweedehands. Die markt is er nog amper en moet je wel op gang brengen. Dan ontkom je er niet aan eerst te investeren in nieuwe auto's."