
Studenten in zeker 4 steden spannen een rechtszaak aan tegen hun gemeente om de energietoeslag op te eisen. Zij worden nu namelijk uitgesloten van de compensatie van 1.300 euro voor de lagere inkomensgroepen. "Ik word gedwongen een schuld op te bouwen."
Ook studenten hebben te maken met de fors gestegen energierekeningen. Velen deden daarom een aanvraag voor de energietoeslag, maar zij worden als groep uitgesloten. Dat is discriminatie, oordeelde de rechtbank in Arnhem afgelopen zomer. Toch komen veel gemeenten niet over de brug.
Maximaal lenen bij DUO
Dit terwijl veel studenten de energietoeslag hard nodig hebben, vertelt Mark van den Heuvel (26). Hij studeert aan het University College Twente in Enschede en heeft zijn bachelor bijna afgerond. De student leent maximaal bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) om straks ook zijn master te kunnen betalen.
Vanwege de hoge kosten voor zijn studie en levensonderhoud heeft Mark amper financiële ruimte voor de stijgende rekening voor gas en licht. "Ik kreeg te horen dat ik straks een naheffing zou kunnen krijgen van bijna 1.000 euro voor de energie."
Rekening betalen met spaargeld
De student doet er dus alles aan om zo zuinig mogelijk te leven. "Maar als ik straks voor mijn studie een nieuwe laptop nodig heb, wordt dat lastig als ik mijn spaargeld moet uitgeven aan mijn energierekening."
Extra compensatie voor de energiekosten is dan ook meer dan welkom, maar tot zijn verbazing krijgt hij die niet: "Toen ik de gemeente belde kwam er meteen een bandje met een meneer die zei dat als je student bent, je het niet hoeft te proberen, want je krijgt het niet."
'Studenten niet zomaar uitsluiten'
Het verhaal van Mark staat niet op zichzelf, ziet voorzitter Joram van Velzen van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Dit is volgens hem precies waarom een Nijmeegse student afgelopen zomer al gelijk kreeg van de rechter.
"Volgens de rechter is het doel van de wet dat je ervoor zorgt dat mensen in kwetsbare inkomensgroepen worden ondersteund. Studenten zijn daar onderdeel van, die kan je dus niet zomaar uitsluiten", legt de vakbondsleider uit.
Rechtszaken in studentensteden
De uitspraak van de rechter geldt alleen voor Nijmegen, omdat de student die gemeente voor de rechter sleepte. Om alle studenten te helpen moet in elke studentenstad een rechtszaak worden aangespannen. De LSVb bereidt samen met FNV nu 4 zaken voor: in Utrecht, Groningen, Haarlem en Diemen.
Gemeenten zien de rechtszaken met lede ogen aan, want ook zij willen de studenten energietoeslag geven. Ze zeggen alleen niet de financiële middelen daarvoor te hebben omdat het Rijk niet met het benodigde geld over de brug komt.
'We hebben er geen geld voor'
Volgens minister Carola Schouten voor Armoedebeleid heeft DUO niet de juiste informatie om de energietoeslag voor studenten uit te voeren. Het alternatief om alle studenten dan maar compensatie te geven, zou volgens Schouten 200 miljoen euro kunnen kosten en dat vindt de minister te duur.
Arjan Kampman, wethouder Inkomensondersteuning in Enschede, zit hierdoor naar eigen zeggen in een lastige spagaat. "Gemeenten kregen van het kabinet de opdracht om de energietoeslag uit te voeren, maar kunnen dat helemaal niet. We hebben er geen geld en geen mensen voor."
Gemeenten ook naar de rechter?
Student Mark denkt er aan om ook naar de rechter te stappen om de gemeente Enschede zo te dwingen hem de energietoeslag uit te keren. "Het feit dat ik nu word gedwongen het geld te lenen en een schuld op te bouwen, daar word ik strijdbaar van. Puur omdat ik student ben, krijg ik niks."
Inmiddels denkt zelfs wethouder Kampman aan juridische stappen, maar dan tegen minister Schouten. "Misschien moet de landsadvocaat hier maar naar kijken", vindt hij. "Studenten moeten niet langer de dupe zijn van geharrewar tussen gemeenten en het Rijk."
'Een landelijke oplossing nodig'
Ook de LSVb wil dat het kabinet snel met een oplossing komt. "Uiteindelijk denken we niet dat de oplossing bij de gemeente ligt", zegt voorzitter Van Velzen. "Maar we willen door rechtszaken te winnen tegen gemeenten de druk op de minister opvoeren. Er is een landelijke oplossing nodig."
Het ministerie van Sociale Zaken zegt een vinger aan de pols houden bij gemeenten. Verder benadrukt het ministerie dat studenten via de Wet individuele bijzondere bijstand in aanmerking kunnen komen voor hulp, maar daarin wordt ook de maximale leenruimte meegeteld voordat iemand steun kan krijgen.

Nieuwe afspraken moeten dierenwelzijn in vee-industrie verbeteren, maar niet iedereen is tevreden: 'Veranderingen minimaal'
Na jaren van discussie zijn er nieuwe afspraken gemaakt die het leven van dieren in de vee-industrie moeten verbeteren. Maar sommige critici zijn nog niet tevreden. "De verbeteringen zijn minimaal en de overgangstermijnen heel lang."
Ellen Bien van de Dierenbescherming hoort bij de wat positievere groep. Eind juni tekende zij, samen met andere partijen, het convenant Stappen naar dierwaardige veehouderij. "Hier werd al zoveel jaren over gesproken. Nu zijn er belangrijke afspraken gemaakt die uiteindelijk het leven van miljoenen dieren ingrijpend zullen verbeteren."
Beter leven voor dieren kost geld
Demissionair landbouwminister Femke Wiersma en Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) zetten ook hun handtekening onder het convenant. Net als het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), dat onder meer namens de supermarkt tekende. "Want één ding is duidelijk," zegt melkveehouder Amber Laan, "zolang supermarkten en consumenten niet meer willen betalen voor vlees en andere producten van dieren, is het lastig om ze ruim en diervriendelijk te houden."
Laan is van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Ook deze belangenvereniging ging akkoord met de afspraken die ervoor moeten zorgen dat de ruim 106 miljoen dieren in Nederlandse vee-industrie een beter leven krijgen.
Wat verbetert er concreet voor de dieren?
'Misleiding en afstel'
Voor veel organisaties die zich voor het welzijn van dieren inzetten, gaan de nieuwe afspraken niet ver en al helemaal niet snel genoeg. "We zien in het convenant geen routekaart naar een toekomstbestendige, dierwaardige veehouderij. Eerder misleiding, uitstel en afstel", zegt Leonie Vestering van Wakker Dier. "De geplande welzijnsverbeteringen zijn minimaal, de overgangstermijnen lang en de ontsnappingsclausules talrijk."
Ook duurzame boerenorganisatie Caring Farmers is kritisch: "Nee, we zijn niet tevreden met het convenant", benadrukt pluimveehouder Ruud Zanders. "De eerste gesprekken gingen sowieso alleen maar over geld. Het leek meer te gaan over 'economiewaardig' of 'boerwaardig' dan 'dierwaardig'. De uiteindelijke stapjes die nu zijn gezet voor de dieren zijn heel klein."
'Vrijbrief om niks te doen'
Waarom Caring Farmers dan toch heeft getekend? "Er is ook een tafel voor koplopers, waar wij aan de slag kunnen. Wij willen laten zien dat dierwaardige veehouderij écht kan", legt Zanders uit.
Hij denkt dat het aanbod veel meer sturend moet zijn: "'De consument bepaalt', dat is een is vrijbrief om vooral niks te doen. Als er van alles wordt aangeboden in de winkel, dan ga je gauw voor de goedkope keuze. Zeker als je niet zo goed weet waar je op moet letten. Kopers willen wel goed doen, niemand wil onnodig dierenleed, maar het is moeilijk te zien."
Landbouwdieren in Nederland
'Kinderarbeid willen we ook niet meer'
Zanders vervolgt: "Een voorbeeld van verandering is dat een varken straks 1,4 meter ruimte krijgt. Dat is meer dan de 1 meter nu, maar het maakt natuurlijk nauwelijks verschil. We moeten wel opletten dat het geen greenwashing wordt." Dat is een vorm van misleidende reclame, waarbij bedrijven onterecht een groen imago creëren.
De pluimveehouder trekt de vergelijking met extreem lage lonen en kinderarbeid: "Dat willen we in Nederland ook niet meer. We halen misschien wel volop goedkope producten uit landen waar dat bij komt kijken. Maar dat is zeker geen reden om het dan hier ook maar weer in te voeren. We kunnen als klein land ook laten zien hoe het wél beter kan."
'Kleine stapjes beter dan niets'
Ook voor de Dierenbescherming gaat het niet hard genoeg, maar kleine stapjes zijn in ieder geval beter dan niets, vindt bestuurder Bien. "We proberen realistisch te zijn, maar we zouden zeker veel meer willen om het leed van dieren te verminderen."
Maar in dit convenant staan wel duidelijke en belangrijke stappen op weg naar dierwaardige veehouderij, daar is ze van overtuigd. "Daarom is dit convenant voor ons essentieel. Zeker omdat het een gezamenlijk streven is, en alle partijen aan tafel hebben gezeten en hebben ondertekend."