Bluf, ontregelen en humor. Dat zijn de krachtigste wapens van Mark Rutte, zegt neerlandicus Robbert Wigt. Hij bestudeerde de debatkunsten van de minister-president en schreef het boek 'Supergaaf'. "Wat hem onderscheidt is dat hij er plezier in heeft."

Het debatteren beheerst Rutte als een soort topsporter, vindt Wigt. "Hij is een heel taalvaardige premier. Als je hem vergelijkt met zijn voorgangers, steekt hij er debattechnisch met kop en schouders bovenuit."

Veel in huis

Als langstzittende premier heeft Rutte talloze keren op televisie en in de Tweede Kamer gedebatteerd met politici, ministers en journalisten. "Hij oefende al in zijn jonge jaren interviews", zegt Wigt. "Hij heeft heel veel in huis. Veel technieken, veel reacties die hij snel paraat heeft. En wat hem echt onderscheidt is dat hij er plezier in heeft."

En als je iets leuk vindt, ga je er ook goed in worden, zegt de neerlandicus. "Het is bij hem een combinatie van factoren. Zijn taalvermogen, woordenschat, snelheid en ook zijn uithoudingsvermogen. Hij is erg veerkrachtig."

Chaos

Rutte maakt weinig fouten, ziet Wigt, en dat maakt hem volgens de neerlandicus ook zo sterk. "Hij bedenkt goed wat er gaat komen. Er zijn heel weinig momenten waarop iets wat hij zegt onrust veroorzaakt, of dat er misverstanden over ontstaan bij coalitiepartners."

Toch betekent dat natuurlijk niet dat er nooit iets fout gaat. Zoals toen Kajsa Ollongren tijdens de formatie haar papieren per ongeluk aan de pers liet zien, en er 'Omtzigt functie elders' op bleek te staan. "Toen zei hij dat hij het niet over Omtzigt had en dat zorgde voor ontzettende chaos."

Opdelen in stukjes

Maar Rutte laat zich niet gek maken, benadrukt Wigt. "Hij vindt dingen niet heel erg. Als de rest nog ergens boos over is, is hij al een fase verder", legt hij uit. "Hij weet zaken ook heel erg klein te maken."

"Als hij een vraag krijgt over iets waar mensen boos over zijn, dan deelt hij die vraag op in heel veel stukjes. Het ene stukje dat nog een probleem is, erkent hij dan, en dat speelt hij dan mee. Het is dan zijn algemene wendbaarheid en vaardigheid die hem vaak redt."

Verkiezingen winnen

Volgens Wigt heeft Rutte dan ook veel trucs om zijn tegenstanders het bos in te sturen. "Hij kan mensen afleiden, persoonlijk aanvallen of doen alsof een vraag heel raar is", legt Wigt uit. "Zo heeft hij veel tools om ervoor te zorgen dat zijn tegenstander zich even raar of dom voelt."

"In campagnes maakt het hem ook niet uit hoe redelijk hij is", vervolgt hij. "Hij is dan maar met één ding bezig: die verkiezingen winnen."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."