De dagelijkse boodschappen zijn fors duurder geworden. Met uitschieters van zelfs 9 procent ten opzichte van een jaar eerder, zo berekende onderzoeksinstituut GfK. Bij de voedselbank kloppen er steeds meer mensen aan voor hulp.

"Het is eigenlijk niet te doen", zegt een moeder van drie kinderen die in de rij staat voor de voedselbank in Utrecht. "Ik ben bang dat ik straks helemaal geen boodschappen in de supermarkt meer kan betalen. De prijzen gaan steeds meer omhoog en ik ben bang dat het nóg meer omhooggaat."

Buitengewone prijsstijgingen

Het GfK berekende dat de gemiddelde prijsstijging 3 procent is ten opzichte van dezelfde periode in 2020. Dat is hoger dan de inflatie die net onder de 2 procent ligt. Maar sommige boodschappen zijn veel duurder geworden dan dat. Diervoeding, vleeswaren en salades zijn gestegen met zo'n 9 procent. Vers vlees, gevogelte en vis werden 7 procent duurder, terwijl voor bier, bloemen en planten 6 procent meer moest worden betaald.

"Dit soort stijgingen zijn wel buitengewoon", zegt Norman Buysse, onderzoeker van GfK. Er zijn volgens hem meerdere verklaringen voor. "Het kan deels komen door de gestegen grondstofprijzen en tegelijkertijd zijn mensen zich ook meer gaan verwennen in de coronaperiode." Andersom zijn sommige producten gedaald in prijs, zoals bijvoorbeeld deodorant en tandpasta. Buysse verklaart dat door het thuiswerken, waardoor die artikelen minder zijn gebruikt. "De persoonlijke verzorging heeft het moeilijk gehad."

Meer mensen naar de voedselbank

De afgelopen 5 jaar neemt het aantal mensen dat landelijk gebruik maakt van de voedselbank toe. Na een kleine daling in 2017 is het aantal mensen dat afhankelijk is van de hulp gestegen van rond de130.000 naar 160.000 vorig jaar. Actuele cijfers over dit jaar zijn er niet.

Het effect van prijsstijgingen uit het verleden merkten ze toen ook, vertelt Pien de Ruig van Voedselbanken Nederland. "Toen de BTW op groenten en de energieprijzen omhooggingen begin 2019 kregen we meer klanten, omdat mensen het net niet meer redden. Dat waren mensen die voorheen niet bij ons kwamen. We hebben daar nu geen concrete gegevens over, maar het zou mij niks verbazen als dat nu ook zo is."

Nog meer gezinnen in de problemen

"Het is verwerpelijk dat de prijzen stijgen", reageert Jan Zwarts, coördinator van de voedselbank in Utrecht. "Wij helpen, maar niet voor de hele week. Onze klanten moeten ook een deel van hun boodschappen doen in de supermarkt. Die 9 procent tikt dan door."

Hij is bang dat de aanmeldingen bij de voedselbank ook kunnen toenemen. "Je hebt best wel kans dat meer gezinnen in de problemen komen en een beroep op ons doen."

Boodschappen worden nog duurder

Zwarts wil vooral dat iedereen blijft komen, die hulp nodig heeft. Toch is de vraag of een grotere toeloop uiteindelijk toch niet gevolgen gaat hebben. Zwarts: "Wij kunnen dat in Utrecht wel aan, maar of we nog de juiste hoeveelheid kunnen bieden, dat zal de toekomst moeten uitwijzen. We willen graag helpen, maar de middelen moeten er ook wel zijn."

Intussen heeft GfK-onderzoeker Buysse een minder vrolijke boodschap. Hij denkt dat boodschappen nog duurder zullen worden. "De stijgingen zullen doorgaan, maar niet zo exceptioneel als 6 tot 9 procent."

Het was lang een discussiepunt in Den Haag, maar nu komt het er hoogstwaarschijnlijk toch: een vuurwerkverbod. Voor vuurwerkhandelaren is het een grote klap, zo ook voor Hans Schram uit Castricum. "Ik dacht dat ik veilig zat voor de komende jaren."