Stakingen zijn van alle tijden, ziet vakbondshistoricus: 'Prijzen stijgen en de lonen niet, dat veroorzaakt nu onvrede'

In Blokzijl was een kleine 100 jaar geleden de langste staking uit de Nederlandse geschiedenis. Die duurde zo'n 3 jaar. Vakbondshistoricus Sjaak van der Velden legt verbanden met nu. "Je ziet met de hoge inflatie de ontevredenheid toenemen."

Medewerkers van houtzagerij Loos in Blokzijl legden in 1924 een kleine 3 jaar hun werk neer. Sommigen werden ontslagen omdat ze lid wilden worden van de vakbond. Dat leidde tot de langste staking uit de Nederlandse geschiedenis. In 1927 ging de houtzagerij failliet, het recht op lidmaatschap werd door de werknemers niet verworven en de bevolking van Blokzijl liep terug van 1.500 naar 1.000 inwoners.

Meer stakingen

Stakingen zijn niet alleen van toen, we zien het de laatste tijd steeds meer. "Toenemende onvrede kan natuurlijk een reden zijn voor meer stakingen", vertelt vakbondshistoricus Sjaak van der Velden. Hij promoveerde op onderzoek naar stakingen in Nederland.

In zijn boek onderzocht en omschreef hij ook de staking van Blokzijl. "De kosten gaan nu omhoog, maar de lonen niet. Dat kan een reden zijn om te weer gaan staken."

Toenemende onvrede

Het Nibud liet deze maand weten dat inmiddels ook middeninkomens bij de voedselbank lopen. En dat al maanden steeds meer mensen in de financiële problemen komen door de hogere energiekosten en inflatie.

Recent onderzocht de FNV dat mensen in hun achterban honderden euro's tekortkomen. Mensen die voltijd werken komen niet meer rond en de onvrede groeit.

De bond is onderdeel van het systeem

Afgelopen maand waren er grote problemen op Schiphol, omdat bagagemedewerkers van Schiphol hun werk neerlegden in een zogenaamde 'wilde staking'. Dat betekent dat de vakbond niet betrokken zou zijn bij de organisatie van de staking. Deze week werd bekend dat hun staking effect had: ze krijgen er 5 procent bij.

"De vakbonden zijn onderdeel van het systeem en zitten aan tafel in de Sociaal Economische Raad (SER), de Stichting van de Arbeid. Ze overleggen met de werkgevers. Daarom gaan de vakbonden minder snel staken", zegt Van der Velden.

Verschillen tussen arm en rijk

"Als het goed gaat willen werkgevers niet meer lonen betalen omdat ze zeggen dat ze zich moeten voorbereiden op een crisis. Als het dan eenmaal crisis is, willen ze ook niet meer lonen betalen, omdat het crisis is. Het gaat al decennia zo en economen en politici hoor je vaak op die manier spreken", ziet van der Velden.

"Je moet toch gaan doorzien dat dat niet helemaal klopt. De verschillen tussen arm en rijk nemen wereldwijd toe. Niet elke werknemer is arm, maar je ziet dat de rijke jongens wel met heel veel geld naar huis gaan. Tegelijkertijd wordt dat geld wel verdiend door het werk dat arbeiders uitvoeren."

Kentering

In de ogen van Van der Velden is er dan ook een kentering aanstaande. "De verschillen zijn in de hele westerse wereld enorm gegroeid."

De FNV ziet die toenemende onvrede ook, zeker omdat vorig jaar in 2021 de aandeelhouders meer geld verdienden dan ooit eerder, terwijl de lonen niet meestegen.