Onder het wateroppervlak is het een herrie van jewelste. Er is lawaai van bijvoorbeeld scheepvaart of ontploffingen. Daar hebben dieren last van, blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden.

De boosdoeners die onder water de rust verstoren? Bijvoorbeeld de commerciële scheepvaart. Er varen steeds meer vrachtschepen die zorgen voor een constant achtergrondgeluid onder water.

Scheepvaart

Daarnaast draagt het ruimen van explosieven bij aan de geluidsoverlast, net als militaire sonars. Ook offshore werkzaamheden, bijvoorbeeld op een boorplatform, kunnen voor herrie zorgen. Net als seismisch onderzoek, waarmee geluidsgolven de grond in worden gestuurd.

"De grootschaligheid van al deze geluiden bij elkaar baart zorgen voor het leven van de zeedieren", zegt Frans-Peter Lam, senior onderzoeker naar geluiden onder water bij onderzoeksinstituut TNO.

Zeedieren

"Zeezoogdieren hebben een vergelijkbaar gehoor met dat van mensen. Ze horen vaak zelfs nog beter dan wij", legt Lam uit. Ook draagt geluid nog verder onder water. "Dan is zo'n ruiming van explosieven of het in de zeebodem slaan van een windmolen dus een gigantische verstoring voor het zeeleven."

Waar zeedieren geluiden dan voor gebruiken? "Je kunt beter vragen waarvoor niet", lacht Lam. Zeedieren communiceren met soortgenoten door middel van geluid. Ook melden ze dreigingen door geluid te maken, gebruiken ze geluid bij het vinden van eten en het ritueel van paren. Door al het geluid gemaakt door mensen wordt dat dus verstoord.

Lees ook

Alle geluiden samen

Maar hoe erg is dat eigenlijk? Bij TNO onderzoeken ze de effecten van geluiden onder water op walvissen. Dit doen ze door zenders met zuignappen op de dieren te plakken. "Dan kunnen we ongeveer anderhalve dag meekijken en luisteren met het dier. En zo hebben we het door als ze bijvoorbeeld wegzwemmen van een hard geluid."

Maar ook als de walvissen van een hard geluid wegzwemmen, is het niet meteen duidelijk wat ze wegjaagt, vertelt Lam. "Er zijn voorbeelden van dieren die van koers wijzigen en op het strand aanspoelen, maar we weten niet of ze zijn geschrokken van het geluid of door de scheepvaartroute de weg zijn kwijtgeraakt."

Zorgen om de dieren

Deze onbekendheid komt vooral omdat onderzoek naar de gevolgen van herrie onder water nog maar kort geleden is opgezet. Ook bij TNO werd er in eerste instantie alleen gekeken naar de gevolgen van militaire sonars op zeedieren.

Maar nu er meer onderzoek naar gedaan wordt, groeit de zorg om wat al die geluiden samen met de dieren in de zee doen, vertelt Lam.

Bewustwording

Volgens Lam is uitgebreid onderzoek naar deze gevolgen dan ook de eerste stap naar verbetering. "Het helpt al als mensen zich bewuster worden van het feit dat elk geluid impact heeft in de oceaan. We kunnen ons afvragen of het geluid wel nodig is, en zo niet, hoe we er weer vanaf komen."

Zo kunnen schepen bijvoorbeeld stiller gemaakt worden. "Alleen dat is wel duur", zegt Lam. Ook kan bij de aanleg van windparken gekeken worden naar manieren om het geluid beter af te schermen, zodat het dichtbij het windpark blijft. "Als we weten hoe het allemaal werkt met die geluiden, kunnen we er ook beter rekening mee houden."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.