radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Ssst! Dieren onder water hebben last van onze geluiden en dit is waarom

Ssst! Dieren onder water hebben last van onze geluiden en dit is waarom
Walvissen in de oceaan bij Spitsbergen
Bron: ANP

Onder het wateroppervlak is het een herrie van jewelste. Er is lawaai van bijvoorbeeld scheepvaart of ontploffingen. Daar hebben dieren last van, blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden.

De boosdoeners die onder water de rust verstoren? Bijvoorbeeld de commerciële scheepvaart. Er varen steeds meer vrachtschepen die zorgen voor een constant achtergrondgeluid onder water.

Scheepvaart

Daarnaast draagt het ruimen van explosieven bij aan de geluidsoverlast, net als militaire sonars. Ook offshore werkzaamheden, bijvoorbeeld op een boorplatform, kunnen voor herrie zorgen. Net als seismisch onderzoek, waarmee geluidsgolven de grond in worden gestuurd.

"De grootschaligheid van al deze geluiden bij elkaar baart zorgen voor het leven van de zeedieren", zegt Frans-Peter Lam, senior onderzoeker naar geluiden onder water bij onderzoeksinstituut TNO.

Zeedieren

"Zeezoogdieren hebben een vergelijkbaar gehoor met dat van mensen. Ze horen vaak zelfs nog beter dan wij", legt Lam uit. Ook draagt geluid nog verder onder water. "Dan is zo'n ruiming van explosieven of het in de zeebodem slaan van een windmolen dus een gigantische verstoring voor het zeeleven."

Waar zeedieren geluiden dan voor gebruiken? "Je kunt beter vragen waarvoor niet", lacht Lam. Zeedieren communiceren met soortgenoten door middel van geluid. Ook melden ze dreigingen door geluid te maken, gebruiken ze geluid bij het vinden van eten en het ritueel van paren. Door al het geluid gemaakt door mensen wordt dat dus verstoord.

Lees ook

Alle geluiden samen

Maar hoe erg is dat eigenlijk? Bij TNO onderzoeken ze de effecten van geluiden onder water op walvissen. Dit doen ze door zenders met zuignappen op de dieren te plakken. "Dan kunnen we ongeveer anderhalve dag meekijken en luisteren met het dier. En zo hebben we het door als ze bijvoorbeeld wegzwemmen van een hard geluid."

Maar ook als de walvissen van een hard geluid wegzwemmen, is het niet meteen duidelijk wat ze wegjaagt, vertelt Lam. "Er zijn voorbeelden van dieren die van koers wijzigen en op het strand aanspoelen, maar we weten niet of ze zijn geschrokken van het geluid of door de scheepvaartroute de weg zijn kwijtgeraakt."

Zorgen om de dieren

Deze onbekendheid komt vooral omdat onderzoek naar de gevolgen van herrie onder water nog maar kort geleden is opgezet. Ook bij TNO werd er in eerste instantie alleen gekeken naar de gevolgen van militaire sonars op zeedieren.

Maar nu er meer onderzoek naar gedaan wordt, groeit de zorg om wat al die geluiden samen met de dieren in de zee doen, vertelt Lam.

Bewustwording

Volgens Lam is uitgebreid onderzoek naar deze gevolgen dan ook de eerste stap naar verbetering. "Het helpt al als mensen zich bewuster worden van het feit dat elk geluid impact heeft in de oceaan. We kunnen ons afvragen of het geluid wel nodig is, en zo niet, hoe we er weer vanaf komen."

Zo kunnen schepen bijvoorbeeld stiller gemaakt worden. "Alleen dat is wel duur", zegt Lam. Ook kan bij de aanleg van windparken gekeken worden naar manieren om het geluid beter af te schermen, zodat het dichtbij het windpark blijft. "Als we weten hoe het allemaal werkt met die geluiden, kunnen we er ook beter rekening mee houden."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant