Fijnstof is ontzettend schadelijk, maar zo goed als onzichtbaar. Om die vervuiling te verduidelijken 'oogsten' twee Rotterdamse vrouwen fijnstof van ramen en muren en verwerken dat in hun keramiek. Hoe viezer de stad, hoe donkerder het servies.

Iris is architect, Annemarie ontwerper. Ze zijn beiden geïnteresseerd in het hergebruik van materiaal, om zo een gezondere leefomgeving te maken. Wat hen betreft is alles materiaal, zelfs fijnstof. Zo bedachten dit ongezonde goedje prima te gebruiken is voor het glazuur van porseleinen servies.

Fijnstof lappen van muren en bruggen

"Luchtkwaliteit zie je niet, dus we zochten naar een manier om de lucht die je inademt zichtbaar te maken", vertelt Iris. Met een emmer met sop lappen de dames de fijnstof van muren en bruggen. "Vervolgens wordt de fijnstof uit het water gefilterd", legt Annemarie uit. Ze nodigen regelmatig milieubewuste Rotterdammers uit om mee te oogsten.

Beide dames vinden het interessant en beangstigend tegelijkertijd, "want je ademt de fijnstof wel in". "De luchtkwaliteit in Nederland wordt beter, maar het gaat heel langzaam. Het RIVM vertelde ons dat als de huidige hoeveelheden fijnstof in het water zouden zitten, ze meteen actie zouden ondernemen."

Lucht die je inademt zichtbaar maken

Met het servies wordt de hoeveelheid fijnstof meteen duidelijk. "We mengen fijnstof met transparant glazuur. Bij bepaalde plekken waar we 'oogsten' zitten er metalen in het fijnstof, dat geeft kleur als je het bakt", vertelt Iris.

De kleur van het glazuur verschilt naarmate er meer of minder fijnstof in het servies verwerkt zit. "In Bejing kunnen we bijvoorbeeld met een veelvoud werken, want daar wordt meer fijnstof uitgestoten en daardoor wordt het glazuur zwarter. In het Duitse plaatsje Kiel, waar we laatst waren, is de keramiek juist lichter, want daar krijg je als inwoner minder binnen. Zo tonen we de uitstoot aan", legt Annemarie uit.

hoeveel fijnstof krijg je binnen?
Bron: Servies / Roel van Toer
Fijnstof in Rotterdam: uiterst rechts de hoeveelheid die je in 85 jaar binnenkrijgt.

Wereldservies voor debat luchtkwaliteit

Iris en Annemarie hebben internationale ambities. Zo gaan ze in China een samenwerkingsverband aan met een expertisecentrum voor porselein. "We hebben mensen in Beijing die daar voor ons de fijnstof verzamelen. China heeft heel veel fijnstof en keramiek. Er is al een soort community aan het ontstaan daar", vertelt Iris.

fijnstof servies
Bron: Servies / Roel van Toer
Wereldservies fijnstof

Doordat lucht zich niet aan grenzen houdt, is het belangrijk om meer bewustzijn voor fijnstof te krijgen. "Het buitenland heeft een grote invloed op wat ook wij hier inademen. Uiteindelijk willen we een hele tafel hebben met servies uit de hele wereld", zegt Annemarie. Zij wil uiteindelijk met het porselein naar Europa om een debat te beginnen over luchtvervuiling. "We zijn heel nieuwsgierig naar welke kleuren dat weer oplevert in het servies."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.