radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Speciaal onderwijs wil dat overheidsplannen om corona-achterstanden weg te werken worden aangepast

Speciaal onderwijs wil dat overheidsplannen om corona-achterstanden weg te werken worden aangepast
Leerlingen in het speciaal basisonderwijs
Bron: ANP

De plannen om corona-achterstanden in het onderwijs op te lossen, blijken niet te werken in het speciaal onderwijs. Nu het beschikbare geld structureel lijkt te worden, roept de PO-raad om veranderingen. "Je mist kansen voor kwetsbare kinderen."

Een jaar geleden kwamen de toenmalige ministers Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en Arie Slob (Basis en Voortgezet Onderwijs en Media) met het nieuws dat er 8,5 miljard euro naar het onderwijs zou gaan. Met dit budget Nationaal Programma Onderwijs (NPO) kreeg elke school middelen om 'leervertraging in te halen en het onderwijs te verbeteren'.

'Menukaart'

Binnen 2,5 jaar moet het geld worden uitgegeven, gebaseerd op een lijst met interventies. Die lijst wordt ook wel de 'menukaart' genoemd. Hierbij zijn 'bewezen effectiviteit en werkzaamheid' belangrijke criteria.

Op de 'menukaart' staan punten als extra onderwijsassistenten en nieuwe technieken voor het aanleren van begrijpend lezen.

Bekijk ook

Te weinig smaken

De basis van deze kaart komt voort uit een onderzoek naar onderwijsachterstanden in Engeland. Daarnaast zijn de interventies gebaseerd op ervaringen binnen het reguliere onderwijs in Nederland. "Er is niet gekeken naar de werking en effectiviteit hiervan binnen het speciaal onderwijs", zegt voorzitter Freddy Weima van de PO-raad, de sectororganisatie voor het primair onderwijs.

Er staan volgens hem niet genoeg smaken op de menukaart. "Een van de gevaren hiervan is dat schoolbesturen interventies goedkeuren en implementeren die minder goed werken op het speciaal onderwijs. Er zijn methodieken die wel goed werken, maar die worden nauwelijks tot niet gebruikt. Die staan niet op de 'menukaart'."

Buitengesloten

"Het moest allemaal heel snel geregeld worden. Er waren een paar maanden om een heel groot programma uit te rollen. In die haast is het speciaal onderwijs een beetje vergeten", volgens Weima.

Docent in het speciaal onderwijs Patricia van den Boom begrijpt er niets van. "Onze kinderen zijn gebaat bij interventies die aansluiten op emotioneel- en sociaal-vlak. Denk aan hulp krijgen tijdens stagelopen, in contact komen met andere leerlingen, of focussen op hun zelfvertrouwen."

Bekijk ook

Creativiteit gevraagd

"Er staan geen interventies op de menukaart die aansluiten op de behoeftes van kinderen op het speciaal onderwijs. Het is frustrerend", zegt Van den Boom. Ze geeft les op het BMS Eindhoven, een school voor leerlingen met een (zeer) intensieve onderwijs- en ondersteuningsbehoefte. "Niemand kijkt om naar onze leerlingen, terwijl zij juist de meeste hulp nodig hebben."

Het speciaal onderwijs probeert er het beste van te maken. Zo doet de landelijke organisatie Kentalis, gespecialiseerd in het speciaal onderwijs, onderzoek naar interventies die beter aansluiten bij het speciaal onderwijs. Ook scholen zelf bedenken creatieve oplossingen die beter aansluiten bij hun leerlingen.

Pedagogische achterstanden

Waar het bij het regulier onderwijs vooral gaat om reken- en taalachterstanden, zijn er in het speciaal onderwijs meestal pedagogische achterstanden. "Het gaat over leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte, dan moet je bijvoorbeeld meer aandacht geven aan praktische vaardigheden, richting de beroepspraktijk", legt Weima uit.

Op de school waar Patricia Van den Boom werkt zijn ze zelf op zoek gegaan naar een oplossing. Hiervoor hebben ze hulp gezocht bij een externe partij. "Omdat de interventies niet aansluiten bij ons onderwijs moesten we zelf op zoek gaan naar een geschikte oplossing. Door de coronacrisis lopen onze kinderen vooral achter op sociaal-emotioneel vlak."

Bekijk ook

Motivatie en zelfvertrouwen

Naar aanleiding van het eigen onderzoek zijn ze terecht gekomen bij de organisatie 'Playing for Success'. Deze organisatie biedt een programma aan dat bijdraagt aan betere motivatie en zelfvertrouwen. Om dit te betalen hebben de scholen het geld uit het NPO gebruikt. Dit kan omdat de interventies vrij breed beschreven zijn, met een creatieve verwoording past het erbij.

De leerlingen hebben veel baat gehad bij het programma. Zo ook de 15-jarige Lisa. "Het was leuk om eindelijk weer met andere leerlingen samen te werken", vertelt ze. "Ik heb geleerd om voor een grote groep te staan. Dat is handig, want ik wil later actrice worden."

Kennis uitwisselen

Er zijn veel van dit soort voorbeelden binnen het speciaal onderwijs. Het is de bedoeling dat de ideeën worden verzameld binnen een zogeheten kenniscommunity: een online platform waar vertegenwoordigers van scholen met elkaar in contact komen en kennis uitwisselen.

Sander Dankelman, verenigingsmanager bij de PO-Raad, houdt zich bezig met dat project. "Op deze manier hopen we de opgedane kennis en ervaringen op een efficiënte manier met elkaar te delen. Waar het nu fout gaat, is dat de al aanwezige kennis, niet op de juiste manier wordt gebruikt."

Bekijk ook

Masterplan

Het ziet ernaar uit dat de 2,5 jaar die was uitgetrokken voor het NPO nu verlengd wordt. "Als je kijkt naar het regeerakkoord, dan komt er substantieel geld beschikbaar voor het onderwijs: 1 miljard, voor wat het masterplan wordt genoemd. In samenspraak met de sector zou je daarmee een structureel vervolg aan het NPO kunnen geven", zegt Weima.

Van den Boom vindt dat er nog een hoop moet veranderen. "Als er substantieel geld komt, dan moet er deze keer niet alleen naar het regulier onderwijs worden gekeken. Wij hebben als school de mazzel gehad dat we in contact zijn gekomen met Playing for Success, maar er zijn ook scholen die geen goede methode vinden om hun leerlingen te helpen."

Aparte menukaart

Volgens Dankelman en Weima moet er daarom een aparte menukaart komen voor het speciaal onderwijs. "Het is nu nog urgenter om goed naar het speciaal onderwijs te kijken", zegt Weima.

"Je mist nu gewoon kansen voor kwetsbare kinderen, omdat er voor een ontwerp is gekozen dat niet past", legt hij uit. "We moeten toewerken naar een menukaart die is gebaseerd op Nederlands onderzoek. Uit armoede is er nu iets uit Engeland gehaald."

Bekijk ook

Verschillende sectoren geraadpleegd

Volgens een woordvoerder van het ministerie van OCW is er bij de ontwikkeling van de 'menukaart' op gelet dat de interventies goed bruikbaar zijn voor alle onderwijssectoren. "We hebben hiervoor verschillende vertegenwoordigers van de sectoren geraadpleegd, zoals de sectorraad voor gespecialiseerd onderwijs."

"Op dit moment wordt er gewerkt aan het actualiseren van de menukaart op basis van wetenschappelijk onderzoek uit Nederland", zegt een woordvoerder. "Ook wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van meer praktijkgerichte informatie voor scholen, waaronder het speciaal en praktijkgericht onderwijs."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant