Dit jaar namen prins Harry en zijn vrouw Meghan Markle afstand van het Britse koningshuis. Waarom namen zij deze beslissing? Biograaf Omid Scobie denkt dat niet de pers maar het paleis hen het laatst duwtje in de rug gaf.

Harry en Meghan werkten niet mee aan de biografie over hun leven, toch weet schrijver en koningshuisverslaggever Omid Scobie zeker dat zijn versie klopt: "Ik heb meer dan 100 bronnen gesproken, mensen dichtbij het koppel en mensen die weten wat er achter de paleismuren gebeurt."

Kritiek

Scobie heeft de laatste twee weken de nodige kritiek over zich heen gehad. Vandaag komt de biografie over Harry en Meghan officieel uit. Uit een aantal voorpublicaties werd al duidelijk dat Meghan & Harry: Op zoek naar vrijheid niet heel lekker zou vallen bij Buckingham Palace.

"De berichten over het boek die ik zag langskomen en de pogingen om mijn geloofwaardigheid in twijfel te trekken, geven me een klein voorproefje van waar Harry en Meghan dagelijks mee te maken hadden", vertelt de schrijver.

Informatie vanuit het paleis

Scobie en journalist Carolyn Durand wilden beter begrijpen wat het stel dreef om uit het koningshuis te stappen en besloten een boek te schrijven. Toen het nieuws over 'Megxit' begin dit jaar brak, wees de vinger vooral naar de roddelpers en de Britse tabloids.

Harry en Meghan wilden niets meer te maken hebben met de vernietigende artikelen en de aanhoudende racistische ondertoon. Volgens Scobie werden die bladen gevoed met informatie vanuit het paleis, door hovelingen die niets moesten hebben van de nieuwe wind die Harry en Meghan door het koningshuis wilden blazen.

Bron: EPA

1/3Harry en Meghan in 2018 met andere leden van het Britse koningshuis

Negatieve beeldvorming

"Veel van de verhalen die cruciaal zijn geweest in de negatieve beeldvorming van Meghan zijn gelekt van binnenuit", vertelt Scobie. Zoals het verhaal dat Meghan in de aanloop naar het huwelijk zoveel sterallures had dat ze schoonzus en publiekslieveling Kate aan het huilen had gemaakt.

"Wij hebben gesproken met de mensen die er die dag bij waren en allemaal zeggen ze dat het verhaal niet klopt. Maar desondanks weigert het paleis de verhalen te ontkennen noch te bevestigen."

Ook in Nederland

Koningshuisdeskundige Dorine Hermans verbaast het niets. Het doet haar denken aan de haatcampagnes tegen Pieter van Vollenhoven eind jaren 60. "Over Van Vollenhoven werd ook gezegd dat hij divagedrag vertoonde, bijvoorbeeld als hij ging winkelen moest de hele zaak voor hem worden ontruimd."

"Allemaal onzin bleek jaren later." Volgens Hermans werden die verhalen ook gevoed vanuit het paleis door hovelingen die niets moesten hebben van deze buitenstaander.

'Er is niets veranderd'

Toch zou je denken dat het Britse koningshuis inmiddels wel een moderniseringsslag heeft gemaakt. Na de dood van Diana was er veel kritiek op het starre en extreem conservatieve instituut: de koningin werd gedwongen om met de tijd mee te gaan.

Maar volgens Scobie is het dna van de monarchie nooit wezenlijk veranderd: "Er is een verschil tussen de koninklijke familie en het instituut. De familie is misschien wel iets opener geworden en meegegaan met de tijd, het instituut en de hovelingen niet. Prinses Diana klaagde er al over, nu met Harry en Meghan zien we dat er niets is veranderd."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.