radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

'School shootings' waren voor oud-correspondent belangrijke reden om terug te verhuizen vanuit VS: 'Angst van elke ouder'

'School shootings' waren voor oud-correspondent belangrijke reden om terug te verhuizen vanuit VS: 'Angst van elke ouder'
Bij een schietpartij op een school in de Amerikaanse stad Madison zijn een leraar en leerling doodgeschoten
Bron: EPA

In de Amerikaanse staat Wisconsin zijn gisteren een leraar en leerling doodgeschoten bij een 'school shooting'. Als ouder in de VS ben je veel met deze mogelijkheid bezig, weet journalist Hans Klis. "Iedere dag als ik mijn kind wegbracht, dacht ik eraan."

Een 15-jarige leerling die in een klaslokaal het vuur opent en daarmee twee mensen doodt en vijf anderen verwondt. In Nederland voelt zoiets misschien een beetje als een ver-van-je-bed-show, maar in de Verenigde Staten leven ouders dagelijks in angst dat dit ook hun kind kan overkomen.

Doodsoorzaak nummer 1

Oud-correspondent Klis schreef het boek 'Generatie Columbine' over school shootings. Tijdens zijn verblijf in Amerika had ook hij de angst voor een schietpartij op de school van zijn kind. Het was voor hem zelfs een van de belangrijkste redenen om na 4,5 jaar weer terug naar Nederland te verhuizen. "De kans is gewoon groter dan nul. En in Nederland heb ik die angst niet."

Hij wijst erop dat school shootings verantwoordelijk zijn voor 1 procent van de doden die ieder jaar in Amerika vallen door wapens. "Maar vuurwapengeweld is wel de leidende doodsoorzaak voor kinderen, dat is al jaren zo. Meer dan kanker of bijvoorbeeld auto-ongelukken. Dat is bizar om over na te denken."

'Ze zijn er altijd mee bezig'

Klis was niet de enige in het land die hier dagelijks mee bezig was, merkte tijdens het schrijven van zijn boek. "Het viel me ook gewoon op als ik het erover had in gesprekken met kinderen en studenten, dat het eigenlijk naar voren kwam dat ze er altijd mee bezig waren."

"Mensen op de universiteit die, als ze in een collegezaal kwamen, bewust ergens gingen zitten en erover nadachten van: als ik daar ga zitten, dan ben ik snel weg of dan ben ik uit het zicht van de deur", geeft hij als voorbeeld.

Bekijk ook

Oefenen voor schietpartij

In de Verenigde Staten is oefenen voor een schietpartij, op school maar bijvoorbeeld ook bij bedrijven, volgens hem dan ook 'heel normaal'. "Op de basisschool worden ze getraind wat ze moeten doen als er een 'active shooter' in de school komt. Dus ze oefenen wat ze moeten doen bij een brand, maar ook als iemand met een wapen binnenkomt."

Bij de schietpartij in Wisconsin was het een leerling uit groep 4, dus van 7 of 8 jaar oud, die de politie belde om te melden dat er een schutter was. "Hij wist dat hij 9-1-1 moest bellen en vertellen wat er aan de hand was." Maar die oefeningen kunnen ook weer traumatisch zijn, weet Klis: "Ik heb vrienden die kinderen hadden die zich een paar dagen onder de tafel verstopten na zo'n oefening."

Gekaapt door politiek

Voor zijn boek sprak de journalist veel met bezorgde ouders, maar ook slachtoffers en nabestaanden. Als er ergens een school shooting plaatsvindt, komen volgens hem bij hen de gevoelens weer boven: verdriet, machteloosheid, boosheid. "Maar ook angsten die mensen hebben."

Klis vertelt dat dit soort schietpartijen vaak al snel 'gekaapt' worden door landelijke politici en activisten. Soms leiden school shootings ook tot complottheorieën. "Het is echt bittere ellende", zegt hij daarover. "En het wordt zo ook uit de handen gehaald van die rouwende ouders, van die mensen die getraumatiseerd zijn."

Bekijk ook

'Raakt me persoonlijk'

Schietpartijen als in Wisconsin raken hem persoonlijk, vertelt hij. "Ik heb kinderen, ik heb het van dichtbij gezien. Het is gewoon hartstikke pijnlijk om het weer te zien. En wetende dat ook dat het niet de laatste keer zal zijn. Misschien wel de laatste van dit jaar omdat het bijna vakantie is, maar volgend jaar gaat het weer gewoon beginnen."

Inmiddels woont Klis dus weer in Nederland en dat geeft rust, zegt hij tot slot. "In eerste instantie dacht ik: hé, waarom staat die deur open of waarom zit hij niet op slot hier? Maar nu heb ik dat niet meer. Ik ben nu eerder bang dat mijn kind niet goed geslapen heeft. Gewone angsten."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant