Voor schapen die aan blauwtong sterven, krijgen schapenhouders geen schadevergoeding. Maar voor schade die een wolf of de vogelgriep veroorzaakt wel. Schapenhouders zitten met hun handen in het haar. "Wij willen financiële compensatie."

"De nood is hoog", vertelt dierenarts en directeur van de Nederlandse Schapenfederatie (NSFO) Reinard Everts. Hij ziet elke dag hoe groot de schade door het blauwtongvirus is bij schapenhouders en hun dieren.

Honderdduizend dode schapen

Ondanks dat er een vaccin is, gaat nog steeds 1 op de 10 schapen dood door de ziekte. "Als dit zo doorgaat hebben we aan het eind van het jaar 100.000 dode schapen."

"Elk gestorven dier is een verlies aan inkomsten. Het laten ophalen van de kadavers is ook een grote kostenpost. Maar ook kosten zieke dieren veel geld. Die hebben extra zorg en medicatie nodig en moeten meer gevoed worden om weer op kracht te komen. En dan zijn er nog de vaccinatiekosten."

'Moet niet 2 jaar achter elkaar gebeuren'

Ook schapenhouder Wilko Kemp is veel geld kwijt aan het blauwtongvirus. "Ik ben vorig jaar in 42 dagen 284 schapen verloren. Ik had meer dan 50.000 euro aan onkosten. Dit moet niet 2 jaar achter elkaar gebeuren. Dan moet ik de handdoek in de ring gooien."

Kemp vindt het onbegrijpelijk dat de Nederlandse overheid geen schadevergoeding biedt aan schapenhouders. "Als een schaap gepakt wordt door een wolf, wordt de schade vergoed. Maar als een schaap gestoken wordt door een mug, gaat de overheid achterover hangen en doet niets. Ik begrijp er niks van."

Bestrijdingsplicht is nodig

Everts vindt dat ook vreemd, maar kan uitleggen hoe dit komt. "Volgens Europese regelgeving is er een meldingsplicht en een bestrijdingsplicht voor dierziektes. Ziektes zoals vogelgriep en mond- en klauwzeer zijn bestrijdingsplichtig. Die moeten actief worden bestreden en uitgeroeid door de overheid. De veehouder krijgt daar dan een schadevergoeding voor. Voor ziektes als blauwtong geldt alleen maar een meldingsplicht."

De EU baseert dit besluit onder andere op een variant van blauwtong uit Zuid-Europa. "Die is veel minder gevaarlijk dan het virus dat in Nederland voorkomt. Maar omdat hier dezelfde regels gelden als in de rest van de EU, geldt hier ook alleen een meldingsplicht. Dat moet worden veranderd. De variant die hier heerst zou juist bestrijdingsplichtig moeten worden."

Waarom niet bij mug?

En waarom is er wel schadevergoeding voor de wolf en niet voor slachtoffers van de mug? "Schade veroorzaakt door de wolf wordt onder bepaalde voorwaarden vergoed door de provincie (het bevoegd gezag)", zegt Wiersma. "Dit heeft te maken met de regels rondom natuurbescherming en staat dus los van dierziektebestrijding."

Over het bestrijdingsplichtig maken van blauwtong zodat er, net als bij de vogelgriep, schadevergoeding mogelijk is, zegt ze, "Blauwtong is in een Europese uitvoeringsverordening ingedeeld als een 'categorie C-ziekte'. Dit zijn ziekten waarin bestrijding niet verplicht is. Er hoeven dan geen verplichte maatregelen door de overheid getroffen te worden waardoor een houder schade ondervindt. Wel geldt er een meldingsplicht."

Risico van het vak

Hoewel ze zeer meeleeft met de schapenhouders geeft minister Wiersma aan: "Bij gehouden dieren is het uitgangspunt dat een houder van dieren primair verantwoordelijk is voor de gezondheid en het welzijn van zijn dieren. Iedereen die een dier houdt, moet er rekening mee houden dat een dier ziek kan worden en dood kan gaan."

"De eventuele financiële schade zullen ondernemers dan ook zelf moeten dragen. De eventuele financiële schade zullen ondernemers dan ook zelf moeten dragen."

'Overheid moet verantwoordelijkheid nemen'

Everts begrijpt niets van deze reactie. "Het is niet uit te leggen hoe dit gezien wordt als ondernemingsrisico waar de sector voor opdraait. Blauwtong wordt overgedragen door de knut. Het gevaar komt dus van buiten. De overheid moet juist steun voor de schapenhouders leveren en de verantwoordelijkheid nemen om de ziekte in te dammen in Nederland."

Dat de Nederlandse variant van blauwtong niet in dezelfde categorie zou vallen als de vogelgriep, vindt hij onbegrijpelijk. "Het virus is nu echt te laag gekwalificeerd. Het klopt gewoon niet. De overheid moet nu snel ingrijpen. De overheid loopt nu echt te veel achter de feiten aan. We hebben geen tijd te verliezen."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".