Schade door nep-beleggingen in cryptomunten neemt snel toe: 'Het ziet er allemaal prachtig uit, maar het is onzin'

Een Haagse vrouw verloor onlangs tienduizenden euro's na nep-investeringen in cryptomunten. En ze is zeker niet de enige. De schade van dit soort fraude stijgt in rap tempo nu de koersen van digitale valuta stijgen en rente op de bank achterblijft.

Alleen al in de eerste 4 maanden van dit jaar is bij de Fraudehelpdesk ruim 4 miljoen euro aan beleggingsfraude gemeld. En in 7 op de 10 gevallen was het crypto-gerelateerd. "Mensen zijn er soms van overtuigd dat ze bij een echte firma zaten", zegt directeur Marloes Kolthof van de Fraudehelpdesk.

Beleggingsfraude in korte tijd verdrievoudigd

Tot en met april werd er 174 keer melding gedaan van beleggingsfraude, 128 melders raakten gedupeerd. "Ik denk dat er alleen maar meer slachtoffers bij zullen komen", zegt Kolthof. Als de trend doorzet, zullen dit jaar meer dan 500 mensen gedupeerd raken door deze vorm van fraude. De schade zal dan boven de 17 miljoen euro uitkomen.

In een paar jaar tijd is beleggingsfraude bijna verdrievoudigd. In heel 2018 was het schadebedrag zo'n 5,8 miljoen euro, 168 mensen raakten gedupeerd. Het verlies is gemiddeld 33 duizend euro per persoon, met uitschieters. Onlangs was er zelfs iemand die een miljoen euro was verloren, volgens Kolthof.

Bron: Polizei RLP

'Absoluut geen domme mensen'

Sommige mensen keken wekenlang naar een scherm waarop de waarde verdubbelde. "Het ziet er allemaal prachtig uit. Maar het is onzin." Mensen die erin trappen zijn geen domme mensen, volgens Kolthof. "Absoluut niet. De oplichters zijn slim en weten precies hoe ze mensen moeten bespelen." Sommige mensen verliezen hun hele pensioen. "Ouderen worden eerder slachtoffer, omdat die natuurlijk toch vaak meer spaargeld hebben."

Nu een aantal banken aangekondigd heeft negatieve rente te berekenen, gaan spaarders op zoek naar alternatieven. "Je hoort in je omgeving van mensen die succesvol zijn met cryptobeleggingen en dat werkt aanstekelijk", zegt Kolthof. "En slechte verhalen, die horen we natuurlijk niet zo vaak."

'Op je hoede zijn'

Volgens crypto-kenner Bart Mol van de populaire podcast Satoshi Radio is het belangrijk goed onderzoek te doen voor je instapt. "Mensen die jou benaderen in de crypto-wereld en je geld beloven zonder daar iets voor terug te willen, daar moet je voor op je hoede zijn." We leven online soms nog te veel in een sprookjeswereld, vindt hij. "Boeven worden misschien niet slimmer, maar wel steeds professioneler." Daarom is het volgens Mol van belang dat je je goed orienteert, en dat je spreekt met kenners van de cryptomunten markt: "de ergste fout is de fout die je in je eentje maakt. Zoek communities op in Nederland die verstand van zaken hebben en praat erover."

"Mensen denken: ik koop een bitcoin of een stukje daarvan en er kan er niks gebeuren", zegt Mol. Maar dat is niet zo. Je moet je goed beveiligen, stel bijvoorbeeld tweestapsverificatie in. "Je fiets doe je ook op slot." Volgens Mol is het belangrijkste verschil met bitcoin en een normale bank, dat de bank er niet tussen zit. "Dus er is geen klantenservice", legt hij uit. Een fout kan niet teruggedraaid worden. "Weg is weg, een fout wordt veel harder afgestraft."

Politie: aantal stijgt, maar ook meer mensen actief

Hoe vaak oplichting en fraude met of diefstal van cryptovaluta exact voorkomt, weet de politie niet. Uit een steekproef die data-analisten deden, blijkt dat het bij een deel van de gevallen daadwerkelijk gaat om mensen die bezig zijn met cryptovaluta en daarbij worden opgelicht, of waarbij hun cryptovaluta wordt gestolen.

In een groot deel van de gevallen gaat het om andere situaties. "Bijvoorbeeld mensen die telefonisch of via phishing worden opgelicht en waarbij het gestolen geld door daders wordt omgezet in crypto. Of bedrijven die te maken krijgen met ransomware waarbij afbetaling bijvoorbeeld met cryptovaluta geëist wordt", vertelt een woordvoerder. Of het aantal meldingen of aangiftes stijgt, vindt de politie moeilijk te zeggen. "Aan de ene kant zien we dat wel, maar dat heeft er ook mee te maken dat steeds meer mensen hier instappen."

'Begin gewoon bij een Nederlandse partij'

Mol denkt dat beleggingsfraude via een nep-handelsplatform minder voor gaat komen nu er meer legitieme partijen actief zijn in ons land. "Begin gewoon bij een Nederlandse partij, daar zijn er best veel van", raadt hij aan. "Die staan gewoon geregistreerd bij De Nederlandsche Bank." De AFM houdt een lijst bij met partijen waarvoor is gewaarschuwd.

Bitcoin is open voor iedereen, vertelt Mol. "En daar zitten prachtige aspecten aan. Namelijk dat mensen die nog nooit een bankrekening hebben gehad, gewoon mee kunnen doen. Voor het eerst in hun leven." Waar geld te vinden is en mensen gedreven worden door hebzucht, vindt je criminelen. "Dus ik denk dat we heel erg ons best moeten doen om al die nieuwe mensen goed te ontvangen en te leren wat bitcoin is en hoe je jezelf weerbaar kan maken."