‘Salafisten in Nederland zijn vooral voor segregatie’

Drie jaar lang deed onderzoeker Mohammed Soroush van de Universiteit Tilburg veldwerk bij streng-islamitische centra in Nederland. Hij komt tot een onheilspellend beeld van strenggelovige moslims, die onze samenleving afwijzen: “Salafisten hebben een andere moraliteit en andere opvattingen. Ze staan niet voor integratie maar voor segregatie.”

UPDATE 1-3-2019:

Een halfjaar na publicatie van dit artikel is gebleken dat onderzoeker Soroush een groot aantal islamitische instellingen in zijn proefschrift zonder voldoende wetenschappelijke onderbouwing als salafistisch heeft gekwalificeerd. Het College van Bestuur van Tilburg University heeft de onderzoeker gevraagd het proefschrift niet verder te verspreiden. 

Soroush tekent in zijn proefschrift een beeld van de leefwereld van jonge salafisten in Nederland. “Geestelijken weten dat jongeren weinig weten en nieuwsgierig zijn naar verhalen”, zegt hij. “Ze vertellen jongeren verhalen met inzichten van 1500 jaar geleden. Ik vind het heel opvallend dat hoogopgeleide jongeren zich willen aansluiten bij iets wat zo is achtergebleven in de tijd.”

‘Geestelijken zijn genadeloos en buitengewoon brutaal’

Het strenge geloof van de jonge moslims staat in de weg van hun integratie, ziet Soroush: “Ze zitten in een wereld waarin andere mensen, maatschappijen en opvattingen als onrein worden beschouwd.” Volgens hem worden de jongeren beïnvloed door een kleine groep geestelijken: “Intensief werk van een aantal invloedrijke geestelijken heeft geleid tot een snelle groei van het salafisme in Nederland.”

Soroush komt zelf uit Iran en woont sinds twintig jaar in Nederland. Gedurende zijn veldwerk de laatste jaren ziet hij hier soortgelijke praktijken ontstaan als in Iran: “De houding van geestelijken wijkt weinig af van die van geestelijken in Iran. Ze zijn tegen mensen die andere opvattingen hebben, zijn genadeloos en buitengewoon brutaal.”

Groei van salafisme is zorgelijke ontwikkeling

De conclusies van het proefschrift zijn zorgelijk, volgens de begeleider van Soroush en arabist Jan Jaap de Ruiter: “Het is iets wat we in de gaten moeten houden.” Hoeveel salafisten er precies zijn in Nederland is onduidelijk, maar volgens de Ruiter zou het om 30- tot 50.000 mensen kunnen gaan. “Het is een groeiende groep en ik denk dat de samenleving daar een antwoord op moet formuleren.”

Het proefschrift is het slot van het grootste veldwerk tot nu toe naar de invloed van het salafisme op de integratie van Nederlandse jongeren. “Ik denk niet dat het nog een keer gaat lukken om een onderzoeker zo diep in die gemeenschap te laten komen”, zegt Jan Jaap de Ruiter.