Ze zouden graag hun familie opzoeken, maar dat wordt hen erg moeilijk gemaakt. De tienduizenden Russen die in Finland wonen, kunnen niet meer zomaar even de grens met Rusland oversteken. Want die is door de Finse regering volledig gesloten.

Rusland stuurde eind vorig jaar plotseling honderden migranten naar de grens met Finland. Daarop sloot Finland alle grensovergangen met Rusland. En die sluiting kan nog lang duren, wat Russen in Finland voor moeilijke dilemma's stelt.

'Ik heb voor Finland gekozen'

Een van hen is Katja Marova. "Normaal gesproken pakte ik de auto en reed ik zo naar mijn ouders in Sint-Petersburg", vertelt ze. "Dat kostte me wat benzine en 2 uur van mijn tijd. Nu moet ik uren reizen en honderden euro's uitgeven om bij mijn ouders te komen."

Katja kwam voor haar studie naar Finland en woont inmiddels al 14 jaar in het universiteitsstadje Lappeenranta, net over de grens met Rusland. Ze leerde de taal, kreeg een baan, stichtte een gezin en werd zelfs actief in de lokale politiek. "Ik koos Finland juist omdat ik geen toekomst meer zag in Rusland."

Kwestie van nationale veiligheid?

Naar eigen zeggen is Katja volledig geïntegreerd in de Finse samenleving. Ze is kritisch op de Russische president Vladimir Poetin en de oorlog in Oekraïne. Daarom doet het haar extra veel pijn dat zij nu hard wordt geraakt door de volledige grenssluiting. "Onze basale mensenrechten worden geschonden", vindt ze.

Maar Finland sluit die grens natuurlijk niet zomaar, reageert onderzoeker Charly Salonius-Pasternak van het Finse Instituut voor Internationale Zaken in Helsinki. De situatie aan de grens is volgens de regering namelijk een bedreiging voor de nationale veiligheid van het land.

Migranten aan de grens

Afgelopen najaar verschenen er opeens honderden migranten aan de Russische kant van de grens. Asielzoekers uit verschillende landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika werden door de Russen de grens over gestuurd. De migranten werden op fietsen gezet, omdat het al jaren verboden is om zonder voertuig de grens over te steken.

"Een grote groep migranten de grens over sturen, is voor Rusland een goedkope en effectieve manier om politieke discussie in Finland op te stoken en de aandacht af te leiden van andere dingen, zoals de oorlog in Oekraïne", legt Salonius-Pasternak uit.

Tactiek van de Russen

Dit past in de tactiek van een 'hybride' oorlogsvoering, een manier om zonder daadwerkelijk oorlog te voeren toch een bepaald land te destabiliseren. De Russen zijn hier meesters in en voeren al langere tijd een hybride oorlog tegen verschillende westerse landen.

Ook tegen Finland. Zeker nadat het land vorig jaar april lid werd van de NAVO, weet Salonius-Pasternak. Sinds de toetreding dreigt Rusland met tegenmaatregelen tegen het noordelijke buurland. President Poetin ziet de NAVO namelijk als zijn grootste bedreiging. De volledige grenssluiting met Rusland kan daarom op de steun van veel Finnen rekenen.

Uitgescholden op straat

Toch voelt het voor Katja oneerlijk. "Ik kan nu al maanden mijn ouders niet meer bezoeken." Ze merkt daarnaast dat het klimaat voor Russen in Finland steeds grimmiger wordt: "Als ik op straat loop en Russisch praat, word ik vaak aangekeken. Laatst beet een echtpaar me 'Vittun Rut' toe, dat 'Fucking Rus' betekent."

Ook uit haar omgeving hoort ze dat landgenoten met meer agressie te maken hebben. "Ik krijg de laatste tijd veel klachten binnen over russofobie." Ze vindt dan ook dat de Finse regering meer oog moet hebben voor de Russische minderheid, die bijna 100.000 mensen telt. "We proberen het gesprek aan te gaan, maar ze lijken niet met ons te willen praten. Er gebeurt in ieder geval niets."

'Hartverscheurende verhalen'

Katja wil het nu samen met een groep Russen hogerop zoeken en stapt daarom naar het Europees Hof van de Rechten van de Mens, waar Finland bij aangesloten is. Op die manier hopen ze een manier te forceren om toch de grens tussen Finland en Rusland over te mogen steken.

Ik red me wel, zegt Katja tot slot. "Maar er zijn Russen wiens ouders ziek zijn, wiens ouders echt zorg nodig hebben", benadrukt ze. "Er zijn echt hartverscheurende verhalen van mensen die niet naar huis kunnen. Dat moet stoppen."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".