radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Russen die in Finland wonen willen naar Rusland reizen, maar de grens zit potdicht: 'Schending van onze rechten'

Russen die in Finland wonen willen naar Rusland reizen, maar de grens zit potdicht: 'Schending van onze rechten'
Katja Marova komt uit Rusland, maar heeft haar leven opgebouwd in Finland
Bron: EenVandaag

Ze zouden graag hun familie opzoeken, maar dat wordt hen erg moeilijk gemaakt. De tienduizenden Russen die in Finland wonen, kunnen niet meer zomaar even de grens met Rusland oversteken. Want die is door de Finse regering volledig gesloten.

Rusland stuurde eind vorig jaar plotseling honderden migranten naar de grens met Finland. Daarop sloot Finland alle grensovergangen met Rusland. En die sluiting kan nog lang duren, wat Russen in Finland voor moeilijke dilemma's stelt.

'Ik heb voor Finland gekozen'

Een van hen is Katja Marova. "Normaal gesproken pakte ik de auto en reed ik zo naar mijn ouders in Sint-Petersburg", vertelt ze. "Dat kostte me wat benzine en 2 uur van mijn tijd. Nu moet ik uren reizen en honderden euro's uitgeven om bij mijn ouders te komen."

Katja kwam voor haar studie naar Finland en woont inmiddels al 14 jaar in het universiteitsstadje Lappeenranta, net over de grens met Rusland. Ze leerde de taal, kreeg een baan, stichtte een gezin en werd zelfs actief in de lokale politiek. "Ik koos Finland juist omdat ik geen toekomst meer zag in Rusland."

Kwestie van nationale veiligheid?

Naar eigen zeggen is Katja volledig geïntegreerd in de Finse samenleving. Ze is kritisch op de Russische president Vladimir Poetin en de oorlog in Oekraïne. Daarom doet het haar extra veel pijn dat zij nu hard wordt geraakt door de volledige grenssluiting. "Onze basale mensenrechten worden geschonden", vindt ze.

Maar Finland sluit die grens natuurlijk niet zomaar, reageert onderzoeker Charly Salonius-Pasternak van het Finse Instituut voor Internationale Zaken in Helsinki. De situatie aan de grens is volgens de regering namelijk een bedreiging voor de nationale veiligheid van het land.

Bekijk ook

Migranten aan de grens

Afgelopen najaar verschenen er opeens honderden migranten aan de Russische kant van de grens. Asielzoekers uit verschillende landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika werden door de Russen de grens over gestuurd. De migranten werden op fietsen gezet, omdat het al jaren verboden is om zonder voertuig de grens over te steken.

"Een grote groep migranten de grens over sturen, is voor Rusland een goedkope en effectieve manier om politieke discussie in Finland op te stoken en de aandacht af te leiden van andere dingen, zoals de oorlog in Oekraïne", legt Salonius-Pasternak uit.

Tactiek van de Russen

Dit past in de tactiek van een 'hybride' oorlogsvoering, een manier om zonder daadwerkelijk oorlog te voeren toch een bepaald land te destabiliseren. De Russen zijn hier meesters in en voeren al langere tijd een hybride oorlog tegen verschillende westerse landen.

Ook tegen Finland. Zeker nadat het land vorig jaar april lid werd van de NAVO, weet Salonius-Pasternak. Sinds de toetreding dreigt Rusland met tegenmaatregelen tegen het noordelijke buurland. President Poetin ziet de NAVO namelijk als zijn grootste bedreiging. De volledige grenssluiting met Rusland kan daarom op de steun van veel Finnen rekenen.

Bekijk ook

Uitgescholden op straat

Toch voelt het voor Katja oneerlijk. "Ik kan nu al maanden mijn ouders niet meer bezoeken." Ze merkt daarnaast dat het klimaat voor Russen in Finland steeds grimmiger wordt: "Als ik op straat loop en Russisch praat, word ik vaak aangekeken. Laatst beet een echtpaar me 'Vittun Rut' toe, dat 'Fucking Rus' betekent."

Ook uit haar omgeving hoort ze dat landgenoten met meer agressie te maken hebben. "Ik krijg de laatste tijd veel klachten binnen over russofobie." Ze vindt dan ook dat de Finse regering meer oog moet hebben voor de Russische minderheid, die bijna 100.000 mensen telt. "We proberen het gesprek aan te gaan, maar ze lijken niet met ons te willen praten. Er gebeurt in ieder geval niets."

'Hartverscheurende verhalen'

Katja wil het nu samen met een groep Russen hogerop zoeken en stapt daarom naar het Europees Hof van de Rechten van de Mens, waar Finland bij aangesloten is. Op die manier hopen ze een manier te forceren om toch de grens tussen Finland en Rusland over te mogen steken.

Ik red me wel, zegt Katja tot slot. "Maar er zijn Russen wiens ouders ziek zijn, wiens ouders echt zorg nodig hebben", benadrukt ze. "Er zijn echt hartverscheurende verhalen van mensen die niet naar huis kunnen. Dat moet stoppen."

Bekijk ook

Russen in Finland boos om grenssluiting met Rusland: 'Onze basale mensenrechten worden geschonden'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'
Het datacenter van Microsoft in het Noord-Hollandse Middenmeer
Bron: ANP

Nu de verhoudingen met de Verenigde Staten in rap tempo verslechteren, maken experts en politici zich steeds grotere zorgen over de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse technologie: van e-mail tot data-opslag zijn we vólledig afhankelijk.

"Het is echt vijf over twaalf", zegt Bert Hubert, technologie-expert en voormalig toezichthouder van inlichtingendienst AIVD. "Wij zitten nu al in een situatie dat als men in Amerika met het verkeerde been uit bed stapt, organisaties in Nederland in z'n geheel kunnen worden stilgelegd, zoals recent is aangekondigd voor het Internationaal Strafhof - waar Trump niet blij mee is en hij sancties voor heeft uitgeschreven."

Alle gemeenten

Hubert en andere deskundigen schetsten onlangs aan Kamerleden in het parlement de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten, zoals die van Microsoft, Amazon en Google. "Honderd procent van de Nederlandse gemeenten is al afhankelijk van Microsoft", aldus Hubert.

"Zodra data over jou per e-mail wordt verstuurd, staat het in de Amerikaanse cloud en valt het onder het bereik van de Amerikaanse overheid." Daar zit de zorg, nu de Verenigde Staten een radicaal andere afslag hebben genomen. In de Tweede Kamer waarschuwden verschillende experts dat onze afhankelijkheid van de Amerikaanse techreuzen tegen ons gebruikt kan worden.

Bekijk ook

Ondoordacht gebruik

Nog voor de inauguratie van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten concludeerde de Algemene Rekenkamer bovendien al dat Nederland clouddiensten ondoordacht is gaan gebruiken en nauwelijks stil staat bij de risico's.

"Laat ik het onomwonden zeggen: het risico bestaat dat buitenlandse regeringen, met name de VS, informatie van de Nederlandse rijksoverheid of van burgers kunnen inzien en wellicht zelfs aanpassen", zei Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer. Risico's zijn er volgens hem voor de overheid, bedrijven én Nederlandse burgers.

Diensten uitschakelen

"Ik maak me heel erg zorgen", zegt Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA Kim van Sparrentak. In het zwartste scenario zou Trump volgens haar Europa kunnen chanteren door diensten uit te zetten. "Dat zou in de praktijk betekenen dat overheden niet meer bij hun data kunnen. Mensen krijgen hun toeslagen niet meer uitgekeerd. Al dat soort zaken lopen dan direct vast."

In de hele Europese Unie zijn er volgens Van Sparrentak maar enkele gemeenten die niet afhankelijk zijn van de Amerikaanse cloud. Hetzelfde speelt volgens haar bij ziekenhuizen. Inmiddels is zeventig procent van de Europese cloudmarkt in handen van grote Amerikaanse spelers.

Bekijk ook

Stresstest

Met veertig collega's heeft Van Sparrentak de Europese Commissie daarom verzocht in kaart te brengen wat er gebeurt als die diensten daadwerkelijk uitvallen. "We hebben te lang gedacht: Amerika is onze vriend."

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis deelt de zorgen en vreest ook dat Trump bepaalde diensten domweg uit laat zetten als wij niet naar hem luisteren. "Bijvoorbeeld met de sancties tegen het Internationaal Strafhof in Den Haag, die totaal afhankelijk is van Amerikaanse technologie", zegt hij.

Eigen boontjes doppen

"Het gaat gewoon op zwart als Trump dat wil. We zullen onze eigen boontjes moeten doppen. Dat hadden we zelf niet zo voorspeld, dat de Amerikanen zo ver van ons af zouden kunnen drijven. En dat betekent voor ons dat er niks anders op zit dan onze technologische industrie in eigen hand nemen", aldus Groothuis.

"Er zijn Europese alternatieven, maar nog niet op de schaal die we nodig hebben. Die zul je langzaam moeten gaan creëren." Die investeringen kunnen volgens beide Europarlementariërs in de honderden miljarden euro's lopen. De EU zou daarbij vooral regels moeten opstellen om ervoor te zorgen dat data van Europese burgers ook altijd in Europa blijft.

Bekijk ook

Cloud Kootwijk

Maar volgens de Europarlementariërs staat vast dat Europa op eigen digitale benen moet komen te staan. Techexpert Hubert vindt ondertussen dat Nederland het heft in eigen handen moet nemen: Cloud Kootwijk, een Nederlandse, veilige cloud voor overheid en zorg - voor e-mail, chat, videobellen en bestandsdeling - zou digitale soevereiniteit moeten garanderen.

De naam is een verwijzing naar Radio Kootwijk, waarmee de Nederlandse staat zichzelf een eeuw geleden onafhankelijk maakte van buitenlandse communicatienetwerken. Staatssecretaris Zsolt Szabó van Digitalisering komt nog voor de zomer met een nieuwe Nederlandse cloudstrategie.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'
Het nieuwe beleid van Donald Trump is geen goed nieuws voor klimaatwetenschap
Bron: NASA / EenVandaag

De nieuwe regering van president Donald Trump in de Verenigde Staten zet het mes in klimaatonderzoek en klimaatbeleid. "Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Meer dan 30 jaar werkte Dan Costa bij de Environmental Protection Agency (EPA), het Amerikaans milieuagentschap. Als National Director was hij onder meer verantwoordelijk voor onderzoek naar luchtvervuiling en klimaatverandering, en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid.

'Volksgezondheid kon hen niets schelen'

Costa werkte onder zes verschillende presidenten. "Er was altijd wel verschil te merken tussen Republikeinse en Democratische regeringen", vertelt hij.

"Maar toen de eerste Trump-regering aantrad kregen we voor het eerst het gevoel dat volksgezondheid hen eigenlijk niets kon schelen. We merkten snel dat alles wat werd gedaan op het gebied van milieu en volksgezondheid door die regering werd geïsoleerd en gemarginaliseerd."

Frontale aanvallen

Wat nu gebeurt gaat volgens Costa nog een stap verder: "De toekomst van veel wetenschappelijk onderzoek is opeens onzeker, mensen beginnen het gevoel te krijgen dat ze aan de rand van een afgrond staan. Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Costa doelt op het rappe tempo waarmee wetenschap onder de regering-Trump onder druk komt te staan. Vooral de takken die niet in de politieke ambities van de regering passen, zoals onderzoek naar klimaatverandering en klimaatadaptatie, krijgen met frontale aanvallen te maken.

Bekijk ook

'Geweldige denkers'

"Wat mij verbijstert, is de snelheid waarmee wetenschap wordt afgebroken. Ik ben echt sprakeloos", reageert de Nederlandse klimaatwetenschapper Heleen de Coninck.

"En dat terwijl de Amerikaanse klimaatwetenschap zo belangrijk is voor verdere kennisopbouw op de hele wereld. Er zitten daar geweldige denkers."

Samenwerking van 'levensbelang'

De Coninck is verbonden aan de TU Eindhoven en de Radboud Universiteit in Nijmegen en schreef mee aan verschillende VN-klimaatrapporten. Regelmatig werkt ze samen met collega's in de Verenigde Staten. "Er zit daar enorm veel wetenschappelijke kracht, met veel relevante data."

"Klimaatverandering is echt een mondiaal probleem. Als we resultaten met z'n allen blijven delen kunnen bijvoorbeeld ook ontwikkelingslanden zich beter voorbereiden op klimaatverandering en extreem weer. Goede internationale samenwerking is van levensbelang, letterlijk."

Bekijk ook

Helft van personeel moet weg

Of deze internationale samenwerking blijft bestaan, is de vraag: onlangs liepen medewerkers van miljardair Elon Musk, die de overheid efficiënter en goedkoper wil maken, het hoofdkantoor binnen van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Dit onderzoeksinstituut is vergelijkbaar met het Nederlandse KNMI.

NOAA speelt in de VS een cruciale rol bij het voorspellen van gevaarlijke weersomstandigheden, het beschermen van de oceanen en het verzamelen van wetenschappelijke gegevens over klimaatveranderingen. Desondanks kregen medewerkers te horen dat de helft van het personeel op termijn moet vertrekken en dat het budget met zo'n 30 procent wordt gekort.

'Trump-loyalist zonder inhoudelijke kennis'

"We verwachten dat ook binnen de Environmental Protection Agency zoiets zal gebeuren", zegt Dan Costa. "Maar het is onduidelijk hoe drastisch de gevolgen zullen zijn."

Gerust is hij er in ieder geval niet op: "De nieuwe EPA-baas is een Trump-loyalist en hij heeft geen enkele kennis van milieuwetenschappen."

Bekijk ook

Klimaatdata veilig stellen

Ook de NASA ligt onder vuur. Met behulp van satellieten, onderzoeksvliegtuigen en grondstations wordt daar een breed scala aan klimaatdata verzameld. Gegevens zoals temperatuurveranderingen in de atmosfeer, hittegolven en afwijkingen in klimaattrends, maar ook smeltende ijskappen, zeespiegelstijging, extreme regenval en meer.

"NASA doet veel moeite om ervoor te zorgen dat de datasets beschikbaar blijven, bijvoorbeeld op veilige parallelle servers en websites", vertelt Costa. "Zelfs als de oorspronkelijke websites offline worden gehaald."

Data beschermen

Al In 2016 werd daarvoor de Environmental Data Governance Initiative opgericht. "Betrokken wetenschappers ontwikkelden een strategie om gegevens te bewaren", legt Costa uit. "Ze proberen data te beschermen, toegankelijk en up-to-date te houden. Dat is nu cruciaal, de situatie is erg onzeker."

De ontgoocheling onder wetenschappers is groot. "Waarheid en feiten lijken er niet meer toe te doen", stelt De Coninck vast. "De redelijkheid is echt zoek. Tegenwoordig ontkent men wetenschappelijke bevindingen vaak glashard, en dat is op lange termijn zeer zorgelijk. Dat zeg ik niet alleen als wetenschapper, maar ook als burger."

Bekijk ook

Duur onderzoek

De Coninck stoort zich ook aan de beeldvorming rondom zogenaamd duur en log onderzoek, zoals nu in de VS. "Bedrijven zoals die van Musk bouwen voort op onderzoek en innovatie die ook door de Amerikaanse overheid zijn betaald", legt ze uit.

"De talenten, zoals ingenieurs die er werken, zijn opgeleid dankzij de overheid", benadrukt de wetenschapper. "Dus het saneren van overheden op deze manier zorgt eerder voor een innovatie-armer land dan een innovatievere economie."

'We leven in cruciale periode'

Haar Amerikaanse collega Dan Costa hoopt dat de wetenschap niet verder wordt ondermijnd. "We leven in zo'n cruciale periode. Als we klimaatverandering willen aanpakken, kunnen we niet verder met een, of zelfs twee handen op onze rug gebonden."

"Ik kijk vaak naar mijn kleinkinderen en vraag me af: wat is de erfenis die mijn generatie aan deze jonge mensen zal nalaten?", sluit hij af.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant