Raad voor de rechtspraak na moord op advocaat: 'Anonieme rechters op 'enig moment' reële oplossing'

Advocaten, officieren van justitie en rechters die anoniem zware strafzaken behandelen. Het is een oplossing waartoe je gedwongen kunt worden om de veiligheid te garanderen, zegt Henk Naves van de Raad voor de Rechtspraak.

"Ik zeg niet nu dat je daar al naar toe moet", zegt Naves. "Ik denk dat je wel reëel moet zijn dat dat de oplossing is waartoe je op enig gegeven moment gedwongen kunt worden." Henk Naves is sinds het najaar van 2018 is hij voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, orgaan voor alle rechters, rechtbanken en gerechtshoven in ons land. We spreken hem daags na de liquidatie van advocaat Derk Wiersum. "Die schokgolf dendert nog steeds door de organisatie", vertelt hij.

Open vizier, niet buigen

"Ik hoop niet dat Nederland in een situatie komt dat we moeten gaan werken met anonieme advocaten, officieren en rechters. En dat we gewoon met open vizier de juridische strijd kunnen voeren", zegt Henk Naves.

"Ik vind ook belangrijk dat we hier in Nederland zeggen tegen elkaar: 'Wij willen ook niet buigen voor dit soort geweld'", vertelt hij. "Wij willen deze samenleving leven zoals wij hem willen leven en daar hoort bij dat rechtspraak openbaar is, dat je weet wie de rechter is die een oordeel velt over jouw zaak."

'Zo gaat dat hier niet'

"Nee, dit is Nederland. Zo gaat dat hier niet", dacht rechter Naves nog voor de moord op Wiersum. "Denk aan een aantal jaren geleden in Italië waar ook togadragers vermoord werden, dan weet je, dan is het besef er, dat het ook in Nederland zou kunnen gebeuren", zegt hij. "Maar vervolgens ben je dan misschien naïef en denk je: 'Maar in Nederland zal zoiets niet gebeuren'."

"Je weet professioneel gezien dat je je op deze theoretische werkelijkheid moet voorbereiden", vertelt hij. Ook zegt dat al voor de moord veiligheidsanalyses werden gemaakt bij grote strafzaken. "We kijken altijd naar de zaak en dan vragen we politie en OM: 'Wat zijn de risico's die ons personeel in die zaken lopen?' En we hebben ook niet voor niets een bunker op Osdorp en een extra beveiligde rechtbank op Schiphol."

Verwarring en emotie

Naves heeft de laatste dagen veel gesproken met rechtbank-presidenten over wat er leeft bij de rechtbanken en gerechtshoven door het land. "En denkt men toch: 'Hoe veilig is mijn situatie?' En als je daar niet zelf over denkt, dan heb je een partner of kinderen die zeggen: 'Ok, je zit op die zware strafzaak welke loopbaanstap ga je hierna zetten? Moet je geen rechter in faillissementen worden?'", zo schetst hij de gesprekken. "Als je de vraag jezelf niet stelt, komt hij thuis via de familie vanzelf wel op tafel."

Nu na het incident is er vooral verwarring en motie, zegt Naves. "Die moet een plek krijgen en daar besteden we aandacht aan." Maar op een gegeven moment gaat ook de ratio ook wel overheersen, denkt hij. "En pas dan gaan we conclusies trekken".

Gesloten deuren

De rechtbank in Amsterdam heeft besloten de eerstvolgende zitting in de Marengo-strafzaak, waarin de vermoorde advocaat voor kroongetuige Nabil B. optrad, zonder pers en publiek te laten plaatsvinden.

Op de zaak en hoe die verder moet gaan, wil Naves niet ingaan. "Het incident van deze week is wel aanleiding geweest om naar deze bewuste zaak nog eens te kijken en ons de vraag te stellen of het beveiligingsniveau voldoende is."