Het zou dé oplossing worden voor de achterstanden in het strafrecht: procesafspraken. Maar rechters wijzen vaak de afspraken tussen verdachten en het Openbaar Ministerie af. Jammer, vindt strafrechtadvocaat Gitte Stevens. "Het is een heel mooi proces."

In zo'n procesafspraak kunnen het OM en de verdachte verschillende dingen met elkaar afspreken, vertelt Stevens. "Welke feiten bewezen verklaard kunnen worden en of de verdachte bekent, in ruil voor een iets lagere straf bijvoorbeeld."

'Geen handjeklap'

Op dit moment is de rechtspraak ontzettend overbelast. Toen een van haar zaken maar voortduurde, was Stevens het zat. "Het was een onevenredige belasting van het rechtssysteem. Toen dacht ik op een gegeven moment: Officier van Justitie, kunnen wij niet iets anders verzinnen? Dit werkt gewoon niet, we zijn zo lang bezig."

Stevens komt zo in 2021 als eerste advocaat in Nederland een procesafspraak overeen met het OM. "Dat is geen handjeklap, daar gaat een heel proces aan vooraf."

Bekijk ook

'Een keuze geboren uit armoede'

Volgens de advocaat zijn er een hoop zaken die onnodig lang blijven lopen. "Op dit moment worden zaken gewoon niet afgerond", vertelt Stevens. Een procesafspraak kan dus uitkomst bieden, vindt ze.

"Ik ben er voorstander van om een beetje door te pakken. Het is een praktische oplossing. Maar het is, dat zie ik ook wel, een keuze geboren uit armoede." Het alternatief is namelijk het schrappen van rechtszaken, zoals de rechtbank Gelderland laatst heeft moeten doen vanwege het oplopende aantal zaken.

Alle rechtszaken komen in aanmerking

In principe moet een procesafspraak altijd mogelijk zijn, zegt Stevens. Maar de partijen moeten wel rekening houden met de impact van de zaak op de samenleving. "En dan kan ik me voorstellen dat bepaalde zaken er niet voor in aanmerking komen."

Een rechtszaak zoals het proces rondom de moord op Peter R. de Vries afdoen met een procesafspraak, noemt ze dan ook 'niet wenselijk'. "Maar je kan niet zeggen: geen zedenzaken, geen inbraken of geen drugszaken."

Bekijk ook

Wetgever aan zet

Op dit moment gaat ongeveer de helft van de procesafspraken nog de prullenbak in, blijkt uit rondgang van het NRC. Rechters zouden de voorgestelde straffen namelijk te laag vinden. Maar er speelt meer, zegt Stevens. "Ik denk dat de rechters er vooral moeite mee hebben, omdat ze recht willen spreken aan de hand van de wet."

Het Nederlandse strafrecht is niet ingericht op afdoeningsvoorstellen, vertelt Stevens. Een nieuwe wet zou daar verandering in kunnen brengen. "Dan is het gewoon een nieuwe tool van de rechter, een nieuwe manier om een zaak af te doen."

Strafrechtadvocaat Gitte Stevens over het nut van procesafspraken

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.