Op veel lijstjes van meest vervuilde steden in Europa staan steden in Polen. Dat beweerde de fractievoorzitter van D66, Rob Jetten in het televisieprogramma Buitenhof. Volgens verschillende experts ligt deze uitspraak genuanceerder dan Jetten stelde.

Europese landen hebben de verplichting om de kwaliteit van de lucht op de aanwezigheid van drie stoffen te meten; fijnstof, stikstofdioxide en ozon. Met name fijnstof wordt gezien als schadelijk voor de gezondheid. Het European Environment Agency in Kopenhagen verzamelt de gegevens uit de verschillende landen en publiceert deze op reguliere basis.

Vergelijken is lastig

Naast de verplichte meting van deze drie stoffen, doen verschillende Europese landen incidenteel of structureel hun eigen onderzoek naar andere stoffen, zoals ultra-fijnstof of CO2. Deze onderzoeken zijn te gefragmenteerd en niet geharmoniseerd. Daardoor is het maken van onderlinge vergelijkingen lastig.

Volgens de Wageningse hoogleraar Maarten Krol behoren Poolse steden niet tot de meest vervuilde steden van Europa als gekeken wordt naar ozon. Ozon ontstaat door een chemische reactie van stoffen die door warmte en zon, zich verbinden tot ozon. Deze weercondities zijn vaker aanwezig in warme en zonnige landen en steden, zoals die rond de Middellandse Zee te vinden zijn. In Noord-Oost Europa komt dergelijk weertype minder voor. Daarnaast wordt de aanpak van ozonvorming redelijk succesvol aangepakt, zegt Hoogleraar Duurzame Chemie Gadi Rothenberg van de Universiteit van Amsterdam in Een Vandaag.

Stikstofdioxide

Voor stikstofdioxide ligt dit anders. Die chemische stof komt voornamelijk vrij bij het verbranden van brandstof in de transportsector. Volgens Anneke Knol, van Milieudefensie, komt die vorm van vervuiling vooral voor in West-Europa. De belangenclub deed onlangs onderzoek naar de uitstoot van stikstofdioxide in de Randstad.

Volgens de campagneleider luchtkwaliteit van Milieudefensie heeft deze vervuiling te maken met de vele auto's en andere transportmiddelen in en om West-Europese steden. "Polen heeft er wel last van maar doet het toch bovengemiddeld goed als het gaat om de uitstoot van stikstofdioxide", aldus Knol.

Fijnstof

De derde en meest schadelijke stof waarop Europese lidstaten hun luchtkwaliteit moeten meten is fijnstof. Deze stof is schadelijk voor de longen en luchtwegen. Op latere leeftijd kan het leiden tot hartproblemen. Volgens de experts scoren Poolse steden slecht op deze stof. Fijnstof komt vrij bij de mijnbouw, de productie en het verbranden van fossiele brandstoffen zoals kolen. Volgens verschillende internationale onderzoeken staan er op deze lijst meerdere Poolse steden.

Naast de verplichte meting heeft hoogleraar Rothenberg onlangs onderzoek gedaan naar schadelijke stoffen die niet verplicht gemeten worden. Uit zijn onderzoek blijkt dat veel Poolse steden het niet goed doen. Hij durft dan ook te stellen dat op basis van fijnstof en enkele andere stoffen, de Poolse steden tot de meest vervuilde steden van Europa behoren.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.