meer NPO start

Pluimveesector moet drastisch veranderen om vogelgriep in Nederland te stoppen, zegt hoogleraar virologie

Pluimveesector moet drastisch veranderen om vogelgriep in Nederland te stoppen, zegt hoogleraar virologie
Medewerkers van de NVWA ruimen kippen op een pluimveebedrijf in Barneveld waar vogelgriep is vastgesteld
Bron: ANP

Niet minder pluimvee, maar minder pluimveebedrijven bij elkaar en niet in de buurt van natuurgebieden. Daarvoor pleit hoogleraar virologie Wim van der Poel nu de vogelgriep de Nederlandse pluimveehouderij al een jaar lang in de greep houdt.

"Nederland is een dichtbevolkt land met veel gehouden dieren, die combinatie maakt dat er een continue dreiging is dat er een ziekteverwekker overspringt van dieren naar mensen." Dat zegt hoogleraar virologie aan de Wageningen Universiteit, Wim van der Poel.

Onhoudbare situatie

De vogelgriep is volgens hem een onhoudbare situatie: "We zullen er iets aan moeten doen." Van der Poel doet al ruim 20 jaar onderzoek naar 'emerging and zoonotic viruses', oftewel bedreigende virusziekten. Niet alleen in Nederland, maar ook in Europees verband zet hij zich in om te voorkomen dat dierziekten uiteindelijk uitgroeien tot een wereldwijde pandemie.

Hij pleit voor een zogenoemde 'one health-aanpak'. Dat betekent dat professionals uit de wereld van de volksgezondheid en de diergezondheid het probleem samen aanpakken.

Bekijk ook

Samenleving moet veranderen

"Het vaccineren van dieren gaat het probleem van de vogelgriep niet zomaar ineens oplossen. Het zal wel helpen om het gehouden pluimvee te beschermen, maar de circulatie bij wilde vogels ben je niet zomaar kwijt. Als we hier echt iets aan willen doen, dan moeten we de samenleving veranderen", zegt Van der Poel.

Dat betekent volgens de hoogleraar dat bedrijven minder dichtbij elkaar komen te staan, zodat het virus minder makkelijk van het ene naar het andere bedrijf kan gaan. Maar ook bij het vestigen van nieuwe pluimveebedrijven en het inrichten van natuurgebieden moet goed worden nagedacht. "Gaat dat op het gebied van zoönose risico's geven: ja of nee? Dat is in het verleden veel te weinig gebeurd. Als we daar niet mee beginnen hebben we straks naast vogelgriep ook met iets anders te maken."

Meer oog voor klimaatverandering

Van alle nieuwe infectieziektes bij mensen heeft 70 procent een dierlijke oorsprong. Volgens viroloog Van der Poel neemt het aantal zoönosen de afgelopen jaren toe, COVID-19 is bijvoorbeeld ook een zoönose. Die toename heeft alles te maken met de groeiende wereldbevolking, zegt hij: "En daar kun je niet zo makkelijk iets aan doen."

Maar, zegt hij, we kunnen over een aantal dingen wel beter nadenken, zoals over preventie: "Meer oog hebben voor problemen, zoals klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit. Deze factoren spelen ook een rol bij het ontstaan van zoönosen."

Bekijk ook

'We lopen tegen de grenzen aan'

In het geval van vogelgriep is het de verandering van de routes die trekvogels nemen omdat er minder natuur is. "We zien enorme veranderingen in de gebieden waar trekvogels zich bewegen en waar die overwinteren." Daardoor komen de wilde vogels in contact met trekvogels die ze eerder nooit tegenkwamen. "Dat betekent dat je ander soort uitbraken krijgt, zoals afgelopen zomer bij de grote stern op Texel en in Zeeland. Daar zijn broedgebieden volledig van de kaart geveegd door de vogelgriep."

Komen we hier ooit nog uit? "We zullen ons als Nederland moeten afvragen: moeten we dit allemaal wel willen in dit kleine land? We willen meer mensen huisvesten en dierlijke productie op hoog niveau houden. Je ziet nu dat dat tegen grenzen aanloopt."

Kijk hier de tv-reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Brabantse worstenbroodjes tijdens het Suikerfeest? Kadir zorgt met zijn halal snacks dat iedereen mee kan eten

Brabantse worstenbroodjes tijdens het Suikerfeest? Kadir zorgt met zijn halal snacks dat iedereen mee kan eten
Kadir in de testfase van zijn halal-worstenbroodjes
Bron: Mark Bolk

Vandaag begint Eid al-Fitr, oftwel het Suikerfeest. En dat betekent voor veel mensen: samen zijn én samen eten. De Brabantse Kadir Ahmed probeert daar een rol in te spelen met zijn Kadir's snacks. "Happy halal voor iedereen."

Denk je aan Brabant, dan denk je aan worstenbroodjes, weet ook de van oorsprong Somalische Kadir Ahmed, die in Den Bosch opgroeide. Vroeger kwam hij ze vaak genoeg tegen op kinderfeestjes, als traktaties op school of tijdens een dagje weg. Maar als moslim 'hapte hij dan mis' zoals hij het zelf omschrijft.

'Ik wilde ook'

"Tijdens de kerstbrunch en -diner op school zag ik mijn vriendjes worstenbroodjes eten. Ik had zoiets van: ja, maar dit wil ik ook", vertelt Kadir. "Het zorgde er ook voor dat ik het gevoel had dat ik erbuiten viel, dat ik niet mee kon doen." Als moslim moet je halal eten. Varkensvlees, dat in worstenbroodjes zit, is dat niet.

"Al moslim krijg je van jongs af aan mee dat je halal eet, al snap je als kind misschien niet helemaal waarom", legt Kadir uit. Zijn Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes hadden er begrip voor als hij niet alles mee kon eten. "Maar toch had ik vaak het gevoel: waarom jullie wel en ik niet? Waarom is dit er nog niet voor mij?"

Vraag om halal saucijzenbroodjes

Eten verbindt, vindt Kadir, en dan is het ook fijn om alles samen te kunnen eten. Maar pas jaren later kwam hij op het idee om niet-halal producten, zoals worstenbroodjes, voor iedereen beschikbaar te maken.

"Ik werkte bij de klantenservice van Bakkersland (een industrieel bakkersbedrijf, red.) en kreeg de vraag of we halal saucijzenbroodjes hadden. Toen ik daarmee naar mijn baas ging, zei hij: 'Kadir, richt je op brood, we doen niet aan halal.' Maar het gevoel dat ik als kind had, dat gemis, dat bleef aan me knagen."

Bekijk ook

'Brabants worstenbroodje evenaren'

Zo ontstond het idee om aan de slag te gaan met een halal worstenbroodje. Maar dat ging niet zonder slag of stoot: Kadir was een jaar bezig met het zoeken naar de goede samenstelling voor het deeg en de juiste kruidenmix voor in het gehakt. En werken met rundvlees, wat Kadir gebruikt, gaat anders dan met varkensvlees. "Dat laatste kan een stuk meer aan."

Vergelijkingsmateriaal op het gebied van smaak had hij zelf niet, want een traditioneel worstenbroodje - meestal gemaakt met varkensgehakt, en anders niet halal geslacht vlees - had hij natuurlijk nog nooit geproefd. Dus om de juiste smaak te creëren, kreeg hij hulp van anderen. "Het is echt een specifieke smaak, het was onze uitdaging om het Brabantse worstenbroodje te evenaren."

Hulp van moeder

Met het vinden van de juiste kruidenmix heeft, naast kruidenbedrijf Verstegen, vooral Kadirs moeder geholpen. "Die weet alles van smaken en proeven", vertelt Kadir.

Dat terwijl ze in eerste instantie niet enthousiast was over het idee. "Ze had zoiets van: 'Maak gewoon je studie af en hou op met dat worstenbrood.' Ze begreep niet zo goed wat ik aan het doen was." Maar uiteindelijk ging ook zij erin mee. "Ze zei: 'Je bent zo eigenwijs, ik ga toch maar helpen", zegt Kadir lachend.

Groot verschil

Al lijkt het kunnen eten van een worsten- of frikandelbroodje misschien klein, volgens Kadir kan het een groot verschil maken.

"Het doet mensen enorm veel dat ze het nu ook kunnen eten", merkt Kadir. "Je zorgt met een klein product dat mensen eindelijk kunnen mee-eten, dat ze denken: het is er nu eindelijk ook voor ons."

Steeds meer halal

En dat is belangrijk, want er zijn steeds meer mensen in Nederland die halal eten. In 2023 was 6 procent van de Nederlandse bevolking moslim.

Dat is ook terug te zien in de supermarkten. Er zijn steeds vaker halal-vakken en volgens cijfers van onderzoeksbureau Circana is de omzet van halal-producten in 2024 in 3 jaar tijd verdubbeld: van 23,2 miljoen euro in 2021 naar 53,4 miljoen in 2024. Daarbij zijn het niet alleen moslims, maar ook niet-Islamitische mensen die halal kopen, bijvoorbeeld als ze stoppen met het eten van varkensvlees.

'Zowel Fatima als Dirk-Jan'

Dat ziet Kadir ook weer terug in zijn klanten. "Het is niet alleen een Fatima of Kadir die het koopt, maar ook een Dirk-Jan of een Fleur. Iedereen heeft tegenwoordig wel een schoondochter of -zoon, vriend, buurman of -vrouw die halal eet, en iedereen wil ook voor hen iets op tafel kunnen zetten. Daardoor verkopen we niet alleen veel met Suikerfeest of tijdens de ramadan, maar ook met kerst of Pasen." Vorig jaar verkocht Kadir in totaal 1,7 miljoen snacks.

"Er komen steeds meer mensen uit verschillende landen naar Nederland, en daardoor zie je steeds meer verschillend eten, en meer mensen die halal eten. Tegelijkertijd is er in Nederland nog veel onwetendheid over halal." Al ziet Kadir dat wel langzaam veranderen. "We zijn er nog niet helemaal, maar langzaam gaan we vooruit. In Deurne, waar onze bakkerij laatst geopend is, wisten ze eerst niet eens wat halal was. En nu zijn ze hartstikke positief."

Bekijk ook

Geen niche

"Het wordt nog vaak gezien als een niche", gaat Kadir verder. "Als een hype die weer voorbij gaat. Maar het is juist iets wat de komende jaren alleen nog maar blijft groeien. En hoe fijn is het dan dat we kunnen helpen om het voor mensen beschikbaar te maken?"

"Het gaat erom dat iedereen mee kan eten, want iedereen kan het eten, ook als je niet alleen halal eet. Vandaar dat mijn slogan ook is: eten dat je deelt is twee keer zo lekker."

'Eten waar je blij van wordt'

Waar het begon met puur Brabantse worstenbroodje, heeft Kadir nu ook saucijzen- en frikandelbroodjes en bapao in de supermarkten liggen. En er komt nog meer aan. Maar wat precies blijft nog even geheim, laat Kadir weten.

"Onze missie is om mensen en culturen samen te brengen met eten waar je blij van wordt. Als ik daaraan bij kan dragen met mijn eten, vind ik dat mooi", sluit Kadir af.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant