radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Plastisch chirurgen beginnen zelf met registratie van bijtincidenten: gevaar en impact onderschat

Plastisch chirurgen beginnen zelf met registratie van bijtincidenten: gevaar en impact onderschat
Deze hond krijgt een cursus
Bron: EenVandaag

Afgerukte ledematen, verminkte kindergezichten en niet goed meer kunnen lopen. De Vereniging voor Plastische Chirurgie maakt zich zorgen over ernstige bijtincidenten door agressieve honden. Het gevaar en de impact worden onderschat, waarschuwen de artsen.

Al in 2018 kondigde minister van Landbouw Carola Schouten maatregelen aan om het aantal bijtincidenten door honden terug te dringen. Er volgde een onderzoek van het ministerie waarin gepleit werd voor een landelijk registratiesysteem. Volgens de minister gaat dat systeem van de zomer van start. De Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) wacht dit niet af. Zijn gaan nu al landelijk registreren hoe vaak zij slachtoffers van hondenbeten behandelen.

Bijna doodgebeten

"Haar haar zal nooit meer aangroeien", zucht David Krijgh. De plastisch chirurg laat een foto zien van het hoofd van een 7-jarig meisje dat werd aangevallen door een pitbull. Het was kantje boord: negen dagen lag ze op de ic, vechtend voor haar leven. Wonder boven wonder heeft ze het gered, maar de schade is enorm.

Inmiddels heeft ze vijf operaties gehad. En daar blijft het niet bij. Krijgh moest onder anderen een spier uit haar rug halen om haar hoofd te herstellen. Haar hoofd, gezicht en haar armen zijn blijvend verminkt. Dit is een heel ernstig geval, maar ook het letsel dat hij ziet van andere slachtoffers van hondenbeten is heftig, zegt Krijgh.

Impact onderschat

De impact van een hondenbeet wordt volgens Nick Brinkman van de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) onderschat. Amputaties van handen, armen en benen na hondenbeten komen voor, en er is veel blijvend letsel. Brinkman opereerde een jongetje waarvan het halve gezicht weg was. Nu jaren later en talloze operaties verder heeft hij nog altijd een hangend oog en mondhoek door uitval van een gezichtszenuw. Heel soms overlijdt er zelfs een slachtoffer: zo werd eind 2019 een 8 maanden oude baby doodgebeten in Diemen.

De helft van de slachtoffers die zij behandelen worden thuis gebeten, schat Brinkman in. De aanval komt dan dus van de eigen hond. "Mensen onderschatten het gevaar." En daar moet volgens Brinkman meer aandacht voor komen. Iemand die over een hondenaanval kan meepraten is de 6-jarige Ben. Zijn vader Peter waarschuwt nu eigenaren over wat hun hond kan veroorzaken.

Nietsvermoedend liep Peter van Schie met zijn zoontje Ben door het bos, toen een rottweiler het 6-jarige jongetje ineens bij zijn been greep. Peter roept eigenaren dringend op: "Laat deze honden niet loslopen, zeker niet in de buurt van kinderen."

150.000 bijtincidenten

Hoeveel mensen jaarlijks ernstig verwond raken door honden is niet duidelijk. De laatste cijfers dateren uit 2008. Uit een steekproef bleek toen dat er naar schatting 150.000 bijtincidenten per jaar zijn. 50.000 mensen zoeken jaarlijks medische hulp en 30.000 slachtoffers hebben ernstiger letsel.

Brinkman schat dat jaarlijks tussen de 100 en 200 slachtoffers op de intensive care belanden. Dat zijn dus een paar mensen per week met ernstige verwondingen, maar zeker weten doet hij het niet. "Waarschijnlijk gaat het vaker mis dan we denken", zegt hij.

David Krijgh
Bron: EenVandaag
Plastisch chirurg van het UMC Utrecht David Krijgh

Landelijke registratie nodig

De Vereniging voor Plastische Chirurgie gaat daarom landelijk registreren hoe vaak zij slachtoffers van hondenbeten behandelen. "Als plastische chirurgen gaan we nu een jaar lang prospectief deze bijtincidenten bijhouden."

Toch zien de plastisch chirurgen maar een deel van de slachtoffers. Want tienduizenden mensen belanden misschien niet op de intensive care, maar hebben wel medische hulp nodig. Brinkman wil dan ook dat de overheid vaart zet achter landelijke registratie. "Om het zo beter in kaart te brengen, waardoor er ook betere maatregelen genomen kunnen worden", legt hij uit.

Vrees voor toename

Het meest ernstige letsel ontstaat vaak door zogenaamde hoog-risico honden, zoals pitbulls of terriërs, vertelt Nienke Endenburg van de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. Deze honden kunnen 'crushletsel' veroorzaken. Die schudden en scheuren als ze bijten tot het weefsel van de botten valt. Maar ook andere honden als bijvoorbeeld herders of rottweilers hebben een enorme kaakkracht, wat tot zware verwondingen kan leiden.

Endenburg is bang voor een toename aan bijtincidenten. Veel mensen hebben een pup genomen in coronatijd, maar puppy-trainingen lagen stil. Je kunt er vergif op innemen dat er meer incidenten komen, zegt ze: "Veel pups zijn niet goed opgevoed. Mensen onderschatten het gevaar. Laten ze loslopen of alleen thuis met kinderen. Je moet geen enkele hond alleen laten met kleine kinderen."

Lees ook

Minister deelt zorgen

Demissionair Minister van Landbouw Carola Schouten deelt de zorgen van de plastisch chirurgen: "Een aantal incidenten kan dramatisch uitpakken. In coronatijd hebben veel mensen een hond genomen en als je niet goed weet hoe je met het dier om moet gaan, kan dat leiden tot agressief gedrag." Ze roept baasjes dan ook op hun verantwoordelijkheid te nemen, op cursus te gaan en de hond goed op te voeden.

In 2018 stuurde Schouten een brief naar de Kamer waarin ze tal van maatregelen aankondigde om het aantal bijtincidenten terug te dringen. Ze beloofde in ieder geval een landelijk registratiesysteem op te zetten. "Om te weten hoeveel incidenten er zijn", legt ze uit. "Maar ook om een database te hebben waarin gemeentes informatie kunnen uitwisselen over agressieve honden."

Lees ook

'In de zomer van start met registratiesysteem'

De bedoeling is dat politie, boa's en gemeentes gaan werken met het systeem, om zo ook eerder maatregelen te kunnen nemen, waardoor bijtincidenten voorkomen worden. Schouten vindt het goed te horen dat plastisch chirurgen letsel na bijtincidenten gaan bijhouden. Wellicht kan het ministerie daarin samen met hen optrekken, laat ze weten.

Maar ondanks eerdere beloftes is het landelijke registratie systeem er nog altijd niet. "De informatie die ik nu heb, is dat het in de zomer van 2021 echt van start gaat", vertelt de minister.

Landelijk beleid blijft te lang uit

Nienke Endenburg vindt dat het veel te lang duurt voordat er maatregelen worden genomen. Er wordt al jaren over gesproken, maar concreet gebeurt er weinig. Zelfs registratie is nog altijd niet van de grond gekomen, zegt ze. "Er moet landelijk beleid komen, want het is nu een chaos."

"Elke gemeente hanteert eigen regels", vervolgt ze. "Zo kan een hond die gebeten heeft in de ene gemeente worden verplicht een muilkorf te dragen. Maar als de eigenaar met de hond verhuist naar de volgende gemeente hoeft dat opeens niet meer. Ook is er in sommige gemeente een meldpunt voor overlastgevende honden, in andere weer niet. Haal het weg bij de gemeentes en neem als overheid de regie. Voordat het nog erger mis gaat dan het nu al gaat."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe besmettelijk is tuberculose? En andere vragen over tbc beantwoord

Hoe besmettelijk is tuberculose? En andere vragen over tbc beantwoord
Een dokter in Lima (Peru) bekijkt een röntgenfoto van iemand met tuberculose
Bron: AFP

Tuberculose was ooit een dodelijke ziekte in Nederland. Het is tegenwoordig beter behandelbaar en komt hier minder vaak voor. Laatst was er een uitbraak bij een maaltijdleverancier, met tachtig besmette medewerkers. We vroegen wat jullie wilden weten.

Hoogleraar Immunodiagnostiek van mycobacteriële infectieziekten van het Leids Universitair Medisch Centrum Annemieke Geluk geeft antwoord op jullie vragen.

1. Wat is tuberculose en hoe raak je besmet?

"Tuberculose (tbc) wordt veroorzaakt door een speciale mycobacterie", begint Geluk. "Het is een bacterie die wordt overgedragen via de luchtwegen van iemand die de besmettelijke vorm (longtuberculose, red.) van de ziekte heeft. Door te hoesten kan de bacterie worden overgedragen." Maar niet iedereen die besmet raakt, wordt ook ziek. "Het grootste deel van de mensen doodt de bacterie met hun immuunsysteem en ontwikkelt geen tuberculose."

Volgens het RIVM krijgt slecht 1 op de 10 mensen die besmet zijn uiteindelijk tuberculose. Dit kan na een paar maanden gebeuren, maar soms pas jaren later. De kans om ziek te worden is het grootst in de eerste 2 jaar na besmetting. Wanneer iemand de bacterie bij zich draagt zonder ziek te worden, heet dat een tuberculose-infectie. In dat geval is die persoon niet besmettelijk voor anderen.

Daarom is het volgens Geluk belangrijk om het onderscheid te maken tussen latente en actieve tuberculose. "Bij latente tuberculose draagt iemand de bacterie bij zich, maar is niet ziek en heeft geen symptomen. Het immuunsysteem houdt de bacterie onder controle. Bij actieve tuberculose is iemand wél ziek en heeft de bacterie zich vermenigvuldigd in het lichaam. Deze mensen kunnen ook besmettelijk zijn."

Annemieke Geluk
Bron: Eigen beeld
Annemieke Geluk

2. Hoe kan het dat tachtig medewerkers van een bedrijf ineens besmet zijn geraakt? Kan dat door één besmettelijke bron?

"Ja, dat kan", zegt Geluk. De hoogleraar is niet voldoende op de hoogte van dit specifieke geval om te zeggen wie 'patiënt één' is, maar tuberculose wordt via de luchtwegen overgedragen. Mensen die nauw contact hebben met een besmettelijk persoon lopen risico om besmet te raken. "Dat kunnen huisgenoten zijn, maar ook collega's met wie je intensief samenwerkt in dezelfde ruimte. Dat verklaart waarom het zich binnen een bedrijf heeft kunnen verspreiden."

"Daarnaast speelt het mee dat je na besmetting niet gelijk ziek hoeft te worden. We leven tegenwoordig in een samenleving waarin veel mensen reizen." Zo kan iemand besmet raken en jarenlang zonder klachten rondlopen. Maar door veranderende omstandigheden, zoals een verzwakt immuunsysteem, kan die persoon alsnog actieve tuberculose ontwikkelen en besmettelijk worden. "Patiënt één van deze uitbraak hoeft dus niet in Nederland geïnfecteerd te zijn."

info

Wat zijn de klachten/symptomen bij tuberculose?

  • lange tijd hoesten (bij tuberculose in de longen) en slijm bij het hoesten*
  • 's nachts erg zweten
  • afvallen
  • geen zin in eten
  • moe
  • koorts
  • moeilijker ademhalen

*Iemand die langere tijd tuberculose heeft, kan bloed ophoesten

Bron: RIVM

3. Bij welke groepen komt tuberculose vaker voor?

"Tbc komt vaker voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem", zegt Geluk. "Bij het grootste deel van de mensen schakelt het lichaam de bacterie zelf uit, zonder ziek te worden. Maar als je afweersysteem minder goed werkt, kan de kans op tuberculose groter zijn." Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen met een HIV-infectie, waarbij bepaalde immuuncellen ontbreken in het lichaam. Net als mensen die medicijnen gebruiken die het immuunsysteem onderdrukken, zoals bij een orgaantransplantatie.

"Mensen met een chronische aandoening hebben, zoals diabetes, en wonen in een gebied waar tuberculose veel voorkomt lijken een iets verhoogd risico te hebben om de ziekte te ontwikkelen. Hoe dat precies werkt, wordt nog onderzocht", voegt Geluk toe.

Tuberculose is een met armoede geassocieerde ziekte "De ziekte komt vooral voor in landen zoals India, Indonesië, gebieden in Zuid-Amerika en Afrika", zegt Geluk. Zo kunnen mensen die jarenlang ondervoed zijn een verzwakte afweer hebben en een grotere kans lopen om ziek te worden.

4. Wordt er in Nederland nog steeds getest op tuberculose, zoals vroeger op scholen?

"Nee, dat gebeurt niet meer", antwoordt Geluk. "Vroeger werd er veel meer getest omdat tuberculose toen vaker voorkwam." Op de website van het Tuberculosefonds staat dat er toen grootschalige röntgenscreenings werden ingevoerd bij onder andere studenten, leerkrachten en zorgpersoneel om de ziekte vroegtijdig op te sporen.

Na de Tweede Wereldoorlog werd antibiotica beschikbaar waarmee de infectie behandeld kon worden, en dankzij betere gezondheidszorg is tuberculose steeds zeldzamer geworden in Nederland. "Daarom wordt er niet meer standaard getest, behalve bij specifieke uitbraken, zoals nu in bij de maaltijdleverancier", zegt Geluk.

Bekijk ook

5. Is tuberculose te genezen?

"Ja, tuberculose is te genezen", zegt Geluk. "Met antibiotica kan de actieve vorm van tuberculose behandeld worden." Maar ze benadrukt dat dit wel tijd kost. De behandeling duurt een aantal maanden en het is heel belangrijk dat mensen de antibiotica consequent blijven innemen.

"Helaas zien we ook resistente bacteriestammen", legt Geluk uit. "Sommige bacteriën zijn ongevoelig voor één antibioticum, maar er zijn ook multiresistente vormen die tegen meerdere antibiotica bestand zijn." Dit maakt de behandeling lastiger en voor de patiënt zwaarder.

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

6. Wordt er in Nederland nog standaard gevaccineerd tegen tuberculose?

"In landen waar tuberculose veel voorkomt, zoals India, Indonesië en delen van Afrika, krijgen pasgeboren baby's de BCG-vaccinatie (het vaccin tegen tuberculose, red.). Vroeger werd men in Nederland ook gevaccineerd tegen tuberculose. Maar nu is dat niet meer standaard."

Het BCG-vaccin biedt vooral bescherming aan jonge kinderen tegen ernstige vormen van tuberculose. Maar als je ouder wordt, neemt de effectiviteit van het vaccin af. Daarom wordt wereldwijd gezocht naar betere alternatieven. "Er lopen al jarenlang onderzoeken naar nieuwe vaccins tegen tuberculose, maar tot nu toe is er geen alternatief dat beter werkt dan BCG. Het vaccin is meer dan 100 jaar oud en biedt onvoldoende bescherming aan volwassenen."

Toch wordt het BCG-vaccin in Nederland nog wel aangeboden aan specifieke groepen. Volgens de GGD krijgen baby's en kinderen jonger dan 12 jaar een gratis vaccinatie als een van hun ouders uit een land komt waar veel tuberculose voorkomt. Ook mensen die voor langere tijd in een risicovol land werken, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, kunnen zich laten vaccineren.

De bescherming van het BCG-vaccin houdt ongeveer 10 tot 15 jaar aan en neemt daarna geleidelijk af, volgens het RIVM.

Bekijk ook

7. Hoe wordt tuberculose vastgesteld?

Om te testen of iemand tuberculose heeft, wordt vaak eerst een zogenaamde Mantoux-test gedaan. "Dit is een diagnostische test in de huid die aangeeft of je besmet bent met de bacterie", zegt Geluk. "Een positieve Mantoux-test betekent niet dat iemand de ziekte tuberculose heeft, maar dat die persoon ooit besmet is geweest met de bacterie. Het immuunsysteem kan de bacterie onder controle houden of opruimen waardoor diegene nooit ziek wordt."

Sterker nog, de Mantoux-test is niet altijd even betrouwbaar. "Mensen die ooit een BCG-vaccinatie hebben gehad, kunnen ook positief testen", zegt Geluk. "Dat noemen we een vals-positieve reactie." Daarom wordt er vaak een aanvullende bloedtest gedaan, die wel specifiek is voor infectie met de tuberculose bacterie.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant