Hij was voorstander van de vorige Israëlische regering onder leiding van premier Lapid. Inmiddels is dat anders. Vorige week demonstreerde voormalig directeur van het CIDI, Ronny Naftaniel, tegen het beleid van de Israëlische regering.

De hervormingen van het hooggerechtshof, die president Benjamin Netanyahu in Israël wil doorvoeren, zijn een aanslag op de rechtsstaat. Dat zegt oud-directeur van het Centrum Informatie en Documentatie (CIDI) in Den Haag, Ronny Naftaniel.

Verarming van de democratie

Als de hervormingen doorgaan krijgt het hooggerechtshof kort samengevat minder macht en de regering van Netanyahu, waarin zijn partij Likoed samenwerkt met extreem-rechtse en religieus conservatieve partijen, meer.

"Een verarming van de democratie", noemt Naftaniel deze ontwikkeling. Dat is opvallend uit zijn mond, omdat hij eerder altijd opkwam voor de Israëlische regering. "Het was inderdaad voor het eerst dat ik tegen een plan van de Israëlische regering demonstreerde", bevestigt hij. "Ik maak me zorgen om wat er in Israël gebeurt, om de aanslag op de rechtsorde die nu plaatsvindt." De huidige regering zaait verdeling, vindt Naftaniel.

Enige tegenmacht

"Het hooggerechtshof is de enige tegenmacht in Israël, er is geen senaat en een Raad van State die wetten beoordeelt, zoals we in Nederland kennen. Er is weinig interne controle", zegt Naftaniel.

"Als je de enige tegenmacht gaat beknotten en toestaat dat uitspraken van het hooggerechtshof met één stem meer kunnen worden overruled, dan tast dat de fundamenten van de rechtsstaat aan."

Democratie?

Naftaniel spreekt van een 'dictatuur van de meerderheid', omdat met de hervormingen de rechten van minderheden verder worden ingeperkt. "Het gaat er nu juist om dat de rechtspraak minderheden beschermt." Dat geldt volgens hem voor alle minderheden. Israël is "een baken van democratie in het Midden-Oosten", zegt Naftaniel.

Dat lang niet iedereen het ermee eens is dat de democratie voor iedere inwoner van Israël geldt en dat minderheden zoals de Palestijnen worden benadeeld, ziet Naftaniel heel anders, zegt hij. "Israëlische arabieren zitten ook gewoon in het hooggerechtshof, zijn diplomaten, zijn ministers."

Compromis

Of Naftaniel nog vertrouwen heeft in de huidige Israëlische regering? "De hervormingen zijn nu uitgesteld, ik hoop dat de demonstraties leiden tot een compromis, dat de rechtsorde beschermd blijft."

"Ik denk dat de mensen elkaar uiteindelijk zullen vinden. Maar als na de 2 maanden pauze blijkt dat het toch misgaat, dan ga ik zeker weer de straat op."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."