Het regent opnieuw klachten over supermarktketen Aldi. De werkdruk is hoog, medewerkers worden onder druk gezet en personeel voelt zich niet veilig klachten aan te kaarten. Dat blijkt uit onderzoek van vakbonden FNV en CNV onder in totaal 1200 Aldi-werknemers in handen van EenVandaag. Voornaamste klacht is de structurele onderbezetting in de winkels. Volgens het personeel valt Aldi daarmee weer terug in het oude gedrag, voordat de arbeidsinspectie de winkelketen in 2013 op de vingers tikte.

FNV en CNV deden de afgelopen maanden beide onderzoek onder werknemers van de discounter. Daaruit blijkt dat het personeel zucht onder een torenhoge werkdruk. Ze klagen dat het assortiment is uitgebreid en de openingstijden zijn verruimd, maar dat het aantal mensen op de winkelvloer is teruggeschroefd. Pien Zijlstra, bestuurder bij CNV: “Het is niet een week, of alleen tijdens de vakantieperiode; de werkdruk houdt langdurig aan”.

Hoge werkdruk

70 procent van de 900 deelnemers aan de FNV-enquête zegt dat de werkdruk te hoog is en 84 procent van de 300 deelnemers aan het CNV-onderzoek klaagt over onderbezetting. Doordat veel winkels nog maar door twee medewerkers worden gerund is er geen tijd om klanten te helpen, de vakken te vullen en de winkel schoon te houden. Pauzes kunnen niet worden opgenomen en parttimers moeten zeven dagen per week beschikbaar zijn. Ook verklaren medewerkers dat winkeldieven door het personeelsgebrek vrij spel hebben in diverse filialen. Het is niet voor het eerst dat Aldi in opspraak komt door slechte arbeidsomstandigheden. In 2013 leidde dat zelfs tot een onderzoek van de Inspectie SZW. Die constateerde een te hoge werkdruk en ongewenste omgangsvormen. Volgens medewerkers zorgde de bemoeienis van de inspectie, tijdelijk, voor verbeteringen, maar is Aldi weer terug bij af. “Ik denk dat Aldi onder druk staat en dat ze daarom willen bezuinigen op personeel,” aldus Zijlstra.

Intimidatie

Behalve over de hoge werkdruk, klagen werknemers ook nog altijd over een intimiderende stijl van leidinggevenden. Kritische werknemers worden gedreigd met overplaatsing. Meer dan de helft van de Aldi-medewerkers die de CNV-enquête invulden voelt zich niet veilig om klachten te melden. De vakbonden willen dat Aldi werk maakt van structurele verbeteringen van de situatie op de werkvloer. Aldi erkent in een reactie bekend te zijn met de problemen. “Zaken als te hoge werkdruk leiden tot minder plezier, minder prestatie, hoger ziekteverzuim en meer verloop. Dat is niet goed voor onze collega’s, klanten en onze organisatie.” Aldi zegt de afgelopen maanden al 850 extra krachten te hebben aangenomen om de werkdruk te verlichten. 

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."