Honderden vliegtuigwrakken liggen op de bodem van het IJsselmeer en het Markermeer, vaak nog met stoffelijke resten van de bemanning erin. VVD-kamerlid Wybren Van Haga wil dat het Rijk gaat betalen voor de berging van deze vliegtuigwrakken.

Nabestaanden hebben pogingen ondernomen om het vliegtuigwrakken te laten bergen, maar tot nu toe tevergeefs. In Nederland wordt door de gemeente bepaald of een vliegtuigwrak geborgen wordt of niet. Vaak besluiten ze dit niet te doen, omdat een berging kostbaar is en de gemeente zelf voor een derde van de kosten opdraait. De rest wordt betaald door het Rijk.

Kapot geregeld

Volgens kamerlid Van Haga moet dit anders. “Het grootste obstakel dat het nu niet lukt met bergen is dat we alles kapot hebben geregeld. De bureaucratie werkt in de hand dat het misgaat”, zegt Van Haga. Hij heeft minister Ollongren gevraagd een uitzondering te maken voor een lijst van dertig vliegtuigwrakken die geborgen moeten worden. Voor het bergen van die vliegtuigwrakken neemt het Rijk alle kosten voor haar rekening.

Johan Graas heeft het tot zijn missie gemaakt om vliegtuigwrakken in de Nederlandse wateren op te sporen. Hij vond tien jaar geleden de Short Stirling. “Het is een schandalige zaak die vliegtuigen nog niet geborgen zijn. Dat is echt niet te verkopen aan de nabestaanden na al die jaren. Die jongens zijn helden en verdienen een graf.”

'Zij verdienen een echt graf'

Van Haga verwacht dat de uitzonderingsregeling voor het zomerreces geregeld is. “Niemand is hiertegen. Als je 75 jaar in de Nederlandse klei of het IJsselmeer hebt gelegen, is het wel tijd dat wij als Nederland ons aan onze morele plicht gaan wagen. Zij verdienen een echt graf.”

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."