Waar op dit moment in Nederland de toeslagenaffaire elke dag een grotere crisis lijkt te worden, ligt ook de Duitse politiek over vuur. Daar is op dit moment de grootste fraudezaak ooit aan de gang. Dit is wat je daarover moet weten.

In Duitsland gaat de megazaak over het bedrijf Wirecard, een financieel dienstverlenings- en technologiebedrijf, waarmee je onder andere online betalingen kunt doen. Wirecard was jarenlang de lieveling van de Duitse financiële techsector. Het bedrijf bood allerlei betalingsdiensten aan en is vergelijkbaar met Ayden in Nederland. In haar hoogtijdagen was het bedrijf zo'n 28 miljoen waard.

In een notendop

Na jarenlange rumoeren en geruchten ging het bedrijf ten onder in 2020. Toen ontdekte de accountant dat er iets niet in de haak was. Zo'n 1,9 miljard euro zou op rekeningen van banken in Azië staan, maar werd nooit gevonden. Justitie ging vervolgens onderzoek doen, maar de aandelen kelderden zo hard dat het bedrijf instortte en uiteindelijk failliet ging. De beurswaarde ging in rook op en het Duitse OM heeft ook vermoedens dat honderden miljoenen euro's zijn verdwenen.

Om terug te komen op de Duitse politiek: deze dagen gaat het over de rol van de in het verdwenen geld. "Kanselier Merkel, maar ook haar minster van Financiën, Olaf Scholz, die vandaag werd gehoord, zaten tot de nek in deze affaire", vertelt correspondent Rob Savelberg. "Ze werden bewerkt door lobbyisten, burgemeesters, politiechefs, noem het maar op. Die werkten allemaal voor dit bedrijf, waar 20 miljard euro is verdwenen." En zo werd het schandaal politiek. "Eén topmanager van het bedrijf zit in de bak, maar de andere is spoorloos verdwenen, met twee miljard euro op zak", aldus Savelberg.

Vertrouwen verloren

Net als in Nederland bij de toeslagenaffaire, wordt in Duitsland bij dit schandaal de parlementaire enquête ingezet. Dat is het zwaarste middel om waarheden boven tafel te krijgen. "Hier hebben kiezers ook hun vertrouwen in de politiek verloren, omdat het beeld er nu is dat ze vooral in de regering zitten voor eigen gewin", zegt correspondent Rob Savelberg.

"Dat politici erg dicht tegen het bedrijfsleven aanschuren, is wel duidelijk." Zo ging de Staatssecretaris van Financiën bijvoorbeeld op zijn 50e verjaardag op bezoek bij de baas van Wirecard, terwijl men eigenlijk al wist dat het niet helemaal zuiver was daar en dat er dealtjes werden gesloten." Ook Merkel staat onder druk. "Want de oud-minister van Defensie heeft namelijk in een nieuwe rol, als lobbyist, ervoor gezorgd dat Merkel bij Chinese collega's ervoor heeft gepleit om die markt open te stellen voor Wirecard", zegt Savelberg.

Merkel

Bondskanselier Merkel wordt morgen verhoord over de zaak. Wat er gaat gebeuren, is nog onduidelijk. "Minister Scholz heeft al de baas van de toezicht ontslagen, is met een nieuwe wet gekomen en belooft beterschap. En Merkel komt na deze termijn niet meer terug", zegt Savelberg. Dus demissionair worden, net als in Nederland? Dat zit er waarschijnlijk niet in.

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."