Ook Nederland wil vredesoverleg Oekraïne, maar onze diplomatieke rol is beperkt

Minister Ruben Brekelmans van Defensie vindt dat Europa een voortrekkersrol moet nemen bij mogelijke vredesonderhandelingen in Oekraïne. Maar Nederland heeft volgens experts terrein verloren als serieuze onderhandelingspartner.

De oorlog in Oekraïne duurt al bijna 3 jaar. Sinds kort roepen opvallend veel Europese landen op tot vredesonderhandelingen met Rusland.

Vredesonderhandelingen

Zo sprak de Franse president Emmanuel Macron afgelopen week in Warschau met de Poolse premier Donald Tusk over de mogelijkheid van onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. En ook de Nederlandse minister van Defensie Ruben Brekelmans pleit nu voor het eerst voor onderhandelingen tussen de twee landen.

De toename aan politieke initiatieven heeft een reden. "Het gevaar dat president Donald Trump het straks op een akkoordje gaat gooien met Vladimir Poetin is levensgroot aanwezig", zegt hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk. "Er zijn nu al manoeuvres in het Trump-kamp om dat voor elkaar te krijgen."

'Ander Russisch buurland kan volgende zijn'

Zo'n deal kan zowel voor Oekraïne als ook voor de Europese Unie slecht uitpakken, denkt de expert: "Het zou zomaar kunnen gebeuren dat Zelensky een hoop moet opgeven, waardoor er een nieuwe situatie ontstaat die nog gevaarlijker is voor de rest van Europa."

Van Wijk refereert aan het risico dat Poetin zijn oog op meer landen laat vallen, als hij weg komt met landjepik in Oekraïne. "Een ander buurland zou dan zomaar de volgende kunnen zijn die aan de beurt is. En als Amerika gaat bepalen wat de veiligheidssituatie hier wordt, is dat alleen maar ten nadele van ons. Dat is echt niet goed."

Snelle oplossing kan rampzalig uitpakken

Van Wijk denkt dat een snelle oplossing voor de crisis in Oekraïne op korte termijn misschien positief zal lijken, maar op de langere termijn rampzalige gevolgen kan hebben. "Poetin zal het als een overwinning zien en dan juist door willen pakken."

Europa heeft volgens Van Wijk geen andere keuze dan zelf het voortouw te nemen. De rol die Nederland daarbij kan spelen, zal echter beperkt zijn, stelt hij. "Nederland wordt internationaal niet meer vertrouwd. Men vindt het hier politiek chaotisch. We lijken weinig solidair te zijn met andere landen en vooral bezig met onszelf."

'Speelbal van grote mogendheden'

Het idee dat andere naties prima de grote internationale problemen kunnen regelen zonder dat Nederland zich ermee bemoeid, is volgens De Wijk een gevaarlijke valkuil: "Als anderen iets regelen wat ons niet zint, dan beginnen we moord en brand te schreeuwen."

"Je kunt dus veel beter mee onderhandelen en proberen daarin een stevige positie te krijgen. Als je je eigen belangen duidelijk maakt, word je niet snel een speelbal van de grote mogendheden in Europa", zegt de hoogleraar internationale betrekkingen.

Onder Rutte wel onderhandelingen

Niet meer meedoen bij dit soort belangrijke plannen, zoals het nadenken over vredesonderhandelingen, dat was Rutte niet overkomen, zegt Van Wijk stellig. "Hij had aan tafel gezeten, en dat betekent dus ook dat je een belangrijke rol kan spelen in een mogelijk toekomstig akkoord."

"Bijvoorbeeld ook rondom de erg belangrijke vraag of er wel of niet een troepenmacht naar Oekraïne gaat en waar die uit moet bestaan. Want Nederland zal daar ook aan mee moeten doen."