Minister Ruben Brekelmans van Defensie vindt dat Europa een voortrekkersrol moet nemen bij mogelijke vredesonderhandelingen in Oekraïne. Maar Nederland heeft volgens experts terrein verloren als serieuze onderhandelingspartner.

De oorlog in Oekraïne duurt al bijna 3 jaar. Sinds kort roepen opvallend veel Europese landen op tot vredesonderhandelingen met Rusland.

Vredesonderhandelingen

Zo sprak de Franse president Emmanuel Macron afgelopen week in Warschau met de Poolse premier Donald Tusk over de mogelijkheid van onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. En ook de Nederlandse minister van Defensie Ruben Brekelmans pleit nu voor het eerst voor onderhandelingen tussen de twee landen.

De toename aan politieke initiatieven heeft een reden. "Het gevaar dat president Donald Trump het straks op een akkoordje gaat gooien met Vladimir Poetin is levensgroot aanwezig", zegt hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk. "Er zijn nu al manoeuvres in het Trump-kamp om dat voor elkaar te krijgen."

'Ander Russisch buurland kan volgende zijn'

Zo'n deal kan zowel voor Oekraïne als ook voor de Europese Unie slecht uitpakken, denkt de expert: "Het zou zomaar kunnen gebeuren dat Zelensky een hoop moet opgeven, waardoor er een nieuwe situatie ontstaat die nog gevaarlijker is voor de rest van Europa."

Van Wijk refereert aan het risico dat Poetin zijn oog op meer landen laat vallen, als hij weg komt met landjepik in Oekraïne. "Een ander buurland zou dan zomaar de volgende kunnen zijn die aan de beurt is. En als Amerika gaat bepalen wat de veiligheidssituatie hier wordt, is dat alleen maar ten nadele van ons. Dat is echt niet goed."

Snelle oplossing kan rampzalig uitpakken

Van Wijk denkt dat een snelle oplossing voor de crisis in Oekraïne op korte termijn misschien positief zal lijken, maar op de langere termijn rampzalige gevolgen kan hebben. "Poetin zal het als een overwinning zien en dan juist door willen pakken."

Europa heeft volgens Van Wijk geen andere keuze dan zelf het voortouw te nemen. De rol die Nederland daarbij kan spelen, zal echter beperkt zijn, stelt hij. "Nederland wordt internationaal niet meer vertrouwd. Men vindt het hier politiek chaotisch. We lijken weinig solidair te zijn met andere landen en vooral bezig met onszelf."

'Speelbal van grote mogendheden'

Het idee dat andere naties prima de grote internationale problemen kunnen regelen zonder dat Nederland zich ermee bemoeid, is volgens De Wijk een gevaarlijke valkuil: "Als anderen iets regelen wat ons niet zint, dan beginnen we moord en brand te schreeuwen."

"Je kunt dus veel beter mee onderhandelen en proberen daarin een stevige positie te krijgen. Als je je eigen belangen duidelijk maakt, word je niet snel een speelbal van de grote mogendheden in Europa", zegt de hoogleraar internationale betrekkingen.

Onder Rutte wel onderhandelingen

Niet meer meedoen bij dit soort belangrijke plannen, zoals het nadenken over vredesonderhandelingen, dat was Rutte niet overkomen, zegt Van Wijk stellig. "Hij had aan tafel gezeten, en dat betekent dus ook dat je een belangrijke rol kan spelen in een mogelijk toekomstig akkoord."

"Bijvoorbeeld ook rondom de erg belangrijke vraag of er wel of niet een troepenmacht naar Oekraïne gaat en waar die uit moet bestaan. Want Nederland zal daar ook aan mee moeten doen."

De Amerikaanse minister van Volksgezondheid Robert F. Kennedy Jr. heeft tegen Fox News gezegd dat hij van plan is om niet in te grijpen bij de vogelgriep. Op die manier wil hij kijken of sommige kippen immuun zijn. Maar dit plan zorgt voor veel kritiek.

Toen begin dit jaar een stuk ijs van een drijvende gletsjer afbrak, ontdekten wetenschappers iets heel bijzonders. Zo kwamen ze nieuwe diersoorten tegen die diep onder het het ijs van Antarctica leven, zoals stukjes koraal, sponzen en een octopus.

"Een hele bijzondere vondst", reageert Furu Mienis. Zij is marien geoloog bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). De plek waar nu onderzoek is gedaan, was tot nu toe altijd moeilijk te bereiken. Het is volgens haar daarom des te bijzonder dat een stukje diepzee nu beter bekeken kan worden.

Wat hebben wij hier dan aan?

In de eerste plaats komt dat vooral doordat onze zeeën en oceanen in het algemeen heel belangrijk zijn voor mensen, legt Mienis uit. "Ze vormen een enorm oppervlak op onze aarde. En vooral van de diepere delen van die zeeën weten we nog maar heel weinig, maar er leeft wel heel veel."

Al dat leven heeft ook een functie, gaat de marien geoloog verder. "Die sponsen en koralen die ontdekt zijn, vormen eigenlijk een driedimensionale structuur op de zeebodem, een soort riff. En daar kwam heel veel andere dieren op af. Dus het vormt eigenlijk een hele bijzondere leefomgeving."

Koolstofopslag en medicijnen

Een andere reden waarom deze ontdekking belangrijk is, is de functie die ze hebben voor allerlei andere processen. Zoals koolstofopslag, vertelt Mienis.

Maar ook voor ons als mensen kunnen we nog steeds heel veel leren van dit soort diersoorten, gaat de marien geoloog verder. "Voor bijvoorbeeld de ontwikkeling van medicijnen of om te kijken hoe ze hun skelet bouwen."

Voedingsstoffen in het zeewater

Doordat de diersoorten die onder het ijs leefden, geen directe toevoer van voedsel hadden, kunnen onderzoekers zoals Mienis nu beter begrijpen hoe dat systeem in stand wordt gehouden. En dat is bijzonder, benadrukt ze.

"Sowieso is het een plek in de diepe oceaan waar we eigenlijk nog heel weinig van weten. Het is ook de vraag, waar leven ze dan van? Waar komt hun eten vandaan? Waarschijnlijk zijn dat heel veel opgeloste stoffen die in het zeewater zitten, waar deze diersoorten van kunnen leven. En daarmee aan hun energievoorziening voldoen", vertelt Mienis.

Klimaatverandering?

Of de afbrekende gletsjer ook daadwerkelijk gelijk gelinkt kan worden aan klimaatverandering, is volgens Mienis lastig te zeggen. Toch ziet ze wel dat er veel verandert in de poolgebieden.

"Er breken meer grote stukken ijs af. En sowieso hebben we veel minder ijs op het poolgebied. Dus komen er ook steeds meer van dit soort gebieden open en bloot te liggen." Juist doordat dit systeem nu open ligt, kan dit ook weer gevolgen hebben op de processen die daar plaatsvinden. Mienis wil daar ook snel onderzoek naar doen.

Kwetsbare gebieden beschermen

Bovendien is het van belang om deze gebieden ook goed te beschermen, ziet de marien geoloog. De ontdekte diersoorten leven namelijk in hele bijzondere omstandigheden: "Het is er koud, het is er donker. Je hebt te maken met heel hoge druk omdat je diep onder het wateroppervlak zit."

Dat in combinatie met weinig voedsel, zorgt ervoor dat de diersoorten die er leven langzaam groeien. Maar de dieren kunnen daardoor ook erg oud worden. "Daarom is het extra van belang om ook die gebieden te beschermen. Als het verandert, dan komt het niet zomaar weer terug. Dat kan dan echt honderden tot wel duizenden jaren duren."

Moeten we ons zorgen maken?

Mienis maakt zich ook erg zorgen over de staat van de oceanen. "Er is op dit moment ontzettend veel aan het veranderen. Vooral door ons als mens."

De systemen bij de poolgebieden en in de rest van de oceaan zijn zo specialistisch, dat het de vraag is of alles zich ook heel snel kan aanpassen aan al die veranderingen die nu plaatsvinden.

'Leven onder ijs verborgen houden'

"In dat opzicht maak ik me wel een beetje zorgen over wat er nu aan het gebeuren is", zegt Mienis.

"Ik denk dat er echt op nog veel meer plekken onder het ijs heel veel leven voorkomt. En ergens hoop ik dat dat ook nog voor heel lang verborgen blijft. Zodat deze ecosystemen nog helemaal beschermd worden door dat ijs en blijft voortbestaan."