Je wilt bij de overheid aan de slag, maar je bent wel eens door de politie staande gehouden. Door een geplande wetswijziging kan zo'n baan krijgen dan lastiger worden. "Dat is zorgelijk", zegt Jair Schalkwijk van Controle-Alt-Delete.

Minister Dekker wil een wetswijziging waarbij niet alleen een strafblad maar álle politiegegevens meewegen bij de beoordeling of je in aanmerking komt voor een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Bij overheidsfuncties waarbij de minister hoge integriteit belangrijk vindt, moet het dan ook mogelijk zijn om alleen op basis van politiegegevens zo'n verklaring af te wijzen. Bijvoorbeeld bij functies waarbij geweld toegepast mag worden of omdat je bij vertrouwelijke gegevens kan.

Staande gehouden worden

Vanavond debatteert de kamer over de geplande wetswijziging. Jair Schalkwijk van Controle-Alt-Delete, een organisatie die zich inzet tegen etnisch profileren, is bezorgd: "Het gaat om álle gegevens die de politie van iemand heeft." En dat kan al snel gebeuren, zegt hij.

"Bijvoorbeeld als je wordt staande gehouden in de auto: je bent de bestuurder of je zat ernaast en je moet je identiteitsbewijs laten zien. Als de politie besluit om daar een registratie van te maken, is dat een voorbeeld van gegeven dat gebruikt wordt bij de beoordeling of iemand een VOG krijgt."

Lees ook

Migratieachtergrond

Ook de manier van registreren van de politie is volgens Schalkwijk vertekenend. "Het gaat niet eens om mensen die in beeld zijn, het gaat om mensen die gecontroleerd worden. En als de politie daar een registratie van maakt staat er dat iemand 'betrokken was ergens bij' of verdacht was van, zonder dat dat dan voor de rechter komt."

Schalkwijk is bang dat mensen met een migratieachtergrond hierdoor minder kans hebben op een bepaalde baan bij de overheid. "Mensen met een migratieachtergrond worden vaker gecontroleerd door de politie. De politie erkent zelf ook dat er sprake is van etnisch profileren. Daarom is het zorgelijk dat de gegevens die de politie op deze manier verzamelt van invloed is op of je een VOG krijgt."

info

Kamerleden zelf in aanraking met politie

We legden samen met Bert van den Braak, bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis Maastricht, wat Kamerleden langs de meetlat. Want zijn zij zelf altijd wel van onbesproken gedrag? Waarbij het dus, let op, niet altijd om een veroordeling gaat maar in aanraking komen met de politie. In het huidige parlement zit Wybren van Haga, aangehouden voor rijden onder invloed, minister Grapperhaus kreeg een boete voor een corona-overtreding op zijn bruiloft, Dion Graus werd door (ex)-vrouwen beticht van mishandeling. Geert Wilders (PVV) - groepsbelediging. En eerder had je bijvoorbeeld: Erica Terpstra (VVD) - verkeersovertreding, Theo Joekes (VVD) - aanzetten tot discriminatie (met veroordeling), , Martial Hernandez (PVV) -geweldpleging- Hero Brinkman (PVV) - bedreiging, Eric Lucassen (PVV) - wangedrag tegen buren, Sharon Gesthuizen (SP) - opgepakt tijdens demonstratie van postmedewerkers, Driek van Vugt (SP) - opgepakt tijdens demonstratie bezoek president Chirac, Joop Voogd (PvdA) - belediging bevriend staatshoofd (Vietnamdemonstratie)

Verdachte zijn maar het niet gedaan hebben

Schalkwijk geeft een voorbeeld om volgens hem aan te geven hoe snel een politieregistratie kan gaan. "De man die wij als organisatie een keer bijstonden, werd om zijn identiteitskaart gevraagd omdat hij betrokken zou zijn bij een winkeldiefstal. En hij was het niet. Tien minuten later werd degene opgepakt die de politie wel zocht."

Maar in het politiesysteem stond de man volgens Schalkwijk nog wel als verdachte van een winkeldiefstal. "Deze man heeft zijn eigen gegevens opgevraagd. Hij heeft de politie gevraagd om die gegevens te verwijderen." Daar ging de politie niet in mee.

"Een jaar later werd hij nog een keer staande gehouden omdat hij over een parkeerplaats liep en de politie zei dat hij betrokken was betrokken bij inbraak in een auto. Ook dat was hij niet. En zo ontstaat er een heel dossier op basis van alleen die politiegegevens. Dat kan dus echt impact hebben op de Verklaring Omtrent Gedrag.", zegt Schalkwijk.

Lees ook

Maatwerk

Minister Sander Dekker schreef eerder aan de Kamer dat hij het belangrijk vindt dat er altijd gekeken wordt naar of de informatie van de politie in een relevant is voor de beoogde baan. Er moet volgens de minister hem ruimte zijn voor maatwerk.

Toch stemt dat Schalkwijk niet gerust: "Het roept de vraag op hoe wordt dit gewogen. In de politiegegevens staat opgeschreven dat je ergens was op een bepaald moment. Dan is de vraag hoe wordt dat beoordeeld door de mensen die bepalen of je dan een VOG krijgt." Volgens Schalkwijk wordt daar, hoewel de Autoriteit Persoonsgegevens daarom vroeg, te weinig over vastgelegd bij de uitvoering van de wet. Vanavond gaat het in de Kamer over deze geplande wetswijziging.

Lees ook

Jair Schalkwijk van Controle-Alt-Delete in EenVandaag

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.