Sinds de Britten een half jaar geleden voor Brexit stemden weten de naar schatting 3 miljoen Europeanen in Groot-Brittannië niet of ze er nog een toekomst hebben. Verblijfsvergunningen blijken moeilijk te krijgen, ook voor mensen die al tientallen jaren in Engeland wonen. Er is nog weinig duidelijk, sommigen zijn zelfs bang uitgezet te worden. 

De Nederlandse Monique Hawkins maakt zich ernstig zorgen. Zij is de Nederlandse representant van ‘The 3 Million’, dat is een lobbygroep van EU-burgers die in Engeland wonen. De groep is opgericht na het Brexit referendum. 

EenVandaag is bij een mass lobby waar Monique Hawkins en haar medelobbyisten proberen parlementsleden bewust te maken van hun onzekere positie. Hawkins woont al bijna 25 jaar in Groot-Brittannië en heeft twee kinderen met haar Britse man. Tot nu toe heeft ze nooit overwogen om de Britse nationaliteit aan te vragen, omdat het niets toevoegde aan de rechten die ze al had als EU-burger in Engeland. Na de Brexit zou dat allemaal wel eens anders kunnen worden.

Een verblijfsvergunning krijgen is niet makkelijk. Een formulier van 85 pagina’s moet worden ingevuld en daarin moet van alle jaren worden aangegeven of er buitenlandse reizen zijn gemaakt, hoe lang en waarheen. Daarnaast moet het paspoort worden opgestuurd en het kan wel een half jaar duren voordat die teruggestuurd wordt. Ook worden veel EU-burgers die een verblijfsvergunning willen aanvragen ineens geconfronteerd met de eis dat ze een zorgverzekering moeten hebben. Tot die tijd is daar nooit naar gevraagd.

Ex-vice premier van Engeland Nick Clegg, overigens zelf zoon van een Nederlandse moeder, vindt het niet kunnen mensen die jarenlang in Engeland gewoond hebben zich nu ineens zorgen moeten maken: “niemand heeft hen ooit gevraagd om een papiertje of dit of dat te laten zien en plots moeten ze 85 pagina’s invullen. Het is gewoon belachelijk.” 

Hij voorspelt: “op een bepaald moment gaat Theresa May zeggen, als u voor die datum in Engeland woonde is alles goed. Dan mag je hier blijven. Om dat verschil te bepalen wordt een enorme klus. Wij hebben geen identiteitskaart. De Brexiteers zeiden dat we uit de EU moesten komen omdat er te veel bureaucratie is. We gaan nu een enorme golf van bureaucratie in eigen land krijgen, juist door de Brexit.”

Nieuwe regels

Ook op de Nederlandse ambassade in Londen merken de medewerkers de onzekerheid onder Nederlanders. In de acht maanden sinds het Brexit referendum heeft de ambassade 1000 tot 1500 Brexit-gerelateerde vragen ontvangen. De meesten daarover gaan over het recht op permanent verblijf en over dubbele nationaliteit. Ook bedrijven maken zich volgens de ambassade zorgen over de mogelijke gevolgen van de Brexit voor hun werknemers.

De 32-jarige Jelle Hanse is ongerust. Hij woont al 12 jaar in Nottingham en wilde vorig jaar een huis gaan kopen. Dat heeft hij maar even uitgesteld door de onzekerheid over zijn situatie. Hij maakt zich zorgen over zijn baan bij Games Workshop, een internationaal bedrijf, en weet niet zeker of zijn werkgever wel in Engeland wil blijven na de Brexit. Kan hij dan snel aan een nieuwe baan komen? Er doen verhalen de ronde over een nieuwe regel voor bedrijven: er moet eerst een periode gezocht worden naar Brits personeel, en daarna mag pas uitgeweken worden naar werknemers uit andere EU-landen.

Dit soort verhalen kenmerken de onzekerheid onder de EU-burgers in Engeland. Ook zijn er verschillende Nederlanders die zeggen na het Brexit referendum te maken te hebben gehad met vervelende opmerkingen als er Nederlands gesproken wordt in bijvoorbeeld de supermarkt.

Volgens de Nederlandse ambassade wonen er tussen de 100.000 en 150.000 Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk. De ambassade denkt dat er meer duidelijkheid komt nadat waarschijnlijk eind maart de artikel 50 procedure om uit de EU te stappen is gestart door de Britse overheid. Dan beginnen de onderhandelingen.

Daar maakt Monique Hawkins zich nu juist zo’n zorgen over. Dat de EU-migranten onderhandelingswaar worden bij die onderhandelingen. Migratie vanuit andere EU-landen (met name Oost-Europese landen) naar het Verenigd Koninkrijk was een van de belangrijke thema’s in het Brexit-debat.

We spreken met voormalig vice-premier Nick Clegg over hoe deze onderhandelingen tussen de EU en Engeland zullen gaan verlopen.