Onno en kleinzoon Simon leggen een krans voor omgekomen 'verzetsburgemeester': 'Mijn overgrootvader was erg dapper'

Jacques Luske zorgde als burgemeester van Bergharen en Horssen tijdens de Tweede Wereldoorlog voor onderduikplekken in zijn dorpen. Uiteindelijk moest hij dat bekopen met de dood. Vanavond wordt hij geëerd tijdens de Nationale Herdenking in Amsterdam.

De familie Luske houdt ieder jaar een eerbetoon voor de omgekomen 'verzetsburgemeester'. Ze komen op 4 mei samen bij een speciaal monument in Horssen. Dit jaar is de herdenking extra bijzonder, want zoon Onno (85) en achterkleinzoon Simon mogen vanavond een krans leggen op de Dam.

Onderduikadressen regelen

Luske was van 1934 tot 1944 burgemeester van de dorpen Bergharen en Horssen in het Land van Maas en Waal. Hij deed mee aan de April-meistaking in 1943 en hielp ook onderduikers. Onno vertelt dat zijn vader vanuit de Landelijke Organisatie voor Onderduikers verantwoordelijk was voor het veilig onderbrengen van mensen in het gebied.

Onno was in die tijd pas 6 jaar oud. "Ik kan me herinneren dat bij hem de aanvragen werden gedaan, wat betekende dat hij moest zorgen voor onderduikadressen als dat aan hem gevraagd werd." De zoon benadrukt dat dat erg risicovol was, "Maar als er iets voor elkaar gedaan moest worden in het dorp, dan deed je dat."

Verraden na een razzia

Tijdens de Tweede Wereldoorlog organiseerden de nazi's verschillende razzia's om zoveel mogelijk Joden, Sinti, Roma, dwangarbeiders, verraders en politieke tegenstanders op te pakken en te vervolgen. Onno kan zich nog goed herinneren hoe dat destijds ging. Als er een razzia aan zat te komen, dan waarschuwden de dorpelingen elkaar onderling, weet de tachtiger nog.

In 1943 vond er in Bergharen een razzia plaats, gaat hij verder. Alle onderduikers hielden zich verborgen in een hooiberg, maar een paar waren toch bang om gepakt te worden en probeerden weg te komen.. "Maar ze werden gepakt door de Duitsers. Vervolgens werden ze verhoord en moesten ze bekennen dat mijn vader voor onderdak had gezorgd."

Overleden in concentratiekamp

Luske werd door de Duitse bezetter uiteindelijk met een list naar het SS-hoofdkwartier in Arnhem gelokt, waar hij werd opgepakt. De burgemeester zat daarna in de kampen in Arnhem, Amersfoort en Vught, totdat hij uiteindelijk in concentratiekamp Neuengamme in Duitsland terechtkwam.

Daar verslechterde de gezondheid van Luske door een tekort aan voedsel en de barre omstandigheden in het concentratiekamp, vertelt Onno. "Mijn vader was verzwakt en is in 1944 op derde kerstdag (27 december) overleden aan een longontsteking."

Monument voor burgemeester

Pas na de bevrijding werd duidelijk dat Luske de oorlog niet had overleefd en het zou nog tot 1951 duren voordat de omgekomen burgemeester zijn definitieve rustplaats in Nederland kreeg. Een halve eeuw later werd in Horssen een monument onthuld ter herinnering aan hem: een deuropening zonder deur, een symbool voor de gastvrijheid van het dorp waar hij burgemeester van was.

Ieder jaar komt de familie er samen om hun omgekomen familielid te eren. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei vond het verhaal van Onno en Simon erg bijzonder en daarom zijn zij uitgenodigd om een krans te leggen tijdens de Nationale Herdenking in Amsterdam.

Bron: EenVandaag

'Erg dapper wat hij gedaan heeft'

Onno vertelt dat hij en zijn kleinzoon 'heel erg' hebben uitgekeken naar dit eervolle, maar toch ook wel spannende moment. Zo is straks het verhaal, dat wordt voorgelezen door Simon, te horen op de Dam. "En we hebben samen het krans leggen al geoefend voor een grote groep mensen."

Voor Simon is het extra bijzonder: hij is op 4 mei jarig en is vandaag 12 jaar geworden. "Maar ik vind de herdenking van mijn overgrootvader belangrijker dan mijn verjaardag vieren, want zijn verhaal mag niet vergeten worden", vertelt de achterkleinzoon van de verzetsheld. "Ik vind het erg dapper wat hij gedaan heeft in de oorlog."