Nieuw-Zeeland is in shock na de aanslagen op twee moskeeën in de stad Christchurch. De Nederlandse Norma Kloosterman woont er al 15 jaar. "We dachten altijd dat dit de veiligste plek op aarde was, maar dat is dus niet zo."

Bij de aanslagen zijn 49 doden en tientallen gewonden gevallen. Vier mensen zijn opgepakt. Een van hen, de 28-jarige Australiër Brenton Tarrant, is aangeklaagd voor moord. In een manifest van 74 pagina's, dat hij eerder op internet plaatste, lijkt hij de aanslagen op te eisen. Hij schrijft daarin over zijn anti-islamitische ideeën en zegt uit te zijn op 'white supremacy'.

'Ben je oké?'

Norma Kloosterman woont een paar straten van een van de moskeeën waar geschoten werd. Tijdens de aanslagen is ze aan het werk op een bouwplaats verderop in de stad. "Ineens gingen er veel alarmen op onze telefoons af", vertelt ze. Sinds de grote aardbeving in de stad van 2011 hebben de Nieuw-Zeelanders deze alarmdienst op hun telefoon.

"Eén of twee islamitische collega's kregen berichten met de vraag: 'Ben je oké?'. Toen hoorden we van de schietpartij." Christchurch gaat direct in 'lockdown': iedereen moet naar binnen. Norma en haar collega's gaan naar het kantoor van hun bedrijf, waar ze het nieuws volgen. "Rond 6, half 7 ging iedereen in lange files naar huis. Dat is al bijzonder: files hebben we hier eigenlijk nooit."

Bewust gekozen voor Nieuw-Zeeland

Volgens Norma komen de aanslagen in het land als een enorme schok. "Het is onwaar, ongelooflijk. We dachten altijd dat dit de veiligste plek op aarde was, maar dat is dus niet zo." Ze omschrijft Nieuw-Zeeland als de laatste plek waar je dit zou verwachten. "Ik zeg altijd gekscherend tegen mijn Nederlandse familie: hier is weer eens niks gebeurd in het nieuws."

Ze denkt dat de schutter juist daarom het land als doelwit koos. "Hij heeft daar goed over nagedacht. Dit is een van de veiligste plekken ter wereld. Hij dacht waarschijnlijk: dit is de beste plek om de meeste schade aan te richten."

'Moslims zijn onderdeel van onze gemeenschap'

De anti-moslimdenkbeelden van de schutter zijn, volgens Norma, absoluut niet normaal in de stad. "We hebben een grote moslimgemeenschap in Christchurch. Zij zijn hier echt geïntegreerd en doen heel erg hun best. Racisten wonen overal, maar nooit komt het tot dit niveau."

De aanslagen zorgen ervoor dat de stad en het land samenkomen, zo ziet ze om zich heen. "Mensen willen elkaar helpen en ondersteunen. Ze benadrukken dat moslims onderdeel van onze gemeenschap zijn. Direct is er een soort 'community spirit'." Norma verwacht dat dat de komende dagen alleen maar meer wordt. "Mensen zullen elkaar helpen en net zoals de premier al heeft gezegd: er voor de slachtoffers zijn."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."