'Dikke mensen zijn lui' is het hardnekkige vooroordeel over mensen met overgewicht. Maar volgens wetenschapper Dide van Eck is het tegendeel waar: ze moeten juist veel harder werken.

Van Eck is onderzoeker aan de Radboud universiteit en deed onderzoek naar dikke mensen binnen organisaties. "Ik zeg expres 'dik'. Overgewicht is een medische term, en ik benader het vanuit een sociologisch perspectief. Het wordt ook tijd om de negatieve lading van het woord af te halen. 'Dik' is hetzelfde als 'klein' of 'lang'."

'Dik? Eigen schuld!'

"Veel mensen denken bij het zien van dikke mensen al snel: eigen schuld. Maar dat sommige mensen er simpelweg niks aan kunnen of willen doen, is minder geaccepteerd." Uit haar onderzoek blijkt dat dikke mensen constant te maken hebben met ongelijkheid en vooroordelen op de werkvloer. En dat deze discriminatie ook geaccepteerd is.

De stereotype vooroordelen waar dikke mensen mee te maken krijgen zijn niet mals. "Ze zijn vaak ziek, lui en dom. Maar ook heerst de gedachte dat het de eigen schuld is. En dan denken werkgevers: als je al niet voor jezelf kunt zorgen, hoe kun je dan op het werk dingen voor elkaar krijgen?"

Hard werken om geaccepteerd te worden

Dikke mensen gaan hier op verschillende manieren mee om. "Bijvoorbeeld door zich heel erg te verstoppen, proberen niet zichtbaar te zijn, altijd in zwart gekleed te gaan." Maar ook overcompenseren behoort tot het repertoire. "Dikke mensen proberen dan juist te laten zien dat ze heel slim zijn of heel hard kunnen werken."

"Ook kunnen ze hun uiterlijk extreem gaan verzorgen en er altijd heel netjes uit gaan zien." Volgens Van Eck is het vooroordeel dat dikke mensen lui zijn dus echt niet waar. "Het is het tegenovergestelde. Dikke mensen moeten ontzettend hard werken om geaccepteerd te worden."

Zwaarlijvigheid pakt bij mannen soms positief uit

Hoewel mannen ook last hebben van deze vooroordelen, treft het vooral vrouwen. "Voor sommige mannen pakt hun zwaarlijvigheid zelfs positief uit op de werkvloer. In leidinggevende posities kan het helpen om een soort overwicht te hebben op collega's." Bij vrouwen zijn de schoonheidsnormen een stuk strenger. "Die hebben er daarom meer last van", zegt de onderzoeker.

Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau uit 2014 blijkt dat het vinden van een baan moeilijker is voor dikke mensen. "Werkgevers vragen zich af of een dik iemand wel een representatieve functie heeft voor het bedrijf", verklaart Van Eck. "Maar dikke mensen solliciteren zelf ook minder snel. 'Eerst die kilo's eraf', is de gedachte. "Dikke mensen vinden niet alleen minder snel een baan, ze verdienen ook minder en komen vaker terecht in banen voor lager opgeleiden."

'Een dik persoon kan een gezond leven leiden'

Van Eck ziet wel steeds meer mensen die in opstand komen tegen deze ongelijkheid. Ze ziet ook een belangrijke rol voor werkgevers. "We moeten kritisch kijken naar de gezondheidsprogramma's die in veel organisaties draaien. Die kunnen extra druk leggen op dikke mensen, en dat werkt juist averechts." Werkgevers moeten zich sowieso niet met je gewicht bemoeien, vindt ze. Ze kunnen wel de werkomgeving aanpassen, bijvoorbeeld door te zorgen voor comfortabele stoelen.

De connectie die we vaak leggen tussen dik zijn en ongezond zijn, klopt niet altijd, vindt Van Eck. "Ik ben geen medisch onderzoeker; maar er is veel onduidelijkheid of slank gelijk staat aan fit. Een slank persoon kan er een ontzettend ongezonde levensstijl op na houden. En een dik persoon kan een gezond leven leiden."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."