'Broddelwerk', 'onzorgvuldig' en 'zeer kwalijk': deskundigen hebben zware kritiek op het onderzoek naar vermeend grensoverschrijdend gedrag door oud-PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk. De advocaat van Van Dijk eist dat het rapport direct openbaar wordt gemaakt.

Het was 8 februari 2022 toen PvdA-Tweede Kamerlid Gijs van Dijk opstapte. Dat deed hij na een indringend gesprek met toenmalig fractievoorzitter Lilianne Ploumen, na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag.

Onderzoek subjectief

In juni verscheen vervolgens het onderzoeksrapport naar de kwestie. Partijvoorzitter van de Partij van de Arbeid, Esther-Mirjam Sent, noemde de bevindingen in het rapport 'ernstig'. Zij oordeelde dat het 'onwenselijk is dat Gijs van Dijk in de komende 4 jaar een functie namens de PvdA bekleedt'.

Maar het onderzoek waar Sent zich op baseert is subjectief. Dat zeggen hoogleraar Recht, Marjan Olfers en hoogleraar Integriteit van Organisaties, Rob van Eijbergen. Zij zijn bijzonder kritisch op het onderzoek van integriteitsbureau Bezemer & Schubad. Er is volgens hen te veel gekeken naar de gevoelens van de melders en te weinig naar objectiveerbare feiten: het wederhoor was gebrekkig, de conclusie niet eenduidig en het toetsingskader onduidelijk.

'Conclusie verdraaid'

De conclusie waar het om gaat, staat als volgt in het rapport: '[...] Ook is het aannemelijk dat meldsters zich grensoverschrijdend en/of ongewenst voelen behandeld.' Op de website van de PvdA wordt die conclusie vertaald naar: 'Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er sprake is van grensoverschrijdend gedrag door Van Dijk richting meerdere personen.'

Je mag van zo’n onderzoek verwachten dat er objectief wordt vastgesteld of iemand dat soort gedrag heeft vertoond, dat lees ik niet

Hoogleraar Van Eijbergen vindt dat verbazingwekkend. "De partij stelt op haar website dat Gijs van Dijk grensoverschrijdend gedrag heeft gepleegd, dat rijm ik niet met de zachte conclusies van het onderzoek." In een reactie blijft de PvdA erbij dat op basis van het onderzoek de conclusie kan worden getrokken dat Van Dijk zich grensoverschrijdend heeft gedragen.

'Maak rapport openbaar'

Van Dijks advocaat Christiaan Alberdingk Thijm wil dat het rapport van Bezemer & Schubad ogenblikkelijk openbaar wordt gemaakt, want: "Gijs heeft niets te verbergen." Alberdingk Thijm vindt het onbegrijpelijk dat zijn cliënt het rapport alleen mocht inzien. "Alle rechtspraak is openbaar, dat is niet voor niks. Zo kunnen we de rechtspraak controleren en verifiëren. Het voorkomt willekeur en partijdigheid", zegt de advocaat van Van Dijk.

Bezemer & Schubad wil niet reageren op vragen van EenVandaag over hun werkwijze en kwaliteit van het onderzoek in de zaak-Gijs van Dijk. Ook op de vraag of het integriteitsbureau doet aan peer review (kwaliteitstoetsing van de bevindingen door een collega van de onderzoeker) komt geen antwoord.

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."