Tientallen bruggen en viaducten in de provincie Noord-Holland vertonen dusdanig ernstige problemen door achterstallig onderhoud dat er 'onacceptabel' risico bestaat op instorten. Dat blijkt uit onderzoek door EenVandaag en NHnieuws na het bestuderen van 212 interne rapporten.

Het gaat om scheuren, verzakkingen, falende wapening, vervorming en extreme roest. Dat zijn slechts enkele van de vele gebreken bij bruggen en viaducten in het rijkswegennet in de provincie Noord-Holland. NHnieuws schreef uitgebreid over het onderzoek naar de bruggen. 

Bij sommige locaties is er zelfs sprake van instortingsgevaar. Die informatie werd verkregen uit ruim 200 inspectierapporten van Rijkswaterstaat via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.

Klik op de punten op de kaart voor meer informatie over de bruggen. Zoom in rondom Amsterdam voor een beter beeld.

Helft bruggen en viaducten slechte tot zeer slechte staat onderhoud

De helft van de bruggen en viaducten verkeert in matige tot slechte staat van onderhoud en voldoet niet aan de minimale wettelijke onderhoudsnorm. Aanleiding voor het onderzoek was de plotselinge afsluiting van de Merwedebrug op de A27 in 2016. De discussie over het gebrek aan onderhoud van de wegen in Nederland laaide als gevolg daarvan op.

Daar hebben automobilisten nu al regelmatig last van, doordat knooppunten tijdelijk worden afgesloten. In 2017 leidde slecht onderhoud zelfs tot meerdere ongevallen op de Haringvlietbrug met in één geval ook een zwaargewonde. Stukken van de brug kwamen los.

Uit het onderzoek van EenVandaag en NH Nieuws blijkt dat de risico’s die genomen worden vele malen groter zijn. In onderstaand overzicht worden alle mankementen opgesomd. 

Resultaten Noord-Holland exemplarisch voor rest van Nederland

Het onderzoek richt zich op Rijkswegen in Noord-Holland, maar de resultaten die we aantreffen in Noord-Holland gelden volgens deskundigen ook voor de rest van Nederland. De helft van het totaal aantal Noord-Hollandse bruggen, tunnels, sluizen en viaducten is onderzocht.  Uit de ruim 200 interne inspectierapporten komt een beeld naar voren van zeer groot achterstallig onderhoud.

Op ruim honderd locaties verspreid over de provincie zijn de problemen acuut, omdat wettelijk normen worden overschreden. Zeker twintig bruggen en viaducten verkeren zelfs in dermate slechte staat dat dit direct gevaar op kan leveren voor de weggebruiker. Bij diverse cruciale knooppunten rondom Amsterdam is sprake van onacceptabele gebreken, zo staat te lezen in de rapporten.

Rijkswaterstaat: Veiligheid niet in geding

Toch is de veiligheid volgens Rijkswaterstaat niet in geding. "Rijkswaterstaat monitort continu de staat van de infrastructuur, ook in Noord-Holland. Als er een onveilige situatie is grijpt Rijkswaterstaat direct in. Als uit een inspectierapport blijkt dat een brug niet voldoet aan de wettelijke norm dan worden afwijkingen direct hersteld of worden er maatregelen getroffen zoals het instellen van aslastbeperking en extra inspecties.", laat een woordvoerder weten.

"In navolging van de inspectierapporten zijn maatregelen genomen waarmee weggebruikers veilig gebruik kunnen maken van de bruggen, tunnels en viaducten en is voldaan aan de wettelijke voorschriften. Rijkswaterstaat heeft een uitgebreid programma voor beheer en onderhoud. Voor het reguliere onderhoud van onze wegen, spoorwegen, bruggen, sluizen, tunnels en viaducten is tot 2031 33 miljard euro beschikbaar. Begin dit jaar heeft de minister de aangegeven dat er extra inzet nodig is om de kwaliteit van de vaak oudere bruggen en tunnels goed te houden. Het budget voor vernieuwing van de infrastructuur wordt daarom meer dan verdubbeld: van jaarlijks 150 miljoen euro naar 350 miljoen euro per jaar." 

Veel problemen rondom Amsterdam. Klik op de uitroeptekens voor meer info. 

Diepe scheuren in viaducten Knooppunt Amstel

Zo vertonen meerdere viaducten van knooppunt Amstel diepe scheuren in het beton van de dragende constructie door overbelasting. Ten gevolge van een rekenfout in het verleden, zit er te weinig wapening in het beton waardoor de constructie de huidige belasting niet aan kan.

Dit probleem komt voor bij meerdere viaducten. Ondanks dat er geadviseerd werd binnen enkele maanden actie te ondernemen, blijkt er jaren later nog niets aan gedaan. Even ten oosten van knooppunt Amstel ligt de Gooise Knoop in de ringweg A10. Ook hier is sprake van ernstige problemen met de fundering onder de constructie. In de rapporten wordt gesproken van een onacceptabel risico op bezwijken. Ook hier is tot nu toe niet ingegrepen.

'Niet meer te herstellen, eerder slopen'

Constructiedeskundige Ad de Kanter heeft de inspectierapporten bekeken voor EenVandaag en NHnieuws en bevestigt de risico’s: “Dit is onthutsend”, zegt hij. Het zou hier in kunnen storten. Dit is niet meer te herstellen. Hier praat je over sloop.”

De ernst van het achterstallig onderhoud is bekend bij Rijkswaterstaat en het ministerie. Opvallend is dat het grootste deel van de geconstateerde gebreken niet verholpen is, uitgesteld  is of pas over vele jaren staat ingepland. Maar uit de rapporten blijkt dat zelfs de meest urgente en potentieel gevaarlijke en onacceptabele misstanden, jarenlang niet worden aangepakt.

Dat blijkt uit een onderhoudsoverzicht dat Rijkswaterstaat aan EenVandaag en NH Nieuws heeft verstrekt ten aanzien van de viaducten en bruggen die er het slechtst aan toe zijn. 

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol. Wat betekent dit voor het project?

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.