Justitie heeft in een strafzaak tegen een drugsbende mogelijk cruciale informatie achtergehouden. Een van de verdachten zegt dat hem een lagere celstraf is beloofd, in ruil voor zijn belastende verklaringen. De rechtbank was hier niet van op de hoogte.

Documenten in handen van EenVandaag bevestigen dat er langdurig met deze verdachte, Ivo J., over een mogelijke deal met justitie is onderhandeld. De politie omschrijft hem als de rechterhand van een grote drugsbaas uit Meppel. Uiteindelijk legt Ivo J. bij de politie maar liefst 40 zeer belastende verklaringen af.

'Ik heb eigenlijk alles verteld'

De verklaringen van Ivo J. blijken cruciaal tijdens het proces, waardoor de andere bendeleden konden worden veroordeeld. Ivo J. zeg daarover: "Het is begonnen met de hele structuur van de organisatie uit te leggen. Dus ja heb ik hen er enorm in geholpen. Wapens, verstopplekken. Constructies met bedrijven. De productie van drugs, de import van drugs. Ik heb eigenlijk alles verteld."

Na zijn arrestatie in 2015 doet de officier van justitie hem een verleidelijk aanbod, zo vertelt de drugscrimineel in een interview. Als Ivo J. verklaringen gaat afleggen, kunnen ze een afspraak maken: een deal. In ruil zou een fors lagere straf krijgen en aanspraak kunnen maken op zeer gunstige detentie-voorwaarden.

Vermoeden bij advocaten

Tijdens het strafproces in 2017 vermoedden de advocaten van de andere verdachten al dat er door justitie afspraken zijn gemaakt met Ivo J.. Toch ontkent het OM dit stellig tijdens zitting: "Nee, er is geen enkele afspraak of overeenkomst gemaakt door het Openbaar Ministerie met verdachte Ivo J. in deze strafzaak."

Uiteindelijk eist het OM slechts 3,5 jaar cel tegen Ivo. Volgens justitie enkel en alleen omdat hij zo goed heeft meegewerkt, zo laat een woordvoerder weten: "Ivo J. heeft zijn verklaring in de Maggiora-zaak uit eigen vrije wil afgegeven, zonder dat hem daar iets voor is toegezegd." Maar uit een e-mail van Ivo's toenmalige advocaat, verstuurd vlak na de behandeling van diezelfde Maggiora-zaak in 2017, blijkt iets heel anders: "Dag Ivo, de officier van justitie berichtte mij na de zitting nog dat het goed is gegaan. Lees: je hebt je keurig aan de voorwaarden gehouden. Nu het OM nog..."

Whatsapp-bericht van landelijk officier getuigenbescherming

De rechtbank veroordeelt Ivo J. uiteindelijk tot 3 jaar cel. Veel minder dan de acht jaar gevangenisstraf voor hoofdverdachte Saied H.. Ivo kan dus tevreden zijn, zo laat de landelijk officier getuigenbescherming hem weten in een persoonlijk Whatsapp-bericht: "Besef dat je echt gematst bent: geen deal betekent ook geen extra dreiging van boze criminelen, geen getuigenbescherming waarin je vrijheid totaal weg is. En wel een 50 procent straf die je met een deal ook gehad zou hebben."

Dit Whatsapp-bericht, in combinatie met de volledige correspondentie van Ivo J. met justitie die EenVandaag in handen heeft, toont volgens strafrechtdeskundige Sven Brinkhoff aan dat Ivo J. feitelijk een kroongetuige is, die dat label alleen nooit heeft gekregen. "Als je bekijkt dat het een medeverdachte is die belastend verklaart over anderen en in ruil daarvoor toezeggingen krijgt van het OM. Dat kunnen we zien in de stukken. Dan is dat feitelijk een kroongetuige."

'Dat is een doodzonde'

Met boeven vang je boeven, zo luidt een oude wijsheid uit de politiepraktijk. Maar het achterhouden van dit soort afspraken met criminelen is verboden, zegt Brinkhoff. "Je mag als OM echt wel afspraken maken met getuigen, medeverdachten. Je hoeft ook echt niet per sé de kroongetuige-route te bewandelen. Maar wat niet mag, daar zit het verbodene in deze zaak - is daar vervolgens niets over vertellen. Als het ware het in de doofpot stoppen. Dat is een doodzonde."

Sanne Schuurman, advocaat van een van de medeverdachten, is zeer kritisch over deze gang van zaken. "Ik vind dit schandalig. Het betekent niet alleen dat wij belazerd zijn, maar ook dat de rechter voorgelogen is. Er is gewoon tegen een rechter gezegd dat er iets niet was, terwijl de betreffende officier van justitie wist dat het er wel was." Ook drugscrimineel Ivo J. is teleurgesteld. Binnenkort moet hij nog een resterende gevangenisstraf uitzitten van tien maanden. "Er zijn mij concrete toezeggingen gedaan en die worden nu niet nagekomen. Dat is heel frustrerend en daar word je gewoon heel boos van."

info

Reactie OM

"Het beeld dat wordt gewekt in de reportage klopt niet. Het item suggereert dat het OM zich niet aan afspraken heeft gehouden. Dat is pertinent onjuist. Er waren geen afspraken en er was geen deal met Ivo J. over strafvermindering dan wel andere toezeggingen bij het afgeven van een verklaring. Ivo J. heeft zijn verklaring in de Maggiora zaak uit eigen vrije wil gegeven, zonder dat hem daar iets voor is toegezegd."

Het OM geeft wel toe aan EenVandaag dat er achter de schermen met Ivo J. is gesproken over een mogelijke deal, maar zegt dat er uiteindelijk 'geen overeenkomst tot stand is gekomen'.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.