Het zijn opvallende resultaten van Australisch onderzoek: niet alleen de snelheid van de oceaanstroming op het noordelijk halfrond, maar ook die op het zuidelijk halfrond neemt af. Het gevolg: snellere opwarming van de aarde en heftige stormen in Europa.

Het fenomeen was al eens te zien in de film The Day After Tomorrow uit 2004: de oceaanstroming op het noordelijk halfrond viel daarin stil, met extreem weer en een nieuwe ijstijd tot gevolg. Zo'n vaart als in dit Hollywood-scenario zal het niet lopen, maar er is wel degelijk reden tot zorg.

CO2-opname in zee

"De oceaanstromen zijn aan het vertragen", zegt hoogleraar oceanografie Erik van Sebille. "Dat dat op het noordelijk halfrond gebeurde wisten we al, maar het blijkt nu ook op Antarctica te gebeuren."

Van Sebille legt uit hoe die stromingen werken: "Op twee punten in de wereld zinkt koud water naar beneden, de diepe oceanen in. Dat brengt een stroom op gang. Die stroom vervoert warm water en zorgt ervoor dat CO2 opgenomen kan worden in zee."

Vicieuze cirkel

In dat koude water zit het probleem. "Het blijkt nu dat de ijskappen op Antarctica zo snel smelten, dat er een laag zoet water op zee ontstaat. Zoet water is lichter dan zout water, dus zinkt het veel minder."

Het gevolg: het CO2 rijke water zakt niet naar beneden, waardoor CO2 arm water niet naar boven komt. Die bovenste laag haalt dus minder CO2 uit de atmosfeer. Het is een soort vicieuze cirkel, legt Van Sebille uit. "Minder CO2 opname door de zee betekent meer CO2 in de lucht. Dat betekent dat de aarde sneller opwarmt en de ijskappen sneller smelten, wat de oceaanstroming weer verder afremt."

Bekijk ook

Temperatuurverschillen

Ook in de temperatuur op aarde zullen we gaan merken dat de oceaanstromen afnemen. "Het vertragen van de Arctische oceaanstroming betekent dat er meer warm water rond de evenaar blijft hangen. De temperatuur in de tropen zal dus hoger worden, terwijl het in Europa juist kouder wordt."

Temperatuurverschillen met de tropen zijn dan weer de oorzaak van hevige stormen in Europa. "Die zullen we dus meer krijgen", vertelt Van Sebille.

Valt de oceaan stil?

Hoeveel zorgen moeten we ons hier om maken? Van Sebille grijpt terug naar The Day After Tomorrow: "Daar zit een kern van waarheid in. Wat fout is aan die film, is dat het daar heel snel gaat. Het gebeurt echt niet binnen een dag."

Maar dat de oceaan helemaal stilvalt, zoals in de film gebeurt, is niet ondenkbaar. "Dat is in het verleden ook al gebeurd, tijdens de ijstijden. Maar of dat met klimaatverandering nu snel gaat gebeuren, weten we niet zo heel goed. Sommige modellen zeggen van wel, sommigen van niet."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.