Woensdag start het vaccineren, maar als we landelijk willen kunnen bijhouden wie al een coronavaccin heeft gehad en welke soort, dan moet de wet worden aangepast. En dat heeft Nederland in tegenstelling tot veel landen om ons heen, nog niet geregeld.

In Duitsland en het Verenigd Koninkrijk is er wel een manier gevonden om landelijk te registeren wie welk vaccin heeft gehad. En de Scandinavische landen hebben dit in de wet geregeld. Maar in Nederland bestaat die wetgeving nog niet. "Ik zou graag willen zeggen dat het zorgvuldigheid van Nederland is. Maar nee, dit is over het hoofd gezien", zegt hoogleraar recht en samenleving Jan Brouwer.

Snelheid nodig

De hoogleraar noemt het van allergrootste belang dat we dit 'als een haas' gaan regelen. "Het was al heel lang bekend dat dit moest gebeuren. Dit gat moet nu zo snel mogelijk gedicht worden", zegt hij. Het RIVM is bezig met een landelijk registratiesysteem speciaal voor de coronavaccinatie. Het RIVM hoopt zo de vaccinatie landelijk goed te kunnen monitoren en te kunnen waarschuwen voor eventuele bijwerkingen.

Maar het delen van deze gegevens ligt niet zo eenvoudig, vertelt universitair hoofddocent bij het Amsterdam UMC Martine Ploem: "Iemand die zich tot zorg wendt, en daarbij persoonlijke gegevens prijsgeeft. Moet erop kunnen vertrouwen dat die gegevens geheim blijven. Dit geheim kan alleen worden doorbroken als de persoon die gevaccineerd wordt daarvoor uitdrukkelijke toestemming geeft of indien er een wet is. Zoals de wet publieke gezondheid die daartoe verplicht."

Apart toestemming vragen

Maar die wet is er nog niet. Daarom wordt iedereen straks apart gevraagd of ze toestemming geven die gegevens te delen, vertelt het RIVM. Alleen van mensen die toestemming geven komen de gegevens in het landelijke systeem. Brouwer denkt dat het in het belang van iedereen goed is om de registratie hiervan bij te houden.

"Ik denk dat veel mensen dat ook wel toestemming gaan geven. Het is hartstikke belangrijk dat we dat goed weten. Maar de ervaring leert dat een vaccinatieboekje niet meer genoeg is, dat je het toch wel wat degelijker moet regelen."

Lees ook

Ministerie minder juridisch georiënteerd

Hoe het kan dat dit dan na zoveel maanden nog niet geregeld is? Brouwer, zelf jarenlang werkzaam bij het ministerie van Volksgezondheid, denkt het wel te weten.

"Ik denk dat het ministerie minder juridisch georiënteerd is, en meer gericht is op het medisch in de greep krijgen van de crisis. Want wat keer op keer blijkt is dat men de juridische regeling eigenlijk over het hoofd ziet." Hij noemt als voorbeeld het kortgeding dat de Staat dit weekend verloor kort over negatieve PCR-test voor terugreis naar Nederland. "Dan gaat de staat in beroep, maar dat moet je gewoon wettelijk regelen", zegt hij.

'Had geregeld moeten zijn'

Brouwer denkt dat het ministerie zich steeds veel te weinig afvraagt of ze wel de bevoegdheid hebben bepaalde dingen te doen. "Als men naar het buitenland had gekeken had men toch beter moeten weten." Hij erkent dat er veel op het kabinet afkomt en dat ze het druk hebben, maar dat vindt hij geen excuus. "Dit soort dingen mag je niet over het hoofd zien. Dit soort elementaire zaken heb je acht maanden te tijd voor gehad, en dat had geregeld moeten zijn."

Minister Hugo de Jonge laat in een brief aan de Kamer weten dat 95 procent van de mensen toestemming moet geven voor het delen van gegevens, anders kan het RIVM geen uitspraken doen over bijvoorbeeld de vaccinatiegraad en de effectiviteit van het vaccin. De Jonge gaat begin februari voor het eerst vragen hoeveel mensen toestemming hebben gegeven.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.