Er is ophef ontstaan over een uitspraak van Frans Timmermans. De vicevoorzitter van de Europese Commissie zei gisteren in het Vlaamse tijdschrift Knack  dat er steeds meer indicaties zijn dat de Gülen-beweging een rol heeft gespeeld bij de staatsgreep in Turkije. 

Timmermans zei zich te baseren op Amerikaans onderzoek, maar vandaag komt hij in een persconferentie daarop terug door te zeggen dat hij ‘slechts over indicaties’ sprak, die hij heeft gehoord via de vele contacten die hij heeft.

Fethullah Gülen is een Turks-Islamitische geestelijke met wereldwijd honderdduizenden volgelingen. In 1999 vluchtte hij naar de Verenigde Staten, waar hij in ballingschap leeft. Gülen vergrootte met zijn beweging de invloed van de islam op de Turkse samenleving. Toen hij ook zijn macht op politiek gebied wilde uitbreiden, raakte hij in conflict met president Erdogan.

Ooit waren Erdogan en Gülen goede vrienden. Maar nu stelt de Turkse president dat de Gülen-beweging achter de mislukte militaire coup eerder dit jaar zit. De president wil daarom zijn beweging uitroeien en Gülen in eigen land berechten.

De reacties op de uitspraak van Timmersmans zijn niet mals. D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma twittert:

Oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas zegt:

En Gülensypathisant Mehmet Cerit twittert:

Maandenlang was het idee dat Erdogan de coup juist gebruikte om af te rekenen met zijn oude vijand Gülen. Timmermans lijkt nu te beweren dat de Gülenbeweging wellicht toch verantwoordelijk is voor de mislukte staatsgreep. Diplomatiekenner Robert van de Roer legt uit waarom het sentiment is omgeslagen.

Niet alleen in Europa slaat het sentiment om, maar ook in de Verenigde Staten. Acht jaar geleden sprak Bill Clinton in een videoboodschap nog over zijn ‘goede vriend’ Gülen:

Donald Trump en zijn adviseurs denken heel anders over Gülen. Trumps belangrijkste veiligheidsadviseur, Michael Flynn, stuurt aan op uitlevering en noemde Gülen vorige week nog ‘de Osama Bin Laden van Turkije’. Deze man wordt tevens genoemd als de nieuwe minister van veiligheid. Michiel Vos, Amerikadeskundige, denkt dat de kans dat hij door de VS uitgeleverd zal worden aan Turkije met de dag groter wordt.