radio LIVE
meer NPO start

Nieuwe techniek kan tientallen onbekende doden alsnog hun naam teruggeven: 'Dat dit zo kan is heel bijzonder'

Nieuwe techniek kan tientallen onbekende doden alsnog hun naam teruggeven: 'Dat dit zo kan is heel bijzonder'
Een tandwortel die kan worden gebruikt in onderzoek
Bron: EenVandaag

Door een nieuwe techniek kan er veel meer en sneller forensisch onderzoek worden gedaan op slechts één tand of nagel. Voor onderzoek naar onbekende doden betekent dat misschien wel een grote doorbraak. "Ik heb hoge verwachtingen."

De tand of nagel wordt zo voorbewerkt dat er vijf belangrijke onderzoeken tegelijk kunnen worden gedaan. "Stel dat je een kaak vindt en er zit maar één tand in, dan heb je nu genoeg om een profiel op te zetten", zegt forensisch toxicoloog Rogier van der Hulst van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).

Tand vermalen voor onderzoek

Voorheen moest Van der Hulst een hele tand vermalen voor een DNA-onderzoek. Maar door de nieuwe techniek hoeft dat niet meer. "We kunnen nu vanuit een tand allerlei onderzoeken doen", legt de forensisch toxicoloog uit. En dat is een grote verandering, benadrukt hij.

Het gaat bijvoorbeeld om onderzoek naar wanneer iemand geboren en overleden is, de leeftijd van iemand, waar iemand vandaan komt en kort voor overlijden geleefd heeft, en of iemand drugs of medicijnen gebruikt heeft. Tot nu toe kon dit niet allemaal plaatsvinden, en al helemaal niet tegelijk.

Bekijk ook

Completer beeld krijgen

Dat dit zo kan, is heel bijzonder, zegt Van der Hulst. Er komt niet alleen meer informatie vrij, maar er komt ook sneller een completer beeld van de overleden persoon te liggen. "Het zijn allemaal puzzelstukjes die in elkaar worden gezet."

"Als we een beter profiel kunnen opstellen, hebben we ook meer informatie over de identiteit en ook over de omstandigheden en wanneer iemand is overleden." De manier van werken is resultaat van een onderzoeksproject van het NFI, de Rijksuniversiteit Groningen, de Vrije Universiteit Amsterdam en ziekenhuis AMC.

Toxicoloog Van der Hulst
Bron: EenVandaag
Toxicoloog Rogier van der Hulst van het Nederlands Forensisch Instituut

'Tanden zijn kleine tijdscapsules'

Het onderzoek is van groot belang als een lichaam al voor een groot deel vergaan is. "Dan komen de tanden en de nagels om de hoek kijken", zegt de forensisch toxicoloog. Een bot kun je ook goed onderzoeken, maar daar haal je uiteindelijk minder informatie uit. Tanden zijn volgens hem 'kleine tijdscapsules'.

Er zit namelijk glazuur op je tand dat in je jeugd wordt gevormd, waarmee onderzoek kan worden gedaan naar iemands afkomst. Met de wortels van de tand kan de leeftijd worden geschat. "Een tand heeft jaarringen zoals een boom", legt Van der Hulst uit. Zo kunnen onderzoekers zien wanneer iemand geboren is.

Bekijk ook

Cruciale informatie in nagels

"Je hebt archeologisch onderzoek met lichamen die al honderden jaren ergens gelegen hebben waar ze alsnog DNA uit tanden kunnen halen", vertelt hij. Ook nagels kunnen veel vertellen over iemands voeding en drugs- of medicijngebruik. Ze zeggen veel over de recente geschiedenis: "Ze zijn een stuk verser."

Van der Hulst heeft in het verleden zaken gehad waar hij op basis van de nagel kon zeggen dat iemand te veel van een geneesmiddel had gehad. "Ieder klein stukje informatie kan heel cruciaal zijn in een politieonderzoek. Het is aan ons de taak om al die informatie eruit te halen."

'Onbekende doden gezicht geven'

De forensisch toxicoloog hoopt de nieuwe manier van werken in 2024 in tientallen onderzoeken te kunnen gebruiken. "Maar we hebben ook met capaciteit te maken", zegt hij. Bij het NFI lopen 100 zaken om daterings- en leeftijdsonderzoek te doen op bot en skeletmateriaal.

Vaak gaat het om doden waarvan de identiteit onbekend is. Die wil Van der Hulst met dit onderzoek graag een gezicht geven. "Ik hoop dat ik de nabestaanden daarmee kan helpen." De Amsterdamse cold case-rechercheur Carina van Leeuwen heeft hoge verwachtingen: "Het is sowieso tijdswinst."

Bekijk ook

DNA van familieleden nodig

Ze hoopt zo 'meerdere onbekende doden' te identificeren en zaken op te lossen. "Een fantastische mogelijkheid om het alsnog voor elkaar te krijgen", zegt Van Leeuwen. "We blijven afhankelijk van de andere kant van het verhaal, namelijk de vermisten."

"Al deze onbekende doden worden ergens gemist op de wereld en dat DNA van de vermiste zelf of van hun biologische verwanten hebben we ook nodig", benadrukt ze. Ze roept familieleden daarom op om DNA af te staan. "We doen er geen gekke dingen mee het wordt alleen gebruikt om die onbekende doden mee te identificeren. Het betekent dat we iemand kunnen thuisbrengen en eindelijk de vermissing kunnen ophelderen."

Toxicoloog Rogier van der Hulst legt uit hoe de nieuwe techniek werkt

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Israël juist nu meer militairen naar de Westelijke Jordaanoever stuurt

Israël treedt steeds harder op in de Westelijke Jordaanoever. Volgens de Israëlische defensie-minister gaat het om een 'langdurige operatie'. En dat veroorzaakt niet alleen spanningen daar, maar vergroot ook de druk op het staakt-het-vuren in Gaza.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit, FNV: 'Dit is mensenrechtenschending'

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit, FNV: 'Dit is mensenrechtenschending'
Vrachtwagenchauffeurs van buiten Nederland worden uitgebuit
Bron: EenVandaag

Ze zijn vaak maanden onderweg, maken extreem lange werkdagen en doen dat voor een hongerloontje. Of erger: geen loon. Uit protest hebben vrachtwagenchauffeurs van buiten de EU hun truck stilgezet in Venlo. "Hier is sprake van mensenrechtenschendingen."

Eind januari is een vrachtwagenchauffeur uit Oezbekistan het zat. Al maanden betaalt zijn Litouwse werkgever het loon niet volledig uit. Ter hoogte van Venlo gaat de truck aan de kant en legt hij het werk neer. Meerdere chauffeurs hebben sindsdien zijn voorbeeld gevolgd.

Maanden onderweg en geen loon

De meeste chauffeurs worden inmiddels bijgestaan door vakbond FNV en een advocaat. Ze willen pas weer aan het werk als hun achterstallig loon is uitbetaald.

"Deze chauffeurs werken voor Litouwse 'bandietbedrijven'", zegt Edwin Atema van vakbond FNV. "Ze zijn maanden onderweg, krijgen loon niet uitbetaald en slapen permanent in de cabines. Medewerkers van deze bedrijven proberen chauffeurs inmiddels uit de trucks te krijgen. Ze intimideren of maken de wagens op afstand onklaar, waardoor ze zonder stroom en warmte zitten. Sommigen houden zich warm met gasbranders."

Bekijk ook

Mensenrechtenschending

Vrachtwagenchauffeurs uit landen als Oezbekistan, Wit-Rusland, de Filipijnen, maar ook Zimbabwe, krijgen - soms tegen betaling - een werkvergunning in EU-lidstaat Litouwen en rijden vervolgens maandenlang door het westen van Europa rond. Volgens vakbond FNV is het een vorm van moderne slavernij en pure uitbuiting.

"Ik denk dat wij zeker kunnen concluderen dat hier op grote schaal sprake is van mensenrechtenschending", vult FNV-vakbondsbestuurder Menno Janssen aan. "Litouwen is op dit moment koploper binnen het internationale wegtransport. Dat heeft niet zozeer te maken met hun strategische ligging of goede chauffeurs, maar omdat daar de werkvergunningen als warme broodjes over de toonbank gaan."

'Tienduizenden chauffeurs in Nederland'

Advocaat Jan Hein Mastenbroek, die verschillende chauffeurs in Venlo inmiddels juridisch bijstaat, hekelt de constructie. "Deze chauffeurs van buiten de EU zijn totaal afhankelijk van hun werkgever. Ze kunnen er weinig tegen doen en kennen de regels ook vaak niet." Volgens de advocaat krijgen deze chauffeurs veel minder betaald dan waar ze recht op hebben, als ze al betaald krijgen.

Alleen al in Nederland gaat het volgens de FNV om tienduizenden chauffeurs. Door heel Europa rijden honderdduizenden chauffeurs van buiten de EU rond. Verantwoordelijk minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum zegt het probleem te herkennen. Volgens Van Hijum verstrekt een land als Litouwen de werkvergunningen veel te gemakkelijk. Namens zeven Europese lidstaten heeft hij er daarom bij de Europese Commissie op aangedrongen de regels aan te passen.

Bekijk ook

18.000 euro loon innen

De Oezbeekse chauffeur is volgens advocaat Mastenbroek inmiddels aangemerkt als 'slachtoffer mensenhandel'. In een zaak tegen zijn Litouwse werkgever hoopt hij alsnog zo'n 18.000 euro aan achterstallig salaris te innen.

In een reactie laat het Litouwse bedrijf weten dat zij 'de verplichtingen uit de door haar gesloten arbeidsovereenkomst altijd nagekomen is'. Over het ingehouden loon zegt het bedrijf verder: "Chauffeurs krijgen maandelijks per e-mail een gedetailleerde loonstrook. Mocht daar iets misgegaan zijn, dan kunnen werknemers dit altijd melden om dit te bespreken."

Oplossen in de rechtbank

Het bedrijf wijst er verder op dat deze kwestie in Litouwen in de rechtbank moet worden opgelost en 'niet in een nieuwsprogramma' in Nederland.

Ook ontkent het bedrijf dat er een knokploeg is gestuurd. "Wel heeft zij medewerkers gestuurd om de situatie op te nemen, met de chauffeur te spreken en de vrachtwagen (haar eigendom) te inspecteren."

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant