radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Nieuw milieurapport Schiphol stuit al voor verschijning op harde kritiek

De langverwachte Milieu Effect Rapportage (MER) waarmee Schiphol ruimte claimt om na 2020 verder te groeien rammelt. Deskundigen halen het rapport nog voordat het is verschenen op belangrijke onderdelen onderuit. Dat blijkt uit een contra-expertise van de MER die op verzoek van de luchthaven is gemaakt en in handen is van EenVandaag. 

Geluidsberekeningen zijn gebaseerd op grote onzekerheden en aannames, rekenmodellen zijn slecht onderbouwd en gebruikte gegevens zijn sterk verouderd. Eén van de deskundigen die de MER doorlichtte is ingenieur Leon Adegeest, die eerder fouten ontdekte in de Milieu Effect Rapportage van Lelystad Airport. Volgens hem is er toegewerkt naar een uitkomst. "Je krijgt het onbehaaglijke gevoel: men wil niet weten of het klopt. Men wil alleen het eindantwoord horen: ‘We kunnen groeien naar 540.000 vliegbewegingen.'"

Lees ook:

Niet voor het eerst

Het is niet voor het eerst dat de geluidsberekeningen van Schiphol onder vuur worden genomen. De Milieu Effect Rapportage werd de afgelopen jaren al een paar keer uitgesteld, nadat er twijfels waren ontstaan over de juistheid van de berekeningen. Het rapport is verplicht als Schiphol wil uitbreiden en moet richting geven aan de discussie over groei van de luchthaven na 2020.

Vorige week werd bekend dat volgens de MER ruimte is voor 540.000 starts en landingen in 2023, 40.000 meer dan het huidige maximum. Op verzoek van Schiphol controleerden onder meer accountantsbureau PriceWaterhouse Coopers, omwonenden en de Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland de geluidsberekeningen in de MER. Op initiatief van de Milieufederatie keek ook ingenieur Leon Adegeest mee. Nadat hij fouten had ontdekt in de MER van Lelystad Airport werd de opening van het vliegveld uitgesteld. Adegeest oordeelt nu ook vernietigend over de onderbouwing van de berekeningen in het milieurapport van Schiphol. "De kwaliteit van deze MER is absoluut onvoldoende om er enige conclusie aan te verbinden", concludeert hij.  

Onderschatting van geluid

In de contra-expertise noemen de betrokken partijen allerlei tekortkomingen. Zo wordt de geluidsoverlast van vooral startende vliegtuigen onderschat. Dat komt doordat toestellen in de praktijk langzamer klimmen dan in de rekenmodellen. Ook door toepassing van een nieuwe Europese rekenmethode wordt de geluidsbelasting volgens de Natuur- en Milieufederatie structureel te laag ingeschat.

Zo wordt in de berekeningen ten onrechte uitgegaan van gemiddelden, stelt Adegeest. "Geluid is niet lineair. Vliegtuigen die heel laag vliegen maken veel meer herrie dan vliegtuigen die heel hoog vliegen. Door een gemiddelde te nemen onderschat je het geluid van de laagste vliegtuigen. Dat leidt tot kleine verschillen, maar die tellen bij elkaar op en leidt er toe dat de totale geluidsbelasting te laag is." 

reactie

Schiphol laat in een reactie weten een aantal kritiekpunten uit de Contra-expertise overgenomen te hebben, maar desondanks nog steeds vertrouwen te hebben in de gebruikte rekenmodellen. "We hebben geen reden daar aan te twijfelen", zegt een woordvoerder. "We kennen het standpunt van de heer Adegeest, maar daar staat tegenover dat er ook een second opinion is gedaan door een Britse deskundige. Hij omschrijft ons rapport als ‘best of class.'" 

Naar een uitkomst toegerekend

De onzekerheden in de berekeningen zijn volgens Adegeest zo groot dat in zijn ogen op dit moment geen uitspraak kan worden gedaan of groei op Schiphol haalbaar is. "Als je gaat zoeken waar de berekeningen op gebaseerd zijn, waar de gebruikte modellen zijn beschreven, waar validatiestudies zijn, dan blijkt er nauwelijks iets beschikbaar. Dat is in mijn ogen onbegrijpelijk en onbestaanbaar."

Adegeest zegt de indruk te hebben dat er naar een uitkomst is toegewerkt. "Normaal zou dit goedgekeurd zijn, maar omdat wij nu gaan graven komen wij dit tegen. Je krijgt het onbehaaglijke gevoel: men wil niet weten of het klopt. Men wil alleen het eindantwoord horen: 'We kunnen groeien naar 540.000 vliegbewegingen.' En hoe we daar komen? Ik heb niet de indruk dat het hen daadwerkelijk boeit."   

Onderzoek van tien jaar geleden

Volgens omwonenden is groei naar 540.000 vliegbewegingen in 2023 niet reëel, omdat een eerder dit jaar verschenen rapport duidelijk maakt dat er niet meer dan 530.000 starts en landingen mogelijk zijn. Ook wijzen ze op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid van april 2017. Daarin constateerde de Raad dat verdere groei niet mogelijk is zonder fundamentele aanpassingen.

De bewoners wantrouwen bovendien het aantal 'stille' glijlandingen waar Schiphol mee rekent: dat zou op papier een stuk hoger liggen dan in de praktijk het geval is. De Milieufederatie wijst er verder op dat er gebruik is gemaakt van verouderde gegevens over de mate waarin omwonenden geluidshinder en verstoring van hun nachtrust ervaren. Dat is de afgelopen jaren fors toegenomen. Toch wordt er nog altijd gebruik gemaakt van onderzoeken van meer dan tien jaar geleden. 

Vraagtekens bij groeiruimte

Ook Accountantsbureau PriceWaterhouse Coopers constateert tekortkomingen in de MER. Het bureau controleerde op zestig onderdelen of berekeningen volgens de normen zijn verricht. Bij een op de vijf onderdelen (12) bleek dat niet het geval. PWC vraagt zich onder meer af of er wel ruimte is voor groei op Schiphol met oog op de afspraken die met de omgeving zijn gemaakt over de inzet van start- en landingsbanen.

Zo mag Schiphol, als er al drie banen in gebruik zijn, alleen een vierde baan inzetten als dat voor maximaal tachtig vliegbewegingen per dag gebeurt. Maar volgens PWC wordt bij het huidige aantal van 500.000 starts en landingen in zes procent van de tijd dit dagmaximum al overschreden. Schiphol beroept zich op uitzonderingen waardoor er wél vaker dan tachtig starts en landingen op een dag mogen plaatsvinden. Maar de luchthaven onderbouwt dat onvoldoende, constateert PWC. 

info

'50/50-afspraak is totale waanzin'

Schiphol-baas Dick Benschop gaf sinds zijn aantreden in mei te kennen na 2020 groei van zo’n 1,8 procent per jaar na te streven. De luchthaven beroept zich daarbij op een afspraak die tien jaar geleden is gemaakt aan de Alderstafel. Die afspraak bepaalt dat behaalde “geluidswinst” (door bijvoorbeeld de inzet van stillere vliegtuigen of stillere start- of landingsprocedures) na 2020 verdeeld mag worden volgens het 50/50 principe. De helft mag door de sector worden benut voor extra starts en landingen, de andere helft komt ten gunste van de omgeving. Volgens bewoners is er pas sprake van verdeling van geluidswinst, behaald ná 1 januari 2021. De sector claimt echter dat ook sinds het Aldersakkoord van 2008 behaalde milieuwinst mee telt. Volgens Leon Adegeest is de regel, met de zwaktes in de huidige rekenmodellen, vragen om problemen. “Als je die geluidswinst nauwelijks met enige nauwkeurigheid kunt bepalen, ga je eeuwige discussie krijgen hoe je die gaat verdelen tussen bewoners en extra vluchten. Eén tiende decibel lijkt dan niets, maar dat staat al gelijk aan 2,3 procent meer vliegbewegingen. Als je dan weet dat deze rekenmodellen hele decibellen verschil maken is die 50/50 regeling totale waanzin.” 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom staat in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus', als onderdeel van een campagne tegen dementie.

Groot onderdeel van de campagne, die 'We zijn zelf het medicijn' heet, is een gezonde manier van leven, vertelt Remco van Vliet van het Leger des Heils. Die organisatie doet mee aan de campagne en zette samen met de gemeente Kerkrade de 'ontmoetingsbus' op.

Gezonde levensstijl

Van Vliet: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Pilot

De campagne is een pilot. Waar het nu in Kerkrade wordt uitgeprobeerd, is het de bedoeling dat het in heel Nederland opgepakt wordt. Komende week start het bijvoorbeeld in Groningen.

Wethouder Paas is er groot voorstander van. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant