radio LIVE
meer NPO start

'Niet reageren': zo moet de NAVO volgens experts omgaan met 'onbuigbare leider' Erdogan

'Niet reageren': zo moet de NAVO volgens experts omgaan met 'onbuigbare leider' Erdogan
De Zweedse premier Ulf Kristersson en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan tijdens een ontmoeting in Ankara
Bron: EPA

Terwijl de NAVO-landen Zweden graag toe willen laten tot het militair bondgenootschap, steekt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zijn hakken in het zand. Hoe moet je daarmee omgaan? "Met reageren speel je hem alleen maar in de hand."

De spanningen tussen Turkije en Zweden bereikten de afgelopen dagen een kookpunt. In Zweden werden poppen van Erdogan opgehangen en korans verbrand, in Turkije vlogen Zweedse vlaggen in brand en was het onrustig voor de Zweedse ambassade. Diplomatieke ontmoetingen tussen de landen zijn afgezegd.

'Zweden herbergt terroristen'

De spanningen tussen de twee landen liepen de laatste tijd al steeds hoger op, vanwege de eisen die Erdogan aan Zweden stelde voor NAVO-toetreding. Een embargo op leveranties van Zweedse wapens aan Turkije werd daarom al opgeheven en Zweden stopte de steun aan bepaalde Koerdische organisaties.

Maar dat was volgens de Turkse president nog niet genoeg. Hij zei dat het Scandinavische land 'terroristen herbergt' en stelde daarom een lijst met 130 namen op van mensen die moeten worden uitgeleverd aan Turkije. Pas dan kan hij de Zweedse toetreding tot de NAVO goedkeuren. Het is een eis waar Zweden om juridische redenen niet aan kan voldoen.

Bekijk ook

Aankomende verkiezingen

Nu alle andere NAVO landen hebben aangegeven Zweden bij het bondgenootschap te willen hebben, wordt de druk om de Zweedse toetreding goed te keuren enorm hoog. Toch bindt Erdogan niet in. Dat hij zich zo verzet en stevige retoriek uit, heeft volgens Turkije-kenner Isa Yusibov alles te maken met de aankomende presidentsverkiezingen in mei.

"Erdogan staat er niet super goed voor in de peilingen. Als hij het vuurtje op blijft stoken, kan hij zich laten zien als sterke, onbuigbare leider die overeind blijft terwijl hij onder vuur ligt", legt Yusibov uit. "En hij kan Turkije neerzetten als belangrijk land, daar spint hij garen bij."

Niet op korte termijn inbinden

Volgens hoogleraar internationale betrekkingen Annette Freyberg-Inan aan de Universiteit van Amsterdam is het zaak niet te veel in te gaan op de provocaties van Erdogan. Daar is de Turkse president volgens haar namelijk op uit. "Met reageren speel je hem alleen maar in de hand. Daarmee voed je het frame van een strijd van westerse landen tegen Turkije."

"En je biedt hem daarmee de kans zich nog verder neer te zetten als de onbuigbare leider", legt ze uit. De kans dat Erdogan op korte termijn zal inbinden is volgens beide experts dan ook klein. Ze verwachten dat Turkije pas na de presidentsverkiezingen zal gaan draaien.

Bekijk ook

'Hij melkt situaties helemaal uit'

"Erdogan heeft er een handje van om dit soort situaties helemaal uit te melken", vertelt Yusibov. "Hij heeft het al eens eerder gedaan in 2009, toen de Deense premier Rasmussen werd voorgesteld als nieuwe secretaris-generaal van de NAVO. Dat blokkeerde Erdogan. Met een paar toezeggingen is dat toen opgelost."

Los van de eisen aan Zweden probeert de Turkse president volgens hem ook andere dingen geregeld te krijgen. "Hij wil bijvoorbeeld dat de VS straaljagers aan Turkije verkoopt. Hij zegt tegen de VS geen groen licht te geven voor de Zweedse toetreding - iets waar de Amerikanen groot voorstander van zijn - vóór hij een deal heeft over die straaljagers."

'De storm zal overtrekken'

'Zo min mogelijk doen', dat is beste advies dat Freyberg-Inan aan de Zweden kan geven. "Niet laten blijken dat je beledigd of geïrriteerd bent. De storm zal overtrekken", denkt de hoogleraar internationale betrekkingen.

Na de verkiezingen zal blijken dat Erdogan een NAVO-lidmaatschap voor Zweden eigenlijk helemaal niet zo belangrijk vond, verwacht ze. "En zal er makkelijker groen licht komen voor de Zweedse toetreding tot de NAVO."

Bekijk hier de tv-reportage waarin verder wordt ingegaan op de diplomatieke ruzie tussen Zweden en Turkije.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël wil noodhulp in Gaza zelf gaan regelen: 'Probeert internationale gemeenschap buitenspel te zetten'

De nood is hoog in Gaza: omdat de grenzen al 2 maanden worden dichtgehouden door Israël is er een groot tekort aan voedsel, schoon water en medische hulp. Israël zou nu tóch hulp willen toelaten, maar alleen niet meer via internationale hulporganisaties.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'
Bron: EPA

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Bekijk ook

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

Bekijk ook

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: wat zijn de gevolgen?

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant