Neergeschoten advocaat klaagt de Staat aan: 'Medeverantwoordelijk voor de moordaanslag op mijn leven'

Advocaat-curator Philippe Schol werkt in opdracht van de Staat als hij voor zijn huis wordt neergeschoten. Dreigementen vooraf worden door de politie niet serieus genomen. Nu stelt Schol de Staat aansprakelijk, blijkt uit onderzoek van EenVandaag en NRC.

De gevolgen van de moordaanslag op 6 november 2019 ondervindt Schol nog dagelijks. Zo lukt werken maar mondjesmaat. De advocaat is boos, want de overheid had hem moeten beveiligen, vindt hij. Schol onderhandelt al jaren met de Nederlandse staat over een schadevergoeding, maar ze komen er niet uit. Nu is hij het wachten zat en sleept hij de Staat voor de rechter via een dagvaarding. "Ik ben het zat. Nu rest mij niets anders dan de stap naar de rechter te maken." Wanneer de rechtszaak dient, is nog niet bekend.

Grotendeels afgekeurd

Eigenlijk kan Schol maar een paar minuten stilzitten. Door de constante pijn is hij na een paar uur werken kapot. Een arbeidsdeskundige heeft Schol inmiddels voor tweederde afgekeurd, maar toch doet hij nog zoveel mogelijk. Hij moet wel, zegt de advocaat, want anders heeft hij over 20 jaar geen pensioen. "Ik moet wel zorg dragen voor mezelf en mijn familie. Er is geen magisch potje dat mij straks gaat voorzien. Dus dan pleeg je nu maar roofbouw en zien we later wel wat de schade is."

Via een dagvaarding eist Schol nu een hoge schadevergoeding van de Staat. De reden: in de maanden voor de aanslag zijn er meerdere signalen geweest dat hij 'serieus gevaar' liep. Toch vonden politie en justitie de bedreigingen niet ernstig genoeg om hem te beveiligen.

Belletje van de viswinkel

Als advocaat en aangestelde curator handelde Schol in opdracht van de Staat faillissementen af. Bij een van de zaken stuit hij op frauduleuze handelingen van een sportschoolhouder en het mogelijke witwassen van drugsgeld. Hij besluit de duimschroeven aan te draaien en dan beginnen de bedreigingen.

Schol wordt een half jaar voor de aanslag gebeld door de viswinkel waar hij vaste klant is. Hij krijgt daarbij te horen dat de sportschoolhouder op zoek is naar zijn privéadres. Want, zo krijgt de advocaat te horen: "Hij heeft een appeltje met hem te schillen." De curator schrikt en doet aangifte bij de politie.

'Het zou allemaal wel loslopen'

Niet veel later staan er ineens twee Duitse agenten bij Schol op de stoep, omdat hij vlak over de grens in Duitsland woont. Hun boodschap: iemand zou hem willen vermoorden. Meer informatie kunnen en willen de agenten niet geven.

Later hoort Schol van een contact bij het Openbaar Ministerie (OM) in Nederland dat er bij hem sprake is van dreigingsniveau 3. Schol maakt zich grote zorgen, maar krijgt ook na verder aandringen niets te horen. "Ze konden niks zeggen. Het was allemaal vertrouwelijk. Maar ze zeiden dat het allemaal wel zou loslopen."

Aanslag werd Schol bijna fataal

Dat de politie en het OM de dreiging verkeerd hebben ingeschat, blijkt een paar maanden later als Schol 's ochtends zijn hond nog even uitlaat. Er rijdt een zilvergrijze Polo de straat in en de advocaat wordt vanuit de auto meerdere keren beschoten. Hij wordt vol geraakt in zijn liesslagader, valt neer en dreigt leeg te bloeden.

Een opmerkzame buurman knijpt de ader af en voorkomt dat Schol doodbloedt. "Elke dag neem ik een hele strip paracetamol en als de pijn te erg wordt, heb ik tramadol voorgeschreven gekregen. Maar dat spul slik ik niet graag, want het is verslavend en het sloopt je nieren en je lever."

Geheime politiedocumenten

Pas jaren na de aanslag stuit Schol op twee vertrouwelijke documenten van het Team Criminele Inlichtingen (TCI) van de politie. Daaruit blijkt dat justitie een half jaar voor de aanslag al concrete informatie in handen had over de bedreigingen. In de stukken, die zijn ingezien door EenVandaag, staat dat er 'grote rancune naar een curator met de naam Schol is' en dat hij 'acuut gevaar loopt op dit moment'.

Die ontdekking maakt de advocaat woedend. "Toen ik die documenten zag, werd ik laaiend. Ze wisten dus dat er acuut gevaar op mijn leven was. Maar ze deden niks."

Eigen beveiliging regelen

De advocaat is vooraf niet beveiligd en ook erna laat de Staat het afweten, vindt hij. Na de aanslag wordt Schol bezocht door agenten in het ziekenhuis. Ze vertellen hem dat hij zich moet beveiligen, en dat hij dat vooral zelf moet regelen. En als hij dat niet zelf kan doen, zijn werkgever dat maar moet doen.

Schol reageerde verontwaardigd op het advies van de agenten omdat hij zijn eigen werkgever is. De advocaat moest er dus zelf voor zorgen dat hij goede beveiliging zou hebben. "Dat is toch wel een hele rare gang van zaken."

Koortsachtig overleg op topniveau

De advocaat vindt nu dat de Staat medeverantwoordelijk is voor de aanslag op zijn leven en aansprakelijk is voor zijn schade. Hij onderhandelt al jaren met het ministerie van Justitie en Veiligheid over schadeloosstelling, zo blijkt uit documenten die EenVandaag via de Wet openheid overheid (Woo) heeft opgevraagd.

Uit de 214 - veelal zwartgelakte - documenten blijkt dat er al jaren koortsachtig over de zaak wordt overlegd. Mailtjes gaan over en weer van de top van het ministerie naar het OM, de politie Oost-Nederland, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de landsadvocaat. "Ze spelen een spelletje met mij. We zijn al 2 jaar bezig. Elke keer zeggen ze dat ze willen schikken, maar ze willen niet aansprakelijk zijn."

'Kwestie ligt genuanceerder'

In een reactie zegt het Openbaar Ministerie in Oost-Nederland dat er 'wel degelijk maatregelen genomen' zijn. Het OM stelt dat de kwestie genuanceerder ligt dan Schol schetst. "De informatie waarover OM en politie destijds beschikten gaf geen aanleiding om te verwachten dat de veiligheid van de heer Schol zo ernstig in gevaar zou kunnen komen." Bovendien was het OM 'niet bevoegd om in het buitenland maatregelen te treffen', aangezien Schol net over de grens in Duitsland woont.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid benadrukt in een reactie dat uit gesprekken met Schol is gebleken 'hoe verschrikkelijk de impact van de aanslag op hem en zijn gezin is'. Op dit moment is de Staat nog in gesprek met de advocaat van Schol over een mogelijke schikking, het ministerie benadrukt dat dit zorgvuldig moet plaatsvinden en daarom tijd kost. "De vragen die (door EenVandaag, red.) gesteld zijn kunnen in de eventuele civiele procedure tegen de Staat aan bod komen. "