Nederlandse arts in Sierra Leone over corona: 'Hier is geen intensive care en het hele land heeft 3 beademingsapparaten'

In Sierra Leone zijn op dit moment 10 bevestigde coronagevallen. Voor de Nederlandse tropenarts Erik Wehrens die in het West-Afrikaanse land werkt, voelt het als stilte voor de storm. Hij ziet minder mensen naar zijn kliniek komen. "Mensen zijn bang."

Wehrens werkt in een kliniek op het platteland in Masanga in Sierra Leone, 4 uur rijden van de hoofdstad Freetown. In Nederland wil men de coronapiek afvlakken om overbelasting van ziekenhuizen te voorkomen, in het West-Afrikaanse land zijn die per definitie overbelast. "Er valt niks af te vlakken", vertelt hij.

Angst voor epidemie als ebola

Hoewel er in werkelijkheid veel meer besmettingen in het land zullen zijn, ziet Wehrens inderdaad nog geen coronapatiënten bij hem in het ziekenhuis. "Het aantal mensen dat naar ons ziekenhuis komt is met 30 tot 50 procent afgenomen. Dat is volgens mij een gevolg van de ebola-epidemie. Mensen zijn bang." De angst is tweeledig. Ten eerste denkt men in het ziekenhuis het coronavirus juist op te pikken en ten tweede vreest men gescheiden te kunnen worden van familie.

Tijdens de ebola-uitbraak werden positief getesten afgezonderd in aparte gebouwen, zogenoemde holding centra. Velen kwamen daar niet levend uit. Het sterftepercentage lag rond de 70 procent. Wehrens en zijn collega's maken zich zorgen dat mensen die zorg hard nodig hebben in de problemen komen.

Bron: Erik Wehrens

Goed handen wassen

Door ebola is de bevolking wijzer geworden op het gebied van infectieziekten. Zodra er in Europa een positieve besmetting met corona was, werden handenwasstations opgezet door het hele land.

"Wij hebben hier in het dorp meteen zeep beschikbaar gesteld en emmers bij het kraantje gezet om goed handen te wassen. Het nut daarvan weten mensen heel goed," vertelt de arts.

Iets te eten hebben of binnenblijven en niet eten?

Afgelopen week was er in Sierra Leone een strenge lockdown van 3 dagen in verband met contactonderzoek van de positief geteste mensen. "Dat onderzoek kunnen ze hier heel goed vanwege de ervaring met ebola", aldus Wehrens. In een land waar het vertrouwen in de overheid doorgaans gering is, zag hij dat mensen de lockdown heel serieus namen. Terwijl de meeste gezinnen met 8 personen op ongeveer 24 vierkante meter leven.

Een lockdown die langer duurt dan 3 dagen lijkt hem schier onmogelijk. Mensen eten van hun dagloon. "Misschien hebben ze dan een beetje rijst voor 2 tot 3 dagen, maar langer gaat niet. Er zijn geen reserves. De keuze gaat tussen binnenblijven vanwege het virus of eten."

Bron: Erik Wehrens

Jonge bevolking

Op dit moment is Wehrens zich vooral aan het voorbereiden. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan het land de piek binnen enkele weken tot maanden verwachten. Hoe groot de impact van corona zal zijn weet niemand. Het warme klimaat zou een positief effect kunnen hebben op de snelheid waarmee het virus zich verspreidt. "Maar niemand weet hoe groot die invloed is."

Een ander voordeel kan zijn dat de bevolking jong is en dat er niet -zoals in Nederland- veel ouderen zijn met bijvoorbeeld diabetes en hart- en vaatziekten. 40 procent van de bevolking is jonger dan 14 jaar. Slechts 5 procent is ouder dan 65 jaar. Daarentegen komen HIV, tuberculose en ondervoeding weer veel voor, waardoor de mensen toch weer kwetsbaarder zouden zijn.

Bron: Erik Wehrens

Drie beademingsapparaten in het hele land

De kliniek heeft voldoende middelen om het personeel te beschermen. Denk aan mondkapjes, schorten, handschoenen en beschermende pakken. "Het medisch personeel beschermen is het belangrijkste", zegt de tropenarts.

In heel Sierra Leone zijn er drie beademingsapparaten. Daar zijn er recent elf bijbesteld, weet Wehrens. Geen van die drie apparaten staat in de kliniek waar hij werkt. "Als mensen echt beademingsbehoeftig worden dan kunnen we eigenlijk niks." Ze hebben geen zuurstof, geen experimentele middelen, geen intensive care. "We kunnen mensen hooguit morfine geven om het ze comfortabel te maken."

Bron: Erik Wehrens

'In Sierra Leone hoort het erbij'

Toch houdt hij zijn hart niet vast voor wat gaat komen. "In dit land word ik sowieso geconfronteerd met ziekten waarvan de sterfte net zo hoog is als corona, bijvoorbeeld malaria." Een op de tien kinderen haalt de vijfde verjaardag niet.

Verder heeft het land de hoogste moedersterfte ter wereld. Ze overleven de bevalling niet. "Dan is corona niet iets wat extreem is." Hij wijst erop dat we dat soort sterfte in Nederland niet meer gewend zijn, maar in Sierra Leone hoort het erbij. "We zien dagelijks ziekteleed dat in Nederland onvoorstelbaar is."